2019 ευχές από το antroni.gr

Ολόψυχες ευχές για το νέο χρόνο που μας έρχεται να είναι γεμάτος από υγεία, χαρά, αγάπη, ευτυχία, όνειρα, χαμόγελα, δημιουργικότητα και επιτυχίες!
Κώστας Παπαντωνόπουλος
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
ΜΙΚΡΑ (ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ): http://www.mikra.gr/
ΑΝΤΡΩΝΙ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ): http://www.antroni.gr/
ΜΠΛΟΚ (Τα ιστολόγιά μου)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ "ΩΛΟΝΟΣ": http://erymanthos.blogspot.gr/
ΚΟΥΜΑΝΙ ΚΑΙ ΑΝΤΡΩΝΙ: http://androni.blogspot.gr/
ΑΝΤΡΩΝΙΟ : http://antroni-ileias.blogspot.gr/
ΜΙΚΡΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ (mikra-electronics): http://mikra-electronics.blogspot.gr/
ΣΔΥΝ η μετέπειτα ΣΜΥΝ: http://smyn.blogspot.gr/
ΚΑΚΟΤΑΡΙ: http://kakotari.blogspot.gr/
Κ.α…
ΟΜΑΔΕΣ (FACE BOOK)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ "ΩΛΟΝΟΣ": https://www.facebook.com/groups/119420324774530/
ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ: https://www.facebook.com/groups/dimosolympias/
ΠΑΛΙΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ και των ανθρώπων της : https://www.facebook.com/groups/347613125378998/
ΑΝΤΡΩΝΙ: www.facebook.com/groups/39631220145/

Κ.α…

ΤΑ ΚΑΛΙΚΑΤΖΑΡΙΑ

Λαογραφική συλλογή – καταγραφή Τουτούνης Ηλίας
Οι καλικάτζαροι, είναι μια Ελληνική μυθοπλασία και δοξασία δαιμόνιων, που εμφανίζονται κάθε χρόνο, κατά το Δωδεκαήμερο δηλαδή από τις 25 Δεκέμβρη έως 6 Γενάρη.
Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία αυτές τις μέρες, όπου τα νερά είναι αβάφτιστα, οι καλικάντζαροι βγαίνουν από τη γη, με απώτερο σκοπό να πλησιάσουν τους ανθρώπους, να διασκεδάσουν και να τους πειράξουν με διάφορα καμώματα.
Οι καλικάτζαροι, πλην του Δωδεκαήμερου, τον υπόλοιπο χρόνο μένουν στα έγκατα της γης και πριονίζουν το δένδρο που κρατά τη γη. Βγαίνουν δε στην επιφάνεια κοντά στο τέλος της εργασίας τους, από το φόβο μήπως τελικά, η ετοιμόρροπη γη τους, πλακώσει και για να γιορτάσουν πρόσκαιρα τη νίκη τους. Όταν δε κατεβαίνουν βρίσκουν το δένδρο θρεμμένο πάλι και ακέραιο και ξαναρχίζουν το πριόνισμα. Το δένδρο των Χριστουγέννων συμβολίζει αυτή ακριβώς την ακεραιότητα και τη Θεϊκή δύναμη και προστασία με την παρουσία του Χριστού.

Μανιόλα : Ζωγράφος και γλύπτης στο Αντρώνι

Το όνομά της είναι Μανιόλα Κούρτη (manjola_kurti) που γεννήθηκε στις 3 Αυγούστου 1982 και μεγάλωσε σε μια πολύ όμορφη πόλη της Αλβανίας, το Μπεράτ[1].
Είναι το τέταρτο παιδί από τα πέντε της πολύτεκνης οικογένειάς της.

Φοίτησε στο σχολείο AJET XHINDOLE. Από μικρή η Manjola[2] είχε κλήση προς την τέχνη της καλλιτεχνικής δημιουργίας και δεν άργησε να καταλάβει ότι η ζωγραφική και η γλυπτική ήταν το όνειρό της και θα γινόταν πραγματικότητα μέσα από την σχολή των Καλών Τεχνών στην πόλη ΜΠΕΡΑΤ όπου και διέμενε.
Το έτος 1997 εισήχθη με την αξία της στη σχολή Καλών Τεχνών, School of Arts "Ajet Xhindole". Φοίτησε εκεί ως τις 29/1/1999 ώσπου τα όνειρα της, σταμάτησαν απότομα.

350 Γιδοκούδουνα του Νίκου Σκέντζη από τη Γιάρμενα

Ο Νίκος ο Σκέντζης είναι γιός του Βγενύση και εγγονός του Γιώργη του του Πυριοβολή που γεννήθηκε γύρω στα 1874. Έμεινε γνωστός ως Πυριοβολής όπως το περιγράφει στο βιβλίο του «περί της Φολόης λόγος[1]» ο δάσκαλος και συντοπίτη μας κυρ Χρήστος Μαρκόπουλος. «Φαίνεται ότι στο σελάχι του θά' χε πάντοτε πυριόβολους' ο πυριόβολος[2] είναι σιδερένιο μικρό σύνεργο, με το σύνεργο τούτο και την στουρναρόπετρα και την ίσκα οι ξωμάχοι ανάβανε φωτιά και οι καπνιστές ανάβανε το τσιγάρο. Εξέλιξη του πυριόβολου είναι το τσακμάκι με το φυτίλι και οι σημερινοί αναπτήρες.

Τραγούδια για το απροσκύνητο Κούμανι και…

Τραγούδια για το απροσκύνητο Κούμανι και…

Μες στου Κουμάνι στην μέση, φτάνει αγάς με φέσι

και δυο τρεις τζοχαντζαραίοι, ούλοι τους καβαλαραίοι.

Και γυρεύουνε τον Καρκούλια, που χορεύει με ταβούλια

κι ο Ντίνος καημένε Μήτσο κι ο Ντίνος δεν προσκυνάει,

κι ο Ντίνος δεν προσκυνάει, μήτε το χορό του χαλάει.

Να σου και καημένε Μήτσο και ο Αγγελάκης ο Νιώτης

και ο Χρόνης ο Λινάρδος, και ο Κότζης ο Πανάγος,

που ήσαντε παλικαράδες, φτάσανε με τους γκραδες.

Τρογύρω γύρω γυροφέρνουν τον αγά τον μπερδεύουν

τρέμει ο αγάς πισωπατάει και στο Λάλα πισωγυρνάει.

Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης (Γεώργιος Μπενέτσης Κυριακή 16 Ιουλίου 1978)

ΟΙ ΑΠΡΟΣΚΥΝΗΤΟΙ

Το τι κακό μωρέ, που γίνηκε τούτο το καλοκαίρι,

Μπραΐμης ν’ εκίνησε μ’ ούλο του τ’ ασκέρι.

Πάτησε χώρες μωρέ και βουνά, χωριά και βιλαέτια.

Κι’ ούλα τον προσκύνησαν, κι ούλα τον προσκυνάνε.

μον’ δυο χωριά περήφανα, προσκύνημα δεν παίρνουν,

τ’ Αντρώνι και το Κούμανι, της Κάπελης οι πόρτες.

’Κείνα δεν προσκυνήσανε, προσκύνημα δεν ξαίρουν.

Και του Μπραΐμη του κακοφάνηκε, δεν το ’λπιζε ο μαύρος.

Στέλνει ν’ ασκέρι δυνατό, φτούνο τον Ντελή Αχμέτη

Να κάψει το μαύρο Κούμανι, να γδύσει και τ’ Αντρώνι.

Ο σκοπός του τραγουδιού έχει ως εξής:

Το τι κακό, μωρέ, το τι κακό, το τι κακό που γίνηκε, μωρέ που γίνηκε, τούτο το κα μωρέ τουτό τα, τουτό το καλοκαίρι.

Αντίο Γλαρέντζα

Το παρακάτω διήγημα βρισκόταν στο αρχείο μας χρόνια… όπως και πολλά άλλα που αφορούν την Ηλεία.
Η φράση «Αντίο Γλαρέντζα» ακουγόταν στα χωριά μας και την προφέραμε για κάτι που χάσαμε.
Μας τη θύμισε σήμερα ο αγαπητός ξάδελφος Δημήτρης Παπαντώνης με αφορμή το δημοσίευμά μας εδώ, «Ναυμαχία ανοιχτά της Κυλλήνης (Γλαρέντζας) το 1825».
Μας ρώτησε για τη φράση «Αντίο Γλαρέντζα» και από πού βγαίνει.
Του απαντήσαμε ως μόνη πηγή που έχουμε είναι, το διήγημα του Νίκου Καραντινού που περιγράφει τον Μήτσο από την Ανδραβίδα και τον αστρίτη που δεν άφησε τον μικρό να ακολουθήσει με το καΐκι, τους τσαμπάσιδες, στην πολυπόθητη Γλαρέντζα.
Ίσως όμως να υπάρχει και δεύτερη εκδοχή - πηγή της φράσης και να προέρχεται από την εγκαταλειμμένη Γλαρέντζα[1] ή Clarentia ή Clarence που ήταν σημαντική οχυρωμένη πόλη και λιμάνι της Πελοποννήσου κατά την εποχή της Φραγκοκρατίας.
Κώστας Παπαντωνόπουλος Δεκέμβρης 2018
Ήταν στα προπολεμικά χρόνια, που δυο φορές το χρόνο έφταναν στο νησί μας οι Μοραΐτες τσαμπάσηδες και αγόραζαν άλογα, φοράδες, πουλάρια και τα πήγαιναν στο Μοριά. Ο Μήτσος, από την Αντραβίδα[2] άντρας πανύψηλος, γεροδεμένος με φράγκικο ντύσιμο εκτός από τα παπούτσια, που προτιμούσε τσαρούχια με φούντα. Ο άλλος Μοραΐτης ήταν ο Μπάμπης, κοντόσωμος, με τη φουστανέλα, την κάπα και την γκλίτσα του.
Καλοδεχούμενοι σ' όλο το νησί είχαν δέσει πολλές φιλίες και κουμπαριές. Είχαν τ' αραξοβόλι τους στην ταβέρνα μας κι έπιναν μπόλικη θηνιάτικη μαυροδάφνη κι επί τόπου είχαν ύπνο πάνω στις κάπες στις μακριές μαγκάδες. Ωρες ατέλειωτες όταν τύχαιναν χειμωνάδες κουβέντιαζαν για τ' άλογα που είχαν ακουστεί για πούλημα. Συχέριο μεγάλο το άλογο τότε για όλες τις δουλιές του κάμπου από τη σπορά, τις μεταφορές γι' αυτό και δύσκολα κι ο ξωμάχος αποφάσιζε να το πουλήσει και να στερηθεί τη βοήθεια του στον κάμπο.
Οι ανάγκες που είχε τότε, αλλά και τώρα, του ξωμάχου το σπιτικό, όσο κι αν σφίγγει τα δόντια του για να τις βαστήξει σφαλιστές κι άγνωστες στους τέσσαρες τοίχους, αυτές περπατάνε και μαθεύονται.
Ετσι κι οι Μοραΐτες, που χρόνια έκαναν στον τόπο αυτό το νταραβέρι τα 'ξεραν όλα και αυτό που γνώριζαν καλύτερα απ' όλους ήταν ποιος νοικοκύρης πνιγμένος στα χρέη μπορούσε να κουβεντιάσει και να πουλήσει το ζωντανό του.

Ναυμαχία ανοιχτά της Κυλλήνης (Γλαρέντζας) το 1825

Γράφει ο
Γιάννης Παλούμπης

Οι ακτές της Ηλείας είναι γνωστές στους περισσότερους Έλληνες αλλά και σε εκατομμύρια ξένους γιατί αποτελούνται από πανέμορφες παραλίες με λευκή σαν ζάχαρη άμμο, που σχηματίζουν ατέλειωτες ευθείες εκπληκτικού κάλλους και αποτελούν πόλους έλξης σημαντικού τουριστικού ρεύματος.

Λόγω της διαμόρφωσής τους δεν είναι πολύ φιλικές στους ναυτικούς γιατί δεν σχηματίζουν όρμους, κόλπους ή κόρφους και επομένως δεν προσφέρουν φυσικά καταφύγια στη ναυτιλία ή την τοπική αλιεία.

Το γεγονός ότι οι ακτές είναι αλίμενες έχει συντελέσει ώστε να μην αναφέρονται στην ιστορία παραμονές στόλων κοντά σ’ αυτές και ούτε να έχουν διεξαχθεί αποφασιστικές ναυμαχίες στο πέλαγος μπροστά.

Η σύγκρουση ναυτικών δυνάμεων στα ανοιχτά της Ηλείας μόνο συμπτωματικά θα μπορούσε να έχει συμβεί, εάν συναντιόντουσαν τυχαία, όντας εν πλω προς άλλους προορισμούς.

Απόδειξη παραλαβής εκθέματος Νο 2

Σήμερα Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2018 και ώρα 10.30 παρέλαβα από την Θεοδώρα Καζαμία ένα παλαιό ξύλινο κουτάλι που κατασκεύασε ο αείμνηστος Βασιλάκης Σίνος.
Το κουτάλι έχει μήκος 16 εκατοστά και πλάτος στην κορυφή 34 χιλιοστά. Στη ράχη του φέρει κεντίδια εσόγλυφα σε σχήματα έγχρωμων ρόμβων με πράσινες γραμμές και κόκκινες τελείες.

Το κουτάλι αυτό το έδωσε στην δωρήτρια ο αείμνηστος Βασιλάκης Σίνος,η οποία με τη σειρά της μας το παραχώρησε  ευγενικά, προκειμένου να εκτεθεί με τα άλλα αντικείμενα στο Λαογραφικό Μουσείο Αντρωνίου.

Εκ μέρους του Δ.Σ ευχαριστούμε θερμά την δωρήτρια η οποία μας διαβεβαίωσε ότι για τον ίδιο σκοπό προτίθεται να μας παραχωρήσει και άλλα  αντικείμενα που έχει στην κατοχή της.

Ο πρόεδρος
Κώστας Παπαντωνόπουλος
Επισυνάπτω φωτογραφίες του εκθέματος στην κατάσταση που παρελήφθη

Προσφορά βιβλίων από το Νικολό Συλάιδο (Πιέρο).

 Την περασμένη Κυριακή είπαμε να κάνουμε μια επίσκεψη στα Ιλίσια, στη δεύτερη συνοικία της Αθήνας, μετά τα Λιόσια (Ίλιον σήμερα), που υποδέχονταν συγχωριανούς μας. Σχεδόν όλοι οι Αντρωναίοι που μετοίκησαν στην Αθήνα πέρασαν από αυτές τις δύο συνοικίες. Στα Λιόσια το κέντρο διερχομένων ήταν το σπίτι της Μαργαρίτας και του Λάμπη του Ζαμπούνα και στα Ιλίσια οι Λαμπαδαίοι (Τσαμπαλαίοι), οι Σιναίοι και ο Νικολός Συλάιδος (Πιέρος).

Προορισμός της απρόοπτης επίσκεψής μας αυτό το πρωινό, ήταν το καφενείο πριν την μεγάλη στροφή στα Ιλίσια, που συχνάζουν οι συγχωριανοί μας. Εκεί τους βρήκαμε, σχεδόν όλους και πολύ χαρήκαμε αμφότεροι. Ο Χρήστος, ο αδελφός του ο κ. Νίκος Λαμπαδάς και ο Πιέρος. Ο μπάρμπα Νικάκης δυστυχώς δεν μπόρεσε να παρευρεθεί.

Η συζήτηση, όπως καταλαβαίνετε κύλησε γύρω από το χωριό μας. Εξάλλου οι δύο αδελφοί Τσαμπαλαίοι, διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στη σύγχρονη ιστορία του χωριού, κυρίως μέσα από το σύλλογο της Αθήνας και συνεπώς γνωρίζουν πάρα πολλά θέματα γύρω από το Αντρώνι.

ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

ΦΩΤΟ ΗΛΙΑΣ ΤΟΥΤΟΥΝΗΣ ΑΠΟ ΚΑΚΟΤΑΡΙ ΚΑΙ Ο ΠΡΟΞΕΝΟΣ
ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ ΑΠΟ ΚΟΥΜΑΝΙ

Συνάντηση στην Αρχιεπισκοπή, με τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ.κ. Δημήτριο, συνάντηση στο Ελληνικό Προξενείο με τον πατριώτη μας πρόξενο Νέας Υόρκης με καταγωγή από το Κούμανι Ηλείας κ. Κωνσταντίνο Κούτρα, συνάντηση με τον πρόεδρο του Πανηλειακού συλλόγου Νέας Υόρκης και συμμαθητή μου κ. Σωτήρη Κωνσταντακόπουλο από το Μαζαράκι Πηνείας και με τον κ. Κώστα Λυκογιάννη επιχειρηματία από το Τραγανό Ηλεία και με πλήθος άλλων ομογενών που ζουν στην Αστόρια, στο Μπρούκλιν στο Νιου Τζέρσεϋ, στην Βοστώνη και στην Νέα Υόρκη.

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΑΡΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΛΙΔΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΥΤΩΝ
ΚΑΙ Ο ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΗΛΙΔΑΣ ΗΛΙΑΣ ΤΟΥΤΟΥΝΗΣ 

Πλιέγκας 1900- 1978, 40 χρόνια από το θάνατό του

Γεννήθηκε στο Αντρώνι το 1900 από τον Αργύρη Παπαντώνη και την Ελένη Παπούλια[1] (Ρούσου), από το Κούμανι. Η Ελένη Παπούλια (Ρούσου) ήταν μια πανέμορφη γυναίκα που άφησε όνομα στην περιοχή. «Σαν την Ελένη» έλεγαν. Αδέλφια της ήταν η Γιαννούλα[2], η Καλλιόπη[3], η Χρυσάνθη[4] και ο Βασίλης[5].
Η Ελένη όπως είπαμε, παντρεύτηκε τον Αργύρη Παπαντώνη (Πλιέγκα), με απογόνους τον Κώστα (Κωστάκη Πλιέγκα)- Παπαντωνόπουλο (που δεν είχε παιδιά) και τον Νικόλα (Πλιέγκα) Παπαντώνη που έκανε τον Αργύρη[6], τον Γιώργη[7] και τον Θοδωρή,από όπου προέρχεται και η αφεντιά μας. Τα παιδικά χρόνια του Κωστάκη του Πλιέγκα ήταν πολύ δύσκολα με μεγάλη φτώχεια.
Σχολείο[8] πήγε το 1907 απευθείας στο καινούριο, δυο τρεις τάξεις μόνο και έμαθε γραφή και αριθμητική. Η κύρια ασχολία του ήταν η γεωργία και από μικρός ως νέος δούλευε αξίνα στον κάμπο,από ήλιο σε ήλιο και έπαιρνε 2 δραχμές την ημέρα.  Μας είχε αφηγηθεί πολλές ιστορίες από την θητεία του στο στρατό, αφού συνέπεσε με την Μικρασιατική καταστροφή.
Παντρεύτηκε την Αγγελική (1908-2001) την πρωτότοκη κόρη του Δημήτρη Παπαντώνη[9] (Μπούκη). Την οποία έκλεψε[10] δύο φορές. Την πρώτη φορά, τον έκλεισαν στη φυλακή για αποπλάνηση ανηλίκου. Ωστόσο δεν τον πείραξε η φυλακή, αλλά ότι τον "κούρεψαν", πράγμα που θεωρείτω για την εποχή μεγάλη προσβολή. Όταν βγήκε, δεν έκατσε έτσι, έψαξε και βρήκε αυτόν που τον πρόδωσε και του ανταπέδωσε, κούρεμα με το προβατοψάλιδο.

Κερτίζα: παπα-Παναγής Παπακυριακόπουλος (1951–2018)

Έφυγε σήμερα Παρασκευή 23.11.2018 ο παπα-Παναγής Παπακυριακόπουλος που γεννήθηκε πριν 97 χρόνια στην Αγία Κυριακή (Κερτίζα) περιφέρεια Λασιώνος – Αρχαίας Ολυμπίας.
Η κηδεία του θα γίνει 25.11.2018 στις 13:00 στη γενέτειρά του.
Σε όλους τους συγγενείς του, εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας.
Η ενημέρωση και η φωτογραφία, μας ήλθε από τη σελίδα της Αγίας Κυριακής (Κερτίζα) στο facebook του Ανέστη Αδαμόπουλου.
Τον παπα-Παναή τον γνωρίσαμε εδώ μέσα από το εμπεριστατωμένο κείμενό του για την ιστορία της χωριού του.
Όλη την εργασία του μας την παραχώρησε ευγενικά (ένα βράδυ πριν δέκα περίπου χρόνια), ο αγαπητός μας φίλος Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος, προκειμένου να την δημοσιεύσουμε στην σελίδα www.antroni.gr που ήταν τότε το μοναδικό τέτοιο μέσο που θα μπορούσε να την αναμεταδώσει σε όλο τον κόσμο.
Τον παπα-Παναή τον συναντήσαμε μια δυο φορές στους χορούς του συλλόγου της Κερτίζας στην Αθήνα. Είπαμε δυό κουβέντες αλλά ο χώρος δεν μας επέτρεπε να πούμε κάτι παραπάνω από τον υπερβολικό θόρυβο του κέντρου διασκέδασης.
Είχαμε μείνει στην διοργάνωση, μιας άλλης συνάντησης που οι συνθήκες δεν μας επέτρεψαν ώστε να επιτευχθεί.
Καλό σου ταξίδι παπα - Παναή και να είναι ελαφρύ το χώμα της γενέτειράς σου που τόσο αγάπησες.
Δείτε ΕΔΩ την ιστορία της χωριού "Αγίας Κυριακής (Κερτίζα)" που έγραψε το 2006 ο παπα-Παναγής Παπακυριακόπουλος.

Κώατας Παπαντωνόπουλος 2018

ΑΕΡΟΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΣΤΟ ΠΑΝΟΠΟΥΛΟ

Φώτο: Η ηγεσία της SOE 133 ομάδας στην Αράχωβα (Οκτώβριος 1943) J. Stevens,  P. Mc Muller, D. Campbell, A. Andrius, W. Red

Στο συνοικισμό Πανόπουλο που βρίσκεται στις παρυφές της Πηνείας, ανατολικά του οικισμού των Αγνάντων, είχε εγκατασταθεί μια ομάδα Άγγλων κομάντος υπό τον ταγματάρχη Ντούγκαν Κάμπελ και τον Λοχαγό Ντόνες, συντονίζοντες και οργανώνοντας την Ελληνική Αντίσταση, δίδοντας δε στους Γερμανούς ψευδείς πληροφορίες περί επικείμενης απόβασης των συμμάχων στην Πελοπόννησο.
Με τις οδηγίες της Αγγλικής ομάδας, εκεί στις παρυφές του δάσους προς το χωριό, διαμορφώθηκε χώρος ρίψεων εφοδίων εκ του αέρος από τα συμμαχικά αεροπλάνα.
Αρχηγός της αποστολής στην Πελοπόννησο ήταν Τζων Στήβενς συνταγματάρχης, ο Άντονυ Άντριους αντισυνταγματάρχης και ο Ντούγκαν Κάμπελ[1] ταγματάρχης.
Οι Στήβενς και Άντριους ήσαν καθηγητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης και ειδικά εκπαιδευμένοι στο τομέα της αντικατασκοπίας. Έπεσαν με αλεξίπτωτο στο οροπέδιο της Ρακίτας[2] και παρελήφθησαν από συνεργάτες τους ενώ συνεργάστηκαν και με τον αρχηγό του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου Δημήτριο Μίχου.
Αργότερα, σύμφωνα με μαρτυρίες χωρικών, ένας Γερμανός πιλότος, σ’ αυτόν τον αεροδιάδρομο, κατάφερε και προσγείωσε ένα αεροπλάνο «Στούκας^[3]».
Γράφουν: Η. Τουτούνης, Κ. Παπαντωνόπουλος.
[1] Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που δούλεψαν εκεί, την κατασκευή επόπτευε και ο Λοχαγός Ντόνερ.
[2] Το οροπέδιο είναι κοντά στο όρος Μπαρμπάς του ορεινού όγκου του Παναχαϊκού, σε υψόμετρο 1.130 μέτρων περίπου. Στην περιοχή υπάρχουν δύο μικρές λίμνες, η λίμνη Βεργούρι και η ομώνυμη λίμνη Ρακίτα καθώς και το ρέμα Τσίκιζα που διατρέχει το οροπέδιο

[3] ο Junkers Ju 87, ή Stuka (Στούκα) είναι συντόμευση της λέξης Sturzkampfflugzeug, (πολεμικό γερμανικό μαχητικό αεροσκάφος κάθετης εφόρμησης). Αναγνωρίζεται εύκολα από τις αντεστραμμένες πτέρυγες γλάρου, από τις σταθερές ρόδες και τη σειρήνα του που λόγω της επιπρόσθετης οπισθέλκουσας μείωνε την ταχύτητα στο ήδη αργό αεροσκάφος. Το Stuka εισήγαγε κάποιες πρωτοποριακές καινοτομίες, όπως τα αυτόματα φρένα, που εξασφάλιζαν την έξοδο του αεροσκάφους από τη βύθιση, ακόμα και στην περίπτωση λιποθυμίας του πιλότου από την έντονη επιτάχυνση και μια σειρήνα κάτω από το ρύγχος, που λειτουργούσε με τον εισερχόμενο αέρα και ούρλιαζε κατά τη διάρκεια των βυθίσεων για να τρομοκρατεί τους αντιπάλους. Τα Stukas αποτελούσαν ένα είδος ψυχολογικού πολέμου. Οι σταθερές ρόδες του επέτρεπαν να προσ – απογειώνεται σε αυτοσχέδιους αεροδιαδρόμους κοντά στην πρώτη γραμμή, παρέχοντας στενή υποστήριξη στις προελαύνουσες γερμανικές δυνάμεις. Σχεδόν 6.000 Ju 87 κατασκευάστηκαν στην περίοδο 1936 – 1944.

Γ. Σισίνης: Απόπειρα δημιουργίας κρατιδίου στην Ηλεία

Στις 25 Ιανουαρίου 1824 στην Γαστούνη έγινε συγκέντρωση των Δημογερόντων και προκρίτων της Επαρχίας και καθιέρωσε ένα σύστημα το ονομαζόμενο «Πολιτιτκόν και Πολεμικόν της Επαρχίας». Η συνέλευση ενώ έγινε την 25^ην Ιανουαρίου 1824, στο έγγραφο 20.389 της ΙΕΕΕ υπάρχει η ημερομηνία της 15^ης Φεβρουαρίου 1824. Το έγγραφο τούτο έχει ως εξής:

“1824 : Ιανουαρίου 25 Γαστούνη, έγινε συνέλευσης και συναχθέντες άπαντες οι καπεταναίοι και Δημογέροντες της Επαρχίας αυτοπροαιρέτως έκαμαν τρία έγγραφα όμοια ως προς το κάτωθεν, και το μεν εν έδωσαν του Αρχηγού, το άλλο των πολεμικών και το γ^ον των πολιτικών.

(ΤΣ) + Ο Λαρίσσης και Τοποτηρητής Ωλένης Κύριλλος επιβεβαιοί+

Αγκάθα Κρίστι και Αντρώνι

Τι σχέση  άραγε μπορεί να έχει το Αντρώνι με την Αγκάθα Κρίστι και που να φανταστούμε όταν  διαβάζαμε κάποτε εκατοντάδες βίπερ κάτω από τη θάλασσα, ότι θα ασχολούμαστε και σήμερα με τη μεγάλη αυτή κυρία της αστυνομικής λογοτεχνίας!!!

Από 5χρονο τσορομπίλι έψαχνε η αφεντιά μας οτιδήποτε παλιό αντικείμενο καθ´ ότι αδυνατούσαμε να βρούμε καινούριο.
Δεν θα ξεχάσουμε τη χαρά που νιώσαμε όταν βρεθήκαμε στο Κατάκολο, στην Κάστα, πλησίον  της «συγχωρεμένης» λίμνης Μουριά. Αλήθεια την θυμάται κανείς τώρα…;
Εκεί είναι ανοιχτό το πέλαγος και το χειμώνα, βρυχάται η θάλασσα και το κύμα είναι μέχρι εκεί πάνου, ξέβραζε διάφορα αντικείμενα από τα ναυάγια και εμείς με τα μικρότερα αδέλφια μας μαζεύαμε όσα μπορούσαμε.
Όταν δεν βρίσκαμε κάτι, πηγαίναμε παραδίπλα, εκεί στα ανεμοκούλουμα[1] που πέταγε τα σκουπίδια ο τότε δήμος Λετρίνων[2]. Έτσι έγραφαν τότε πάνω τους αυτά τα θερία απορριμματοφόρα.
Η σκουριά αυτή, που κολλήσαμε από τα παλιά αντικείμενα, έμεινε πάνω μας ως τώρα και δεν λέει να φύγει ,και όπως βλέπετε έχει κολλήσει σαν βδέλλα, σαν το χούι και δεν θα φύγει ποτέ!

Λάμπης Μπίκος του Κωστούλια 1940 - 2018

Έφυγε σήμερα Δευτέρα 12.11.2018 ο Χαράλαμπος Μπίκος του Κωνσταντίνου (Κωστούλια) και της Πούλιας που γεννήθηκε πριν 78 χρόνια στο Αντρώνι.

Η κηδεία του θα γίνει αύριο Τρίτη στις 12.00 στη γενέτειρά του.

Στην σύζυγό του Νικολίτσα, στα παιδιά του Καλλιόπη, Κώστα, Χρήστο, Παναγιώτη, Βασιλική (Βάσω), Δημήτρη, Ιωάννα (Γιάννα) και σε όλους τους συγγενείς του, εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας.

Η πληροφόρηση προέρχεται από τον φίλο της σελίδας Γεώργιο Μαρκόπουλο που άκουσε την καμπάνα από τις Χαραγές και πριν προλάβει να σταματήσει, εμείς σας είχαμε ήδη ενημερώσει για το θλιβερό μαντάτο.

Ο Λάμπης ήταν μια χαρακτηριστική φυσιογνωμία του χωριού μας.

Μαζί με τη αγαπημένη σύζυγό του την Νικολίτσα (του Χρήστου του Φουσκοπόδαρου), έκαναν επτά παιδιά και ο μεγάλος τους αγώνας ήταν να τα βγάλουν άξια στην κοινωνία.

Τον θυμόμαστε όταν ντύθηκε αγροφύλακας με τη στολάρα του, τις επωμίδες, τα μεγάλα τσεπάκια, τα ασημένια κουμπιά και την καπελαδούρα του να πηγαινοέρχεται καμαρωτός από τα Γιαννακαίικα ως την πλατεία, πάνω - κάτω..

Ο Λάμπης όπως θα δείτε και στα παρακάτω βίντεο συμμετείχε σχεδόν πάντα στις εκδηλώσεις του χωριού μας.

Οι φωτογραφίες είναι δικές μας και του Κώστα Μπίκου που ευγενικά μας τις παραχώρησε και τον ευχαριστούμε.

Κώστας Παπαντωνόπουλος 

Τα Διαμάντια και τα Ρετάλια

Τούτο το καλοκαιράκι του 2018 όπως κάθε χρόνο το περάσαμε στην πλατεία του χωριού μας. Είχαμε για συντροφιά μας σχεδόν όλο το διάστημα έναν πολύ καλό μας φίλο, τον κυρ Νίκο τον Λαμπαδά (Τσάμπαλη), που μας βοήθησε τόσο πολύ (στο έργο μας) και τον ευχαριστούμε και από δω δημόσια.
Γνωρίζετε, όσοι βέβαια μας συναντήσατε εκεί κάτω, ότι το κυρίαρχο έργο μας ήταν να συλλέξουμε πληροφορίες γύρω από τα σόγια του χωριού μας.
Ο κυρ Νίκος, καθότι πανέξυπνος διηύθυνε με μαεστρία τη συζήτηση και την καθοδηγούσε εκεί που εμείς μπορούσαμε να εκμαιεύσουμε ανέκδοτα στοιχεία.
Επίσης με τη βοήθεια του, μπήκαμε και σε ένα σπίτι στο Λαζουπάλι. Στο σπίτι αυτό μας υποδέχτηκαν αξιολάτρευτοι οικοδεσπότες, συγχωριανοί, με υψηλό το αίσθημα της φιλοξενίας.
Αφού μας προσέφεραν όλα τα κόσμου τα καλούδια, στο τέλος μας επέτρεψαν να φωτογραφήσουμε αυτά τα όμορφα χειροποίητα αριστουργήματα, τον κορνιζοκαθρέφτη και το μαξιλάρι που αποτελούν ιστορικό και λαογραφικό κομμάτι της ορεινής Ηλείας.

Λόγω και της ιδιότητας που αυτοβούλως αποκτήσαμε, οι πόρτες του χωριού μας είναι ανοιχτές «…και τα σκυλιά δεμένα».
Είναι αμέριστη η εμπιστοσύνη και η υποστήριξη που μας δείχνουν οι άνθρωποι εδώ, αλλά και στα πέριξ της υπόλοιπης ορεινής Ηλείας.
Η εμπιστοσύνη δεν ήλθε μόνη της, αποκτήθηκε με κόπο, σκληρή δουλειά και πολύ μεράκι που είχε ως αντίκρισμα την προβολή των χωριών μας.
Αρχικά, όλοι ήταν κουμπωμένοι, αλλά σιγά σιγά κάποιοι ρώταγαν, άλλοι έβλεπαν, σε κάποιους έλεγαν και έτσι το κλίμα άλλαζε και γινόταν ευνοϊκότερο.
Το αποκορύφωμα ήταν η προβολή της ταινίας πριν λίγα χρόνια. Εκεί θα θυμάστε, έπεσε πολύ κλάμα, αλλά ήταν καθοριστικό και σχεδόν όλοι πείστηκαν, όλοι εκτός από κάτι «αλλήθωρα» που λέει και ένας φίλος μας. Ευελπιστούμε σιγά-σιγά να τους κερδίσουμε και αυτούς.
Το 2007 είχαμε κάνει μια επίσκεψή στη Θεσσαλονίκη, με συντροφιά τον Δημητράκη τον Ζαχαρόπουλο που ζούσε εκεί. Η επίσκεψη μας είχε ως σκοπό να γνωρίσουμε και να πάρουμε φωτογραφίες από μια γηραιά κυρία, που είχε παντρευτεί συγχωριανό μας.
Η κυρία αυτή είχε ζήσει λίγα χρόνια στο Αντρώνι και όπως διαπιστώσαμε το νοσταλγούσε πολύ.
Ο γιός της, είχε εκτυπώσει τις ιστορικές μας αναρτήσεις, αυτές που έκαναν λόγο για το χωριό και όταν την αντικρύσαμε μας τις έδειξε και στη συνέχεια τις κρατούσε σφιχτά στο στήθος της και δάκρυζε. Πραγματικά ζήσαμε εκεί συγκινητικές αλλά και υπέροχες στιγμές.
Το ίδιο όμως διάστημα, είχαμε μια εντελώς διαφορετική εμπειρία από έναν απίστευτο τύπο, υποτίθεται «μορφωμένο» για τα δεδομένα του χωριού μας.
Ήταν ένα πρωινό στο γεμάτο κόσμο καφενείο του Τρικόκη! Έζηγε και ο Θανάσης και πολύ άλλοι που μας λάκισαν.
Του ζητήσαμε λοιπόν να μας εμπιστευτεί φωτογραφίες και έγγραφα που αφορούσαν το χωριό μας. Η αντίδρασή αυτού του περίεργου τύπου ήταν να μας πει το παρακάτω απίστευτο.
-Δεν τα πετάω καλύτερα στο μπουντρούμι?
Η απάντησή του μας εξέπληξε και συγχρόνως μας ξένισε!
Δεν περιμέναμε ένας άνθρωπος των γραμμάτων, καλλιεργημένος, να δίνει μεγαλύτερη αξία στο «μπουντρούμι», από το να συμβάλει και ο ίδιος στην προσπάθειά μας να μείνει ζωντανή η ιστορία του τόπου μας.
Προτιμούσε να πετάξει παλιές φωτογραφίες, ενθύμια, τη μαγεία μιας άλλης εποχής, από το να μας τις παραχωρήσει, ώστε να διοχετευτούν στις επόμενες γενιές ως κειμήλια αυτού του τόπου!
Έτσι δεν γίνεται ιστορία, έτσι στερείς, καταστρέφεις, πετάς στα σκουπίδια την ίδια σου την ιστορία, την ιστορία της ζωή σου!
Όσο και να προσπαθήσαμε δεν μπορέσαμε να εξηγήσουμε τις σκέψεις και τις προθέσεις του.
Οι σχέσεις μας πριν από αυτό το θλιβερό επεισόδιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν διαχρονικά άριστες. Στεκόμαστε μόνον, στην κατάρα της ζήλειας στο να ήθελε ο ίδιος να ασχοληθεί με αυτά τα θέματα ή κάποιος άλλος δικός του και εμείς τον «φρενάραμε».
Του απαντάμε λοιπόν από δω, περαστικά του, ο δρόμος είναι πάλι ανοιχτός και πολύ ευχαρίστως να έλθει να μας απαλλάξει. Εμείς θα του είμαστε από κοντά δίπλα του, πρόθυμοι σε αντίθεση με τον ίδιο, να συνδράμουμε, εάν βέβαια το επιθυμεί.
Παρ´ όλη τη διαφορά ηλικίας δε διστάσαμε να τον επιπλήξουμε πάντα σε πολιτισμένο επίπεδο.
«Έβαλε την ουρά στα σκέλια», όπου φύγει – φύγει και δεν ξαναεμφανίστηκε μπροστά μας. Αυτό το καλοκαίρι όμως ύστερα από πολλά χρόνια, παρουσιάστηκε παραδίπλα μας, είδε ότι τα θέματα που συζητούσαμε τον ενδιέφεραν, είχε άποψη, έριχνε και μπηχτές, αλλά τον αγνοήσαμε πλήρως, «δώσαμε τόπο στην οργή» που λέει και ο θυμόσοφος λαός μας, δεν επιθυμούσαμε να επανέλθουμε στα παλιά.
Εδώ ταιριάζει σαν γάντι η παροιμία, «για χάρη του βασιλικού ποτίζεται και ο δυόσμος» και δεν θα τον «κράξουμε» ούτε θα τον «στολίσουμε» δημόσια, όχι γιατί διστάζουμε ,αλλά για να μην ενοχλήσουμε τον περίγυρό του που μας είναι συμπαθής.
Όσοι μας γνωρίζετε ξέρετε ότι δεν δίνουμε σημασία στις κακοήθειες, ούτε αποζητάμε επιβεβαίωση, απλά το αναφέρουμε για κάποιους που νομίζουν ότι όλα εδώ είναι ρόδινα και στρωμένα με ροδοπέταλα.

Κώστας Παπαντωνόπουλος Νοέμβρης 2018

Βασίλειος Μπακάλης (Καψής) 1949-2018

Έφυγε σήμερα Πέμπτη 11.10.2018 ο Βασίλειος Μπακάλης (Καψής) του Διονυσίου και της Λάμπρως που γεννήθηκε πριν 69 χρόνια στο Αντρώνι.
Η κηδεία του θα γίνει αύριο Παρασκευή στις 12.00 στη γενέτειρά του.
Στην σύζυγό του Βασιλική, στα παιδιά του Λαμπρινή, Παναγιώτα, Διονύσιο και σε όλους τους συγγενείς του, εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας.
Η ενημέρωση ήλθε αμέσως, (όταν χτύπησε η καμπάνα) από καινούριο φίλο της σελίδας και στη συνέχεια από τον γνωστό σας, Γιώργο Μαρκόπουλο.

Της κόρης, μοιρολόγια

Αναμνηστική φωτογραφία από κηδεία ανύπαντρης νέας
 στο Σκουροχώρι Πύργου Ηλείας, αρχές εικοστού αιώνα

Της Λυγερής και του Χάρου
Η Ευγενούλα η μοσκονιά κ' η μικροπαντρεμένη
εβγήκε κ' επαινεύτηκε πως Χάρο δε φοβάται,
γιατί ειν' τα σπίτια της ψηλά, κι' ο άντρας της παλληκάρι,
γιατί έχει τους εννιά αδερφούς, τους καστροπολεμίταις,
π' όλα τα κάστρα πολεμούν κ' οι χώραις παραδίνουν.
Κι' ο Χάρος όπου τ' άκουσε, πολύ του βαρυφάνη.
Μαύρο πουλί νεγίνηκε, σαν άγριο χελιδόνι,
εβγήκε κ' εσαϊττεψε τη μοναχή την κόρη
μέσ' 'ς το λιανό το δάχτυλο που χε την αρραβώνα.
Κ' εμπαινοβγαίνουν οι γιατροί και γιατρεμό δε βρίσκουν,
κ' εμπαινοβγαίνει η μάννα της με τα μαλλιά λυμένα.
"Τί έχεις, μαννούλα μου, και κλαις, τι έχεις κι' αναστενάζεις;
-Πεθαίνεις, Ευγενούλα μου, και τι μου παραγγέλνεις;
-Σ' αφήνω, μάννα, το έχε γεια και ντύσε με σα νύφη,
κι' όταν θα σόρθη ο Κωνσταντής να μη μου τον πικράνης,
μόν' στρώσ' του γιόμα να γευτή και δείπνο να δειπνήση,
κι' άπλωσε μεσ' 'ς την τσέπη μου και πάρε το κλειδί μου,
και βγάλ' τον αρραβώνα του και τα χαρίσματα του,
και δώσ ' του τα του Κωσταντή, αλλού ν' αρραβωνίση,
ωσάν κ' εγώ παντρεύομαι, παίρνω το Χάρο άντρα."
Κι' ο Κωσταντής επρόβαλε 'ς τους κάμπους καβαλλάρης,
με δεκαπέντε φλάμπουρα, μ' εννιά ζυγιαίς παιχνίδια,
με τετρακόσιους άρχοντες, πεζούς καβαλλαραίους.
Βλέπει μεγάλη σύναξη, οπού ναι μαζωμένοι.
"Για χαμηλώστε, φλάμπουρα, πάψετε σεις, παιχνίδια,
γιατί σταυρός επρόβαλε απ' το πεθερικό μου,
για πεθερός μου πέθανε, για πεθερά μου ‘χάθη,
για απ' τα γυναικαδέρφια μου κανένα νεσκοτώθη."
Και τάλογό του εβάρεσε 'ς του πεθερού να πάγη.
Αυτού σιμά, αυτού κοντά βαστούσε μοναστήρι.
Βρίσκει τον πρωτομάστορη κ' έκανε το κιβοΰρι.
'"Να ζήσης, πρωτομάστορη τίνος είν' το κιβοΰρι;
-Είναι τανέμου, του καπνού και της ανεμοζάλης.
-Για πέ μου, πρωτομάστορη, καθόλου μη μου κρύψεις.
-Ποιος έχει γλώσσα να σ' το πη, στόμα να σου μιλήσει.
Τούτ' η φωτιά που σ' άναψε, ποιος θε να σου τη σβήσει;
Η Ευγενούλα απέθανε νη πολυαγαπημένη.
-Να ζήσης, πρωτομάστορη, κάμε το πιο μεγάλο.
Νά ναι πλατύ, νά ναι μακρύ, νά ναι για δυο νομάτους."
Βιτσιά βαρεί ταλόγου του, 'ς του πεθερού του πάει.
Βρίσκει παπάδες πόψελναν, μοιρολογίστραις κλαίουν.
"Μεριά σταθήτε, ψάλτηδες, μεριά, μοιρολογίστραις!"
Χρυσό μαντήλι σήκωσε την είδε πεθαμένη.
Σκύφτει, φιλεί γλυκά γλυκά, γλυκά την αγκαλιάζει,
χρυσό μαχαίρι νέβγαλε ναπ' αργυρό θηκάρι,
ψηλά ψηλά το σήκωσε και 'ς την καρδιά το χώνει.
Εκεί που θάψανε το νιο φύτρωσε κυπαρίσσι,
κ' εκεί που θάψανε τη νια εβήκε καλαμιώνα.
Λυγογυρίζει η καλαμιά, σκύφτει το κυπαρίσσι.
Κ' ένα πουλί κελάδαε, 'ς άλλο πουλί ξηγειώνταν.
"Για δες τα τα κακόμοιρα, τα πολυαγαπημένα!
δε φιλήθηκαν ζωντανά, φιλειούνται πεθαμένα."

Ο κορνιζοκαθρέφτης και η μπόλια

Μια εικόνα χίλιες και όχι μόνο λέξεις, αλλά αρκετές σελίδες θα μπορούσαμε να γράψουμε με αυτά τα σεμνά και όμορφα κορίτσια που ίσως να είναι και τα πρώτα που αντίκρυσαμε στη ζωή μας.
Αγνοούσαμε τότε ποιες ήταν οι ωραίες κυρίες ζωγραφισμένες στον κορνιζοκαθρέφτη. Κάποιοι λέγανε πως ήταν οι κόρες της Αγίας Σοφίας, η Ελπίδα, η Αγάπη και η Πίστη.
Άλλοι πάλι ότι ήταν οι τρεις Χάριτες, οι θεές της γοητείας, της ομορφιάς, της φύσης, της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της γονιμότητας.
 Ως Χάριτες αναφέρονται ακόμη και η Αγλαΐα η νεότερη, η Ευφροσύνη και η Θάλεια, αλλά ορισμένες φορές αναφέρονται και άλλες, όπως οι Αυξώ, η Χάρις, η Ηγεμόνη, η Φαένα και η Πασιθέα.
Μια γλυκιά καλημέρα που μας υποδεχόταν  σε κάθε είσοδο, σε κάθε σπίτι, τα δικά μας τα χρόνια, τα φτωχικά, τα όμορφα χρόνια!
Ο γνωστός σε όλους μας κορνιζοκαθρέφτης που κοσμούσε σχεδόν όλα τα σπίτια του χωριού μας, όπου η κάθε νοικοκυρά κρέμαγε την χρυσοκέντητη πετσέτα της. Στον καθρέφτη έγραφε καλημέρα, αλλά δεν είχε καμία σημασία για τις νοικοκυρές τι έγραφε, αφού σχεδόν καμία δεν γνώριζε ανάγνωση.
Η κορνίζα εκεί ακούνητη τόσα χρόνια, να βλέπει τις χαρές και τις λύπες, να ακούει τους καημούς του σπιτιού, να προυπαντίζει τους επισκέπτες και να γνωρίζει όλα τα νέα του χωριού.
Η κρεμασμένη κεντητή πετσέτα συμβολίζει και αυτή μια άλλη εποχή, με την κάθε νέα νοικοκυρά να δουλεύει ακατάπαυστα.
Το κέντημα είναι γλέντημα,
η ρόκα είναι συριάνι,
κι αυτός ο δόλιος αργαλειός
είναι σκλαβιά μεγάλη.
 Το κέντημα εδώ στην πετσέτα, μας παρουσιάζει μια πρωινή εικόνα στη φύση με ένα ζευγάρι τσαλαπετεινούς να στέκονται πάνω στο κλαράκι, όπου το αρσενικό με το ερωτικό κελάηδισμά του καλεί το θηλυκό για να τραγουδήσουν μαζί και να υποδεχτούν την καινούρια μέρα. 
Έντονοι οι χρωματικοί τόνοι με όλα τα χρώματα της ίριδας, συντελούσαν  στη δημιουργία εύθυμης διάθεσης σε όλα τα μέλη της οικογένειας.
Πόσες και πόσες αναμνήσεις ήλθαν στο μυαλό μας μόλις αντικρίσαμε αυτή την εικόνα με την πετσέτα, με την κορνίζα και την καλημέρα, αφού ύστερα μας μίλαγαν και δεν ακούγαμε. Ήταν εκεί κολλημένο  το μυαλό και γλίστραγε γλυκά στις τόσες…αναμνήσεις.
Ο κορνιζοκαθρέφτης με την πετσετοθήκη, υπήρχε σε πολλές παραλλαγές ως προς στο θέμα και ήταν απαραίτητο κομμάτι στις προίκες. Αναφέρεται εξάλλου σε αρκετά προικοσύμφωνα. Τον κρεμούσαν στην είσοδο, στη σάλα αλλά και στην κρεβατοκάμαρα.

Διονύσιος (Νιόνιος) Παπαδόπουλος 1945-2018

Έφυγε χθες Τετάρτη 31.10.2018 ο Διονύσιος  Παπαδόπουλος του Κοσμά (Παπαδόγιαννη) και της Ελβίρας (κόρη του Γιατρού) που γεννήθηκε πριν 73 χρόνια στο Αντρώνι.

Η κηδεία του έγινε σήμερα  Πέμπτη στο Αγρίνιο

Στην σύζυγό του Διαμάντω, στα παιδιά του Κοσμά, Φώτη, στις αδελφές του Άννα, Θεώνη και σε όλους τους συγγενείς του, εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια.

Ο Νιόνιος του Κοσμά έτσι τον αποκαλούσαν στο χωριό μας, ήταν ένας ευχάριστος τύπος κοινωνικός με αστείρευτο χιούμορ.  Ήταν ισχυρή προσωπικότητα και όσο ζούσαν οι γονείς του ερχόταν ταχτικά στο χωριό μας.

Τον συναντήσαμε πριν δύο τρία χρόνια στην πλατεία αλλά δεν μας δόθηκε η ευκαιρία να συζητήσουμε. Δούλευε στη ΔΕΗ όπου και από εκεί συνταξιοδοτήθηκε.

Ευχαριστούμε την Ελίνα Θεοτοκάτου για τις φωτογραφίες. Η Ελίνα είναι κόρη της Παπαδοπούλου Άννας του Κοσμά (Παπαδόγιαννη).             

Αντρώνι: Την πινίξατε την εικόνα των Αγίων Αναργύρων;

Χρόνια πολλά στους εορτάζοντες Αργύρηδες του χωριού μας και σε όλου του κόσμου.
Μας ήλθαν μπονόρα, τρία τέσσερα μηνύματα με ευχές για καλό μήνα και χρόνια πολλά για το χωριό μας που γιορτάζει. 
Το μυαλό καθαρό όπως ήταν πρωί-πρωί πήρε τόσες στροφές το άτιμο για να μας βασανίσει και η καρδιά μας άρχισε να χτυπά σαν κομπρεσέρ.
Το τι θυμηθήκαμε δεν φαντάζεστε! Μην πάει το μυαλό μακριά, εκεί γύρω από την γιορτή, δίπλα από το σπίτι μας, στο νεκροταφείο, στους Αγίους Αναργύρους.
Ακούστε χωριανοί και κυρίως εσείς οι οσφυοκάμπτες με τις μακρυσταυρίες που φτάνουν ως τα πατώματα. Ξέρω τι λέω, από κάτι τέτοια γεννιούνται λαμόγια.
Ψάχνουμε λοιπόν την παλιά εικόνα των Αγίων Αναργύρων, αυτή τη μεγάλη που κατέβαινε στην πλατεία σαν και σήμερα, να την φωτογραφήσουμε.
Είχαμε διαβάσει τότε, ένα ιστορικό που είχε γράψει ο αείμνηστος φίλος μας Θανάσης Α. Αβραμόπουλος.
Αναφερόταν σε ένα σπάνια αξιοθέατο 400 ως 1000 χρόνων περίπου. Δεν είχε εκτιμηθεί η αξία της.
Ρωτάμε από δω, από κει, παντού, παπάδες, επιτρόπους, καντηλανάφτες, και άλλους σοβαρούς ανθρώπους, όλοι την ήξεραν αλλά κανένας δεν γνώριζε την τύχη της.
Άλλοι έλεγαν είναι στον Άγιο Κωνσταντίνο, άλλοι στους Αγίους Αναργύρους και κάποιοι άλλοι σε πληρωμένη θυρίδα για να μην κλαπεί.
Χωριανοί, η εικόνα πέταξε όπως πέταγε και η εικόνα της Παναγιάς των Νοτενών από το Βελημάχη στη Νοτενά.

ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΗΣ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ

Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

  Πιο πέρα απ’ την Γαστούνη[1] κατά την κείθενες μεριά που τραβάει για τα Κάτου Καβάσιλα, τράβαγε ένας καρόδρομος, εκειά που είναι σήμερα το γιοφύρι του τρένου, τότενες δεν ήτανε γιοφύρι γιατί δεν στέριωνε με τίποτα στο Γαστουνέϊκο ποτάμι. Για να διαβαίνουνε το ποτάμι είχανε μια μπεραταριά και άλλη μια ήτανε στα Σαμπάναγα κοντά στο σημερινό γιοφύρι που τραβάει ο δρόμος για το Τραγανό. Εκείνη την περαταριά την δούλευε κάποιος Δήμος Λημεριώτης τ’ όνομα και το πήρε από την λημέρισμα που έκανε εκεί στην μπεραταριά[2] για να βγάνει το ψωμί του.

 

Άγουρος πέτρα πελεκά

Ένα πολύ σπάνιο αλλά όμορφο τραγούδι της αγάπης που βρισκόταν πολλά χρόνια στο αρχείο μας.

Τραγουδιόταν σε ρυθμό τσάμικου στην κεντρική Πελοπόννησο σε Αρκαδία και Ηλεία.

Παρόμοιο στοίχοι με κάποιες παραλλαγές υπάρχουν σε νησιώτικα και σε άλλα τραγούδια από όλη σχεδόν την Ελλάδα.

Αναφέρεται σε έναν «άγουρο[1]» νέο.

Τι όμορφο επίθετο που είναι; άγουρος σαν τα φρούτα[2] και τους καρπούς που δεν έχουν ωριμάσει και είναι αγίνωτα, ανώριμα, άωρα, πρόωρα, πρώιμα.

Για πρόσωπα που δεν έχουν ολοκληρωθεί, που δεν έχουν αναπτυχθεί, δεν έχουν πείρα. Σχετίζεται με την παιδική ή τη νεανική ηλικία, ο μη ώριμος.

 Η δημοτική μας ποίηση εκτός από αυτό το τραγούδι, έχει και άλλα με το ίδιο επίθετο[3] και παροιμίες.[4]

Έχουμε λοιπόν ένα αγόρι, έναν νέο, ένα παλικάρι που πελεκάει την πέτρα με το ‘να του το χέρι και όπως λέει και ο στίχος, το άλλο του το κόψανε.

Δεν έκανε κανένα έγκλημα απλά αγάπησε και φίλησε τη νέα που αγαπούσε. Κάποιοι όμως είχαν αντίθετη, διαφορετική άποψη. Οι συγγενείς ίσως… της κοπέλας δεν δέχτηκαν την προσβολή και του έκοψαν το χέρι.

Ο άγουρος βρίσκεται στη δουλειά του, πελεκάει την πέτρα ή για άλλους μια κολώνα προκειμένου  να της δώσει τη μορφή που χρειάζεται.

Εκεί όμως που δούλευε, ξεπρόβαλε μια αρχοντοπούλα, στέκει δίπλα του και τον ρωτάει:

-Λεβέντη μου, που είναι το χέρι σου και πελεκάς με το ένα;

Φίλησα την αγαπητικιά μου, απαντάει στην αρχοντοπούλα και μου έκοψαν το ένα χέρι αλλά αν αυτή ήθελε θα την ξαναφίλαγα και ας μου έκοβαν και το άλλο.

 Ίσως η πέτρα του σκανδάλου να είναι αυτή η κοπέλα, η περιφερόμενη αρχοντοπούλα.

Εδώ φαίνεται το μεγαλείο του έρωτα και της αληθινής αγάπης!

Τα θυσιάζει, τα δίνει όλα για όλα το άγουρο παλληκαράκι.

Μπροστά στον έρωτά του δεν υπολογίζει ακόμη και την σωματική του ακεραιότητα.

Όλοι οι στοίχοι του τραγουδιού συνδέονται με αριθμητική και συγκεκριμένα με τον πολλαπλασιασμό με αίωρο βέβαια αποτέλεσμα.

Τρεις έντεκα, τρεις δώδεκα, τρεις δεκαπέντε και έντεκα κι εφτά κι οχτώ

και δεκαοχτώ

και πέντε κι έξι και μισό

κι ένα και δύο κι ενάμισι

και πες μου πόσα κάνουν;

 Μας τα έλεγε ό αξέχαστος γέρο-Χαντρελής[5] στο Αντρώνι όταν είμαστε τσορομπίλια. Ύστερα από λίγο αφού παιδευόμαστε το βρίσκαμε με το μυαλό!

Μας έλεγε κι άλλα πολλά ο γέρος στο τζάκι της κρύες νύχτες. Ήθελε να δει την ευστροφία μας, να μας κάνει εξάσκηση για να «τρίψει» το μυαλό.

Να όμως που ήλθε η ώρα να τον μνημονεύσουμε για τα έργα του και αυτός να καμαρώνει από κει ψηλά που θα μας βλέπει.
Την πηγή[6] του τραγουδιού δεν την γνωρίζουμε[7].

Άγουρος πέτρα πελεκά

τρεις έντεκα τρεις δώδεκα,

τρεις πέντε δέκα πέντε

με το ‘να του το χέρι…

Αρχοντοπούλα πέρασε

τρεις έντεκα τρεις δώδεκα,

τρεις πέντε δέκα πέντε

στέκει και τον ρωτάει

Άγουρε πουν το χέρι σου

τρεις έντεκα τρεις δώδεκα,

τρεις πέντε δέκα πέντε

και πελεκάς με το ‘να

Κόρη την ξανά φίλησα

τρεις έντεκα τρεις δώδεκα,

τρεις πέντε δέκα πέντε

και μου ‘κοψαν το ένα.

Να την εξάνα φίληγα

τρεις έντεκα τρεις δώδεκα,

τρεις πέντε δέκα πέντε

κι ας μου ‘κοβαν και τ’ άλλο.

‘Αλλες παραλλαγές[8] του τραγουδιού.

www.antroni.gr  2018

 Κώστας Παπαντωνόπουλος Οκτώμβρης 2018

---

[1] «Στους χρόνους σου τους άγουρους…» άγουρο παιδί ή παλληκάρι, άγουρο κορίτσι, «τάνυσε το άγουρο κορμί της», άγουρο στήθος, άγουρες σκέψεις κλπ.

[2] Άγουρο μήλο, σταφύλι (αγουρίδα), αχλάδι, ροδάκινο. Άγουρη ντομάτα. 

[3] «ένας άγουρος  κι ένας καλός λεβέντης

κάστρο γύρευε το ξένο, τ' αγουροξενητεμένο…»,

«άγουρο μήλο μο 'στειλε και κόκκινο γαϊτάνι…»

«…σ' μιά Κόρη κ' έναν Άγουρο, που μπερδευτήκα' ομάδι σε μιά Φιλιάν αμάλαγη , με δίχως ασκημάδι… »

[4] Άγουρος προξενητής για λόγου του τηράει (κοιτάει)

[5] Διονύσης Λαμπαδας 1894

[6] Το τραγούδι δεν προορίζεται για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Το ακουστικό περιεχόμενο δεν ανήκει σε εμάς, δεν αποκομίζουμε και δεν επιθυμούμε κανένα κέρδος από αυτό το τραγούδι, δεν είμαστε κύριοι πνευματικών δικαιωμάτων. Όλα τα δικαιώματα ανήκουν στους παραγωγούς. Το παρόν ως βίντεο αναρτάται καθαρά για ψυχαγωγικούς λόγους των επισκεπτών της παρούσας ιστοσελίδας

[7] Ίσως να ανήκει στο Σύλλογος Δαραίων Αττικής  «ο Άγιος Δημήτριος»

[8] αυτάνα μ' εκινήσασι

τη σήμερον ημέραν,

ν' αναθιβάλω και να πω

τά κάμαν και τά φέραν

σ' μιά κόρη κ' έναν άγουρο,

που μπερδευτήκα' ομάδι

σε μιά φιλιάν αμάλαγη,

με δίχως ασκημάδι.

Άγουρος πέτρα πελεκά

- αλήθεια κι όχι χωρατά -

με το 'να του το χέρι,

χειμώνα-καλοκαίρι...

Κόρη ξανθή τονε ρωτά

και μες στα σπλάχνα τον κεντά,

κόρη ξανθή του λέει

και κάθεται και κλαίει...:

- Άγουρε που 'ν' το ΄χερι σου,

- που να γινόμουν ταίρι σου... -

και πελεκάς με το 'να

καλοκαίρι και χειμώνα...;

- Εγώ 'λεγα να μην το ειπώ,

να μην το ξομολογηθώ,

να μην το μαρτυρήσω

και να μην το μολογήσω...

Στης ηγουμένης το κελί,

ραγίστηκα σαν το γυαλί...

κει μου το 'κοψαν το χέρι,

άδολό μου περιστέρι....

Εκεί στα μάρμαρα του γαλατά

Στα μάρμαρα του Γαλατά

Φραγκοκιτρολεμονιά

Στα μάρμαρα στην Πόλη

Ετρέλλανες με κόρη

Αούρος πέτρα πελεκά

Φραγκοκιτρολεμονιά

Και πελεκά με το να

τη μαρμαροκολώνα

Κόρη ξανθή επέρασε

Και τον εχαιρέτησε

Κόρη ξανθή του λέει και

κάθεται και κλαίει

Αούρε πουν το χέρι σου

χριστέ και να μουν ταίρι σου

Και πελεκάς με το να

τη μαρμαροκολώνα