Νικόλαος Συλάιδος (Τζαβέλας) 1932-2020

Έφυγε σήμερα Σάββατο 31.10.2020 ο Νικόλαος Συλάιδος του +Βασιλείου και της +Λαμπρινής που γεννήθηκε πριν 88 χρόνια στο Αντρώνι.

Η κηδεία του θα γίνει αύριο Κυριακή 1.11.20 στις 15.00 στη γενέτειρά του.

Στα παιδιά του Βασίλη, Ελένη, Λαμπρινή και σε όλους τους συγγενείς του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια.

Το άγγελμα… μετέφερε στη σελίδα ο Γιώργος Μαρκόπουλος από τη Γιάρμενα και ο Αλέκος Συλάιδος από το Αντρώνι.

Ο Νικόλαος Συλάιδος, έφυγε πλήρης ημερών αλλά το κενό που αφήνει στην τοπική μας κοινωνία είναι μεγάλο.

Ο Νικόλας έτσι τον αποκαλούσαμε (παρότι υπήρχε διαφορά ηλικίας), αγαπούσε πολύ το χωριό μας που δεν το αποχωρίστηκε,  σχεδόν ποτέ ως το τέλος.

Παντρεύτηκε την Βελούδο που έφυγε αρκετά χρόνια νωρίτερα, στις 20.03.2007.  

Το κύριο επάγγελμά του, ήταν οδηγός που εξειδικεύτηκε όταν υπηρέτησε την στρατιωτική του θητεία.

Δούλεψε επί χρόνια το πρώτο φορτηγό του Νικολετόπουλου, που ήταν μάρκας χάνομακ (HANOMAG) την επονομαζόμενη από τους χωριανούς «χαρμάκα» καθότι τις περισσότερες μέρες ήταν χαλασμένο. Αργότερα ο Νικόλας, αγόρασε το δικό του φορτηγό και εξυπηρετούσε παράλληλα τους κατοίκους του Αντρωνίου αλλά και των γειτονικών χωριών.

Ασχολήθηκε ενεργά με την τοπική αυτοδιοίκηση και παράλληλα διετέλεσε εφτά (7) χρόνια επίτροπος της εκκλησίας, με πλούσιο έργο.

Ήταν αρκετά διαβασμένος και γνώστης της τοπικής ιστορίας όπως θα διαπιστώσετε και στο βίντεο που έχουμε αναρτήσει.

Χαιρόταν όταν τον ρωτούσαμε για διάφορα ιστορικά γεγονότα και ποτέ δεν βαρυγκωμούσε παρά με υπομονή "ξεδίπλωνε" με στόμφο τις ιστορίες και τα γεγονότα που μας εξιστορούσε. Ακόμη και για την θρυλική Αντιγόνη γνώριζε η οποία έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην γνωστή μάχη που έγινε στο Πούσι το 1821 με τους Τουρκαλβανούς του Λάλα.

Δεν θα ξεχάσουμε το μεγάλο ενδιαφέρον του, όταν "τρέχαμε" πριν χρόνια να καταγράψουμε τα διάφορα μνημεία και αξιοθέατα της περιοχής μας. Όταν επιστρέφαμε μας ρωτούσε και χαιρόταν να του τα εξηγούμε ακόμη και με λεπτομέρειες. Μακάρι... έλεγε, να μπορούσα να σε ακολουθήσω.

Βοήθησε αρκετά ώστε να ταξινομήσουμε το Συλαϊδαίικο σόι αλλά και άλλα όπως το Νικολαιταίικο, το Πανοπουλαίικο και το Κωστοπουλαίικο.

Δεκάδες είναι οι ώρες καταγραφής με αφηγήσεις του Νικόλα που θα βοηθήσουν σημαντικά στην συγγραφή της τοπικής μας ιστορίας.

Διαλέξαμε και απομαγνητοφωνήσαμε (ως τελευταία ανάμνηση) μια εύθυμη ιστορία που μας αφηγήθηκε το 2006 για τον πρώτο παπά του χωριού μας:

«Ο παπά Αντώνησ σηκώθηκε πρωί για να πάει στην εκκλησία. Θα ξημέρωνε Κυριακή ποιος ξέρει; Με το κλειδί όταν ανοίγει την πόρτα απευθύνεται στο νεκρό που τον είχαν μέσα από την προηγούμενη.

-Αχ καημένε Θανάση πως θα πέρασες απόψε στο κρύο;

Ένας ζητιάνος είχε τρουπώσει από το βράδυ στο ιερό της εκλησίας και κοιμότανε του καλού καιρού.

-Δεν κρύωσα παππούλη, έριξα πολλά ρούχα του απαντά ο ζητιάνος. Βράπ… το κάνει ο παπάς και όπου φύγει-φύγει».

Καλό σου ταξίδι Νικόλα και να είναι ελαφρύ το χώμα του χωριού μας.

Κώστας Παπαντωνόπουλος

Συλάϊδος Βασίλειος του Λεωνίδα 1886, ο πατέρας του στην Αμερική

1940-1941 Πεσόντες Αντρωναίοι

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Η γερμανική κατοχή στην Ελλάδα υπήρξε μια από τις μελανές σελίδες της νεότερης ιστορίας μας. Η στρατιώτες μας αντιστάθηκε σθεναρά αρχικά στον Ιταλό και στην συνέχεια στο Γερμανό κατακτητή, με τίμημα τον φόρο αίματος των Ελλήνων αγωνιστών.

Οι Έλληνες στρατιώτες, αξιωματικοί και άλλοι εθελοντές που έπεσαν πολεμώντας στα βουνά της Αλβανίας παραμένουν είτε άταφοι είτε θαμμένοι σε πρόχειρα νεκροταφεία, παρά τις υπογραφείσες συμφωνίες με την Αλβανία.

Βάσει αρχείων της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, από την έναρξη του πολέμου μέχρι τις 26 Απριλίου 1941, οι απώλειες στο μέτωπο έφτασαν τους 13.936 οπλίτες και αξιωματικούς (νεκροί και αγνοούμενοι), με 5.500 να έχουν ταφεί σε νεκροταφεία εντός του ελληνικού εδάφους και σχεδόν 8.000 να παραμένουν στην Αλβανία (θαμμένοι ή άταφοι εκεί που σκοτώθηκαν).

Σημαντική βοήθεια παρείχε μεταπολεμικά η Ιταλία με τη χορήγηση χαρτών προς στην Ελλάδα. Το Εθνικό μας χρέος προς τους άταφους νεκρούς δεν έχει ακόμη εκπληρωθεί από την Ελληνική Πολιτεία.

Πεσόντες από το Αντρώνι

"ΣΑΝ ΠΗΡΑ ΕΝΑ ΚΑΤΗΦΟΡΟ…" τραγούδι (θρήνος) της Νεμούτας

Του Κώστα Παπαντωνόπουλου

Ένα παραδοσιακό τραγούδι (θρήνος) που αναδεικνύει μια τραγική ιστορία με δυο αδέρφια που πνίγηκαν στον ποταμό Ερύμανθο (Ντάλομι), κατά τους Ρουμελιώτες στον ποταμό Αχελώο.

Το τραγούδι αναφέρεται στον πνιγμό δυο αδερφιών, με το επώνυμο Καψής από την Νεμούτα της Ηλείας.

Σελίδα για το Αντρώνι πριν το 2000 από τον Γιάννη Παπαντώνη

Ο Γιάννης τότε..., τώρα είναι καλλίτερος!

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος, Πλίεγκας 

Γνωρίζατε ότι την δεκαετία του '90 το Αντρώνι είχε ιστοσελίδα;

Μην πάει το μυαλό σας στην αφεντιά μας άλλος ήταν ο προπομπός απλά εμείς ακολουθήσαμε ύστερα από πέντε έξι χρόνια, στις αρχές της καινούργιας χιλιετίας.

Η «σκοτεινή» διαδικτυακή εποχή του '90 δεν βρίσκεται πολύ μακριά μας. Οι περισσότεροι γνωρίσαμε αυτή την εποχή, είτε ως νέοι είτε ως ενήλικες. Από τότε ως σήμερα, έχουν γίνει τεράστιες βελτιώσεις με το διαδίκτυο, για να λέμε και του... «στραβού το δίκιο».

Τότε έμπαινες με το τηλέφωνο και όταν μίλαγες κοβόταν το ίντερνετ έκανε δηλαδή αυτόματο disconnect και άντε πάλι να συνδεθείς ύστερα από ώρα. Ήθελε δηλαδή «γαϊδουρινή υπομονή». Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι. Η ιεροτελεστία περιλάμβανε και αυτόν τον υπέροχο ήχο που πραγματικά τον έχουμε νοσταλγήσει.  

Το ίδιο και χειρότερα γινόταν όταν ήθελες να κάνεις ανάρτηση ή να δεις μια φωτογραφία.

Σήμερα το διαδίκτυο αποτελεί παγκόσμιο αγαθό. Όλοι γνωρίζουμε να το χρησιμοποιήσουν, ενώ ελάχιστοι μπορούν να το αποχωριστούν έστω και για λίγες ώρες ή μέρες.

Δεν θυμόμαστε πως πρώτο βρήκαμε την τότε ιστοσελίδα του Αντρωνίου που την είχε φτιάξει ο Γιάννης Παπαντώνης του Κώστα του Μούλου, ο συνάδελφός μας από το Ναυτικό. Συμμετείχαμε όμως ενεργά και με μηνύματα και διαφημίζαμε κιόλας την τότε σελίδα του χωριού μας.

Η σελίδα ακούμπαγε σε μια πλατφόρμα που λεγόταν GeoCities που υποστηριζόταν από την Yahoo! Στην αρχή ήταν ένας από τους λίγους τρόπους για να δημιουργήσει κανείς δωρεάν τη δική του ιστοσελίδα. Για κάποια χρόνια υπήρξε επί σειρά ετών μια δημοφιλής λύση στο χώρο του web hosting.

Η σελίδα είχε γίνει χειροποίητα, γράμμα- γράμμα και όχι όπως σήμερα με ένα Copy paste.

Το περιεχόμενο της τότε σελίδας το είχαμε ζητήσει από τον συμπατριώτη μας και τελικά το πήραμε τον περασμένο Αύγουστο που βρεθήκαμε στο χωριό.

Τα υπόλοιπα θα μας τα πει ο Γιάννης με το παρακάτω σημείωμα που μας έστειλε στις 21.10.2020:

«Κώστα καλησπέρα,

Δάσκαλοι που δίδαξαν στο δημ. σχολείο Αντρωνίου (1903 - 2008)

 

του Κώστα Παπαντωνόπουλου-Πλιέγκα 

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας της περιόδου που εξετάζουμε, αφορά στο διδακτικό προσωπικό. Τα στοιχεία που διαθέτουμε δεν είναι πλήρη και ιδίως ως το 1903 που λειτούργησε το κτήριο του σχολείου. Λιγοστές είναι οι πληροφορίες που έχουμε αλλά καταβάλουμε προσπάθειες και συνεχώς εμπλουτίζονται. Για την περίοδο 1903-1960 τα στοιχεία προέρχονται από κάποια αρχεία του σχολείου και από προφορικές μαρτυρίες παλιών μαθητών, των πατεράδων και των παππούδων μας.

Οι δάσκαλοι κατά τον 19ο αιώνα ήταν ποικίλης προέλευσης. Ήταν οι πτυχιούχοι διδασκαλείου αυτοί που πήραν την άδεια να ασκήσουν το επάγγελμα κατόπιν εξέτασης σε ειδική επιτροπή, οι λεγόμενοι γραμματοδιδάσκαλοι που γνώριζαν τις στοιχειώδεις γνώσεις: γραφή, ανάγνωση και αριθμητική. Ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του δήμου προσλαμβάνονταν και η παραμονή τους στη θέση τους εξαρτιόταν τόσο από τα οικονομικά του δήμου ή της κοινότητας όσο και από την εκτίμηση των κατοίκων.

Από την ίδρυσή του Δ. Σ. έως ότου έκλεισε οριστικά, έχουν διδάξει αρκετοί δάσκαλοι:

Το έτος 1903-1905 ο διδάσκαλος Χρίστος Παπαδημητρίου από το Βιδιάκι Γορτυνίας,

Το έτος 1905-1910 ο διδάσκαλος Θεόδωρος Παπαμάρκου από τη Βάχλια Γορτυνίας,

Το έτος 1910-1915 ο διδάσκαλος Γεώργιος Κωνσταντινόπουλος εκ Σοπωτού Καλαβρύτων,

ΟΙ ΒΑΓΕΝΑΔΕΣ ΤΟΥ ΚΛΕΙΝΤΙΑ ΚΑΙ Ο ΣΚΕΝΤΖΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΑΡΜΕΝΑ

 

του Κώστα Παπαντωνόπουλου - Πλίεγκα

Το χωριό Κλειντιά (Κλεινδιά) Ωλένης από τουρκοκρατίας απ’ ότι γνωρίζουμε, φημίζονταν για τους εξαίρετους και επιδέξιους τεχνίτες - κατασκευαστές βαρελιών και βαγενιών, τους ονομαστούς βαρελάδες και βαγενάδες. Η βαρελοποιία  σ’ αυτό το μικρό και ασήμαντο χωριό αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό και η φήμη τους διευρύνθηκε όχι μόνον στα γύρω χωριά της βόρειας Ηλείας, αλλά και στον Ηλειακό κάμπο, στην Γορτυνία, στα Καλαβρύτοχώρια ακόμη και ως την νήσο Ζάκυνθος.

Σήμερα το επάγγελμα έχει εκλείψει και οι βαρελάδες δεν υπάρχουν πια, αλλά και η πολιτεία δεν έκανε κάτι για να διατηρηθεί το επάγγελμα, να δημιουργήσει ένα μουσείο βαρελάδων και να φροντίσει ώστε να διασώσει αυτό το επάγγελμα.

Μετά την επανάσταση του 1821 δυο βαρελάδες οι Σταυροπουλαίοι, είχανε μια παραγγελιά να σάξουνε πέντε βαγένια 12άρια, δηλαδή 12 βαρέλες το καθένα. Η κάθε βαρέλα αντιστοιχούσε σε 60 οκάδες κρασί.

Ο Χρυσαντάκης ο Σκέντζης από τη Γιάρμαινα ήτανε γυρολόγος και τσαμπασάκος. Στην Γαστούνη που ήτανε κάτου στον κάμπο είχε ένα φίλο νοικοκύρη με πολλά αμπέλια και ζωντανά, που τόνε λέγανε Σίμο. Νοικοκύρης με τα ούλα του και λεφτάς, οι παράδες του ήσαντε μπαουλιάρηδες.

Νικόλαος Κ. Ρετσινάς 1936 - 2020

 Έφυγε τα ξημερώματα της Τρίτης 13.10.2020 ο Νικόλαος Ρετσινάς του +Κων/νου και της +Δήμητρας που γεννήθηκε πριν 84 χρόνια στο Αντρώνι.

Η κηδεία του θα γίνει σήμερα Τρίτη στις 16.30 στην Θεσσαλονίκη.

Στην κόρη του Δήμητρα, στα αδέλφια του Μαρία, Βασιλική στα εγγόνια και σε όλους τους συγγενείς του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια.

Δεν άντεξε η καρδιά του Νίκου την απώλεια του αδελφού του που έφυγε πριν 17 μέρες όπως μας ενημέρωσε η αδελφή του η Βάσω.

Ο Νίκος έφυγε από το Αντρώνι την δεκαετία του πενήντα και δούλεψε για λίγα χρόνια στην εταιρία Wella του συμπατριώτη μας Κώστα Λαζαράκη ως πωλητής - πλασιέ σε προϊόντα ομορφιάς.

Ύστερα ακολούθησε τα αδέλφια του +Βασίλη και +Ανδρέα στην Θεσσαλονίκη και έμεινε εκεί για περίπου εξήντα χρόνια. Ασχολήθηκε με το εμπόριο ενδυμάτων, δημιούργησε μαγαζιά και έκανε μεγάλη προκοπή.

Ο Νίκος ήταν ευχάριστος τύπος με χιούμορ, αστεία και πλάκες που έκανε όπως φαίνεται από αφηγήσεις που έχουμε καταγράψει από συμμαθητές και φίλους του. Ήταν επίσης καλός συμπατριώτης, ενδιαφερόταν και αγαπούσε το Αντρώνι και πριν την περιπέτεια με την υγεία του τον βλέπαμε πολύ ταχτικά στην πλατεία, εκεί που είναι και το πατρικό του.

Καλό του ταξίδι!

Κώστας Παπαντωνόπουλος - Πλιέγκας

"Μάνα μη με καταριέσαι" (Τραγούδι) Του Κουμανιώτη

 Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος Οκτώβρης 2020

Η ιστορία του τραγουδιού.

Γύρω στο 1933 στο Σκιαδά Αχαΐας ένας δικός μας, ο Κώστας Κουμανιώτης βρήκε την αδελφή του σε σεξουαλικές περιπτύξεις με τον καλύτερο φίλο του.

Φίλο αδελφικό μας αναφέρει στην αφήγησή του ο μπάρμπα Βασίλης Πανούτσος την Κυριακή, ‎6 ‎Σεπτεμβρίου ‎2009 στο σπίτι του στο Αντρώνι.

Τους σκότωσε ο Κουμανιώτης και τους δύο, αλλά με τρεις μπιστολιές την αδελφή του και ύστερα όπως είναι φυσικό κατέληξε στην φυλακή. Η μεγάλος του καημός όμως δεν ήταν της φυλακής τα σίδερα αλλά η πληγωμένη μάνα του που χτυπιόταν και έκλεγε για την απώλεια της αδελφής του.

Οι στοίχοι που περιγράφουν το όλο ιστορικό, τους έγραψε ο Κουμανιώτης στην φυλακή κατά την διάρκεια της προφυλάκισης του όπου έγινε τραγούδι σε δίσκο γραμμοφώνου με τον τίτλο: "Μάνα μη με καταριέσαι".

Υπηρέτριες 50-70: η αρχή του βιολογικού μαρασμού της ορεινής Ηλείας

Γράφει: ο Κώστα Παπαντωνόπουλου Οκτώβρης 2020

«Δουλικά των Αθηνών» αποκαλούσαν τα κορίτσια, που από τη δεκαετία του πενήντα μέχρι και το εβδομήντα εργάζονταν σε αθηναϊκά σπίτια ως οικιακές βοηθοί. Στο χωριό μας τις έλεγαν «υπηρέτριες».

Σε φιλική κουβέντα πριν χρόνια για τα κορίτσια – υπηρέτριες του χωριού μας, μιλούσαμε για τις μαύρες μέρες και τις περιπέτειες που πέρασαν γνωστές μας κοπέλες στο άνθος της εφηβείας τους. Υποσχεθήκαμε τότε να ασχοληθούμε σε άρθρο μας με το παραπάνω θέμα όχι να υποτιμήσουμε το επάγγελμα αλλά περισσότερο να τιμήσουμε τις πρωταγωνίστριες αλλά και να αναδείξουμε έναν από τους λόγους που ερήμωσαν τα χωριά μας.

Το επάγγελμα της υπηρέτριας έρχεται από πολύ παλιά. Την εποχή της τουρκοκρατίας, κορίτσια από τα νησιά του Αιγαίου αλλά και από αλλού πηγαίνουν στην Σμύρνη και στην Κωνσταντινούπολη να εργαστούν ως υπηρέτριες και τροφοί. Στην Αθήνα, στην Πάτρα αλλά και σε άλλες πόλεις του νεοσύστατου ελληνικού κράτους η πρόσληψη της υπηρέτριας αποτελούσε σημείο διάκρισης των πλουσίων έναντι των υπόλοιπων κοινωνικών στρωμάτων.

Στο Αντρώνι έχουμε αναφορές ότι από πολύ παλιά σε ορισμένες οικογένειες υπήρχαν κοπέλες που βοηθούσαν στο νοικοκυριό του σπιτιού. Στου Νικολετόπουλου το σπίτι, έχουμε φωτογραφίσει το κουδούνι που ενωνόταν με σύρμα από μακριά όπου η νοικοκυρά ειδοποιούσε την υπηρέτρια να προσέλθει.

Η καρυδιά της καρδιάς μας..., πεθαίνει!

Πόσες γενιές στον ίσκιο σου να δροσιστούν καθήσαν

κι αχνάρια από το διάβα τους στη ρίζα σου αφήσαν

και τ’ όνομά τους φεύγοντας στη φλούδα σου σκαλίσαν.

Δεν την λυγίζαν οι καιροί, βοριάδες, πάγοι, χιόνια,

να ρίχνει τον ίσκιο της παχύ τα λαύρα μεσημέρια.

Άπλωνε κι όλο ψήλωνε, να φτάσει ως τα αστέρια,

άθλιοι την επλήγωσαν θελαν να την ξεράνουν

και στον κορμό της βάλανε φωτιά να την πεθάνουν.

Τον φετινό φθινόπωρο τα φύλλα της θα ρίξει

μα την ερχόμενη άνοιξη δεν θα ξανά καρπίσει^[1]

Θα ήταν παρήγορο να λέγαμε ότι η καρυδιά της γειτονιάς μας ήταν «Θύμα» της κακοκαιρίας και όχι κακόβουλης πράξης με ίχνη πρόσφατου εμπρησμού που έγινε βέβαια με την βοήθεια διαφόρων εύφλεκτων υλικών με σκοπό τον «αργό θάνατο» του δένδρου.