Μικρός αετός επέταγε…

Σε τούτη τάβλα που 'μαστε σε τούτο το τραπέζι

Μπιρμπίλη πού `ν΄ πρόβατα

"Θεωνίτσα", παραδοσιακό καθιστικό

Η ΜΟΥΣΑΡΙΑ ….!

Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Η μουσαριά (φίμωτρο) ήταν ένα ιδιόμορφο κτηνοτροφικό εργαλείο, που κατασκευαζόταν για να προσαρμόζεται στο πρόσωπο του ζώου, για να εγκλωβίζει τις σιαγόνες του, να μην μπορεί να δαγκώσει ή να φάει φαγητό.

Τα οικόσιτα ζώα (άλογα – γαϊδούρια-μουλάρια και βόδια), οι αγρότες πέραν από τις άλλες εργασίες, τα χρησιμοποιούσαν για διάφορες εργασίες, όπως για ν’ αυλακώνουν ή να σκαλίζουν καλλιέργειες, σέρνοντας δίφτερα αλέτρια ή σβάρνες ή κουβαλούσαν θερισμένα σιτηρά και σανούς.

Ιωάννης Ζήρος (1915 – 1941), ένας άγνωστος ήρωας του έπους του ‘40

Ο Ιωάννης ήταν ο πρωτότοκος γιος από τα πέντε παιδιά του Δημητρίου Ζήρου από το Αντρώνι.

Ήταν παντρεμένος με την συντοπίτισσά του, Δάφνη Παναγοπούλου (του Κάνταλου) και ζούσε στην Θεσσαλονίκη. Είχαν τότε και ένα μωρό παιδί, τον Δημήτρη.

Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 κηρύχθηκε γενική επιστράτευση ύστερα από την επίθεση που δέχτηκε η χώρα από τους Ιταλούς.

Ο Ιωάννης αρχικά δεν επιστρατεύτηκε διότι σύμφωνα με τον νόμο (ο οποίος ισχύει και σήμερα), ο πρωτότοκος γιος πολυμελούς οικογένειας δεν υποχρεούται να υπηρετήσει.

Άκουγε όμως στο ραδιόφωνο τις επιτυχίες του ελληνικού στρατού στο μέτωπο και αποφάσισε να πάει εθελοντικά. Είπε στην γυναίκα του την Δάφνη: «Τι άντρας θα είμαι εγώ να μην πολεμήσω για την πατρίδα μου» και χωρίς δεύτερη σκέψη έφυγε για το μέτωπο όπου δεν γύρισε ποτέ.

Σκοτώθηκε στο ύψωμα 800 στο Τοπόγιανιτ της Κλεισούρας της Βορείου Ηπείρου στις 10.02.1941 σε ηλικία 26 ετών.

Η μητέρα του όταν έμαθε για τον θάνατό του είπε: «Θεέ μου, ας μου έπαιρνες όλα μου τα άλλα κι ας άφηνες τον Γιάννη μου». Σύμφωνα με μαρτυρίες μας ο Ιωάννης ήταν ένας πανέμορφος άνδρας και αξιόλογος ως άνθρωπος.

Ο αδελφός του ο Διονύσης για να τον τιμήσει, έδωσε στο πρώτο του αγόρι το όνομά του και η ειρωνεία της τύχης ήταν να φύγει και ίδιος πολύ νωρίς στα 28 του από ανίατη ασθένεια.

Η Δάφνη, μετά τον ένδοξο θάνατο του συζύγου της, έφυγε από την Θεσσαλονίκη και κατέβηκε με τον γιό της τον Δημήτρη στο Αντρώνι.

Στην αρχή έμεινε στα πεθερικά της αλλά γρήγορα και λόγω των δυσκολιών της κατοχής την έδιωξαν. Η μητέρα της δεν ζούσε, πέθανε όταν η Δάφνη ήταν 4 χρόνων και ο πατέρας της ο Νικόλαος Παναγόπουλος (Κάνταλος) είχε συνάψει δεύτερο γάμο με την Μαγδαληνή από την Δίβρη. Για καλή της τύχη όμως την περιμάζεψε μια άγνωστη γυναίκα που της παραχώρησε ένα καλυβάκι για να διαμείνει με το γιό της.

Η Δάφνη ήταν μια πανέξυπνη γυναίκα με γνώσεις και στην ραπτική. Είχε μάθει καλά την τέχνη ως μαθητευόμενη κάπου και όχι από την οικογένειά της.

Εκεί στο καλυβάκι που διέμενε, επισκεύαζε τα σκισμένα αερόστατα (ίσως και αλεξίπτωτα) των Άγγλων προσφέροντας έτσι και η ίδια στην αντίσταση κατά των κατακτητών.

Την ίδια ραπτομηχανή φιλοξενούμε σήμερα στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού μας, προσφορά από τους συγγενείς της Δάφνης.

Οι πληροφορίες προέρχονται από αρχεία, την Δάφνη Ζήρου (εγγονή του Ιωάννη) και τον Αντώνη Μπαντούνα.

Κώστας Παπαντωνόπουλος Οκτώβρης 2021

Φωτ απο τον πατριώτη μας Δημήτρη Κότσαλη γιό του Γιάννη (Ζαΐμη)  από τις Η.Π.Α.- Οmaxa, Nebraska. Η φωτογραφία είναι γύρω στα 1927 στο δημοτικό σχολείο Αντρωνίου με τον δάσκαλο Καριανό. Η τάξη του Ιωάννη Ζήρου.

Πηγή;www.antroni.gr

Κι απόψε μιαν αγάπη φεγγάρι μου λαμπρό

Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΑΜΙΟΥ ΚΑΙ Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ

 Καταγραφή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Το καλάμι ή καλαμιά είναι κοινή ονομασία πολλών μονοκότυλων πολυετών συνήθως φυτών. Τα καλάμια βρίσκονται σε τέλματα, έλη σε όχθες λιμνών, ποταμών, ρυακιών, χειμάρρων και σε ήρεμα νερά. Ο όρος καλαμιά μπορεί επίσης να σημαίνει την καλάμη του στάχυος ή ακόμα τη συστάδα καλάμων. Όλα γενικά τα φυτά που χαρακτηρίζονται ως καλάμια έχουν ριζώματα ή παραφυάδες, τα φύλλα τους είναι μακριά ταινιοειδή και στο πάνω μέρος τους έχουν μία μακριά ταξιανθία.

Ο βλαστός είναι συμπαγής ή κοίλος, ξυλώδης, λυγίζει από τον αέρα και αυτό βοηθάει στη διασπορά των διαφόρων σπόρων του.

Το κοινό καλάμι (Φραγμίτης ο νότιος, Phragmites australis): Ιθαγενές της Ευρώπης, πολυετές φυτό που μοιάζει με μπαμπού έχει δε την επιστημονική ονομασία Αρούντο Ντόναξ. Οι βλαστοί του είναι όρθιοι, με πολλά φύλλα, ξυλώδεις που φτάνουν σε ύψος και τα 8 μέτρα και αναπτύσσονται με πολλά υπόγεια ριζώματα. Τα φύλλα του φτάνουν σε μήκος τα 60-70 εκατοστά. Εξαιρετικά ανθεκτικό φυτό βρίσκεται κατά μήκος των ακτών, ποταμών, υδροβιότοπων και γενικά αρέσκεται σε υγρά εδάφη. Μπορεί όμως να υπάρξει και σε άνυδρα, ξηρά και χαλικώδη εδάφη. Μπορεί να καλλιεργηθεί για να προστατεύσει τη γη από τη διάβρωση, για τη δημιουργία διαφόρων ανεμοφρακτών, προστασία διαφόρων καλλιεργειών, σαν καλλωπιστικό, για τη δημιουργία στεγάστρων και πρόχειρων καταλυμάτων (καλύβες). Οι καλαμότοποι και γενικά οι καλαμιώνες είναι βιότοποι πολλών πτηνών, αμφιβίων και εντόμων. (από βικιπαίδεια).

Αρχή της μετανάστευσης ως σήμερα

Στο λιμάνι της Πάτρας, έτοιμοι για το μεγάλο ταξίδι...

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Η μετανάστευση στην Ορεινή Ηλεία ξεκινάει περίπου το 1870 προς στο εσωτερικό του νομού Αχαιοήλιδος που δημιουργήθηκε με τη διοικητική διαίρεση του 1833. Όταν καταλάγιασαν οι μνήμες της τουρκοκρατίας άρχισαν δειλά - δειλά να μετακινούνταν προς τα καμποχώρια και στις κοντινές πόλεις Πάτρα, Πύργο, Αμαλιάδα.

Στο Αντρώνι δεν βρίσκουμε τέτοιες καταγραφές παρά μόνον τον Γεώργιο Λαζαράκη (1857) (πατέρα του Κων/νου του δωρητή) που άνοιξε το πρώτο φαρμακείο στην Αμαλιάδα και τον Πάνο Μήτση  που κατείχε περιουσία από το Βάλμη ως την Μποκοβίνα.

Παλιόβρυση, ότι απέμεινε…,

Παλιόβρυση, ότι απέμεινε…,

έτσι για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν τα κατορθώματά μας οι νεότεροι.

Εδώ κάποτε στο Αντρώνι ήταν η κεντρική βρύση του χωριού μας με δυο τρεις καντάλους που υδρευόταν το χωριό μας.

Τηράτε πως την καταντήσαμε.

Ήταν ένα εικαστικό αριστούργημα κατασκευασμένο από Λαγκαδινούς μαστόρους από πέτρα του Ερυμάνθου.

Παράκληση στους ξενιτεμένους μας, αν έχουν φωτογραφία της Παλιόβρυσης και της Κρυάβρυσης να μας την δανείσουν να τις ανακατασκευάσουμε.

Έχει διαπιστωθεί ότι οι ηλίθιοι, ηλίθιους ψηφίζουνε και εμείς είμαστε εδώ…, να μας γυρίζουν την πλάτη…!

Βίντεο, Βασίλης Ζήρος (Κουζούλης) κ. ά. στο καφενείο του Μπίκου

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Κουβέντα εδώ με τον αείμνηστο μπάρμπα Βασίλη Ζήρο (Κουζούλη), μαζί ήταν και αείμνηστος Κώστα Πανούτσο (Παυλής) που γνώριζε ότι βιντεοσκοπώ και σιγόνταρε την κουβέντα με τους, Νίκο Μπαντούνα (Σαλέας) Αντώνη Μπαντούνα, τον Αλέξιο Συλάιδο, τον Παύλο Πανούτσο  και άλλους…

Ο μπάρμπα  Βασίλης είχε παντρευτεί με την Χριστίνα στο τέλος Ιούνη του 2008, στο ξωκλήσι  του Άη Θανάση  στην Σπαρτουλιά και το γαμήλιο τραπέζι στο μαγαζί του Κώστα Μπίκου. 

ΦΟΒΕΡΟΝ ΕΓΚΛΗΜΑ (ΝΟΥΣΑ)

 

-Κύνες τρώγοντας βρέφος

Τηλεγραφεί ο εν Πύργω ανταποκριτής ότι κατά τηλεγράφημα του αστυνομικό σταθμάρχου Λαμπείας προς τας εν Πύργω αρχάς εις το χωρίον  Νουσά του Δήμου τούτου η νεάνις Βενέτα θυγάτηρ του Αρίστ. Κουλή περιελθούσα εις αθεμίτους  σχέσεις μετά τινος συγχωρίου της ηθέλησε ν´ αποκρύψη τον καρμπόν του ανόμου έρωτος. Μετά τον τοκετό έρριψε το τεκνό της έξω του χωρίου εν τη θέσει Καλύβια, ένθα ευρόντες το βρέφος ποιμενικοί κύνες κατέφαγαν αυτό. Ο αστυνόμος Λαμπείας μετέβη επιτόπου προς ενέργεια ανακρίσεων και σύλληψιν της κακούργου μητρός.

 Δευτέρα 18 Απριλίου 1911

Η κοινωνία της υπαίθρου ήταν πολύ σκληρή σε θέματα ηθικής - τιμής.

H περίτεχνη σκάλα του δημοτικού σχολείου Αντρωνίου πριν την καταστρέψει ο "δασκαλάκος"

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

H περίτεχνη σκάλα του δημοτικού σχολείου Αντρωνίου πριν την καταστρέψει ο "δασκαλάκος" Θανάσης Λιάκος το 1974 με τις ευλογίες των αυτοδιοικητικών.

Στην πρώτη Φωτό (1965) διακρίνεται στο βάθος η σκάλα του σχολείου και μπροστά η παλουκαριά του Κάνταλου. Για την ιστορία..., προσέξτε εδώ την καταπάτηση του ελεύθερου δημόσιου χώρου έξω από την παλουκαριά.

Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο του αείμνηστου δασκάλου Δημητρίου Τσώνου, που ευγενικά μας παεαχώρησε όταν ζούσε. Αναμένουμε να ακολουθήσουν και άλλοι το παράδειγμά του, ώστε να συμβάλλουν και αυτοί απλόχερα, στη διάσωση της ιστορίας του χωριού μας.