Στις όχθες του ποταμού Ενιπέα στην ορεινή Ηλεία

Οδοιπορικό Μηλιές-Νεράιδα

Κείμενο: Κωνσταντίνος Μπιλάλης

Φωτό: Κώστας Λαδάς 

Συνεχίζοντας την όμορφη βόλτα μας στην περιοχή του οροπεδίου της Φολόης, φτάσαμε σε ένα μικρό, γραφικό χωριό. Το όνομα αυτού, Μηλιές. Πρόκειται για ένα χωριό πολύ λίγων κατοίκων, ως επί το πλείστον καλλιεργητών και κτηνοτρόφων. Βρίσκεται στους πρόποδες της Φολόης, σε υψόμετρο 570 μέτρα, 25 χιλιόμετρα βόρεια της Αρχαίας Ολυμπίας και 5 χιλιόμετρα δυτικά του Λάλα.  Αυτό που χαρακτηρίζει τις Μηλιές είναι η ηρεμία που μεταφέρει στον επισκέπτη και κάνοντας μία βόλτα στους, τρεις όλους κι όλους, δρόμους – ρούγες του χωριού νιώθεις να ξεχνάς τα προβλήματα που είχες μεταφέρει μαζί σου από την πόλη. Ο κάτοικος που θα σε χαιρετήσει, τα αναπαλαιωμένα πετρόχτιστα και οι μυρωδιές από τα τζάκια, σε μεταφέρουν στην εποχή που ο δρόμος ήταν χωμάτινος  και όλοι κυκλοφορούσαν με
τα γαϊδουράκια τους για να πάνε στις καλλιέργειές τους. Αφού ήπιαμε ένα καφεδάκι στο καφενείο, με ανανεωμένη την ενέργειά μας, ξεκινήσαμε για τον επόμενο σταθμό που είχε προγραμματίσει ο οδηγός μας.

Σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου, πηγαίνοντας δυτικά, είναι η αρχή του ποταμού Ενιπέα.  

 

Αναβλύζοντας από τα φαράγγια που δημιουργούνται ανάμεσα στα χωριά Μηλιές, Δούκα και Λάσδικα, κατηφορίζει για να ενωθεί με την κοίτη του ποταμού Αλφειού και να καταλήξει στο Ιόνιο Πέλαγος. Στους ντόπιους είναι γνωστός με το όνομα Αύρα, Άβρα ή Άβουρα. Το όνομα του Ενιπέα προέρχεται από την ελληνική μυθολογία και τον ομώνυμο ήρωα. Επρόκειτο για ένα πολύ όμορφο παραποτάμιο θεό, τον οποίο ερωτεύθηκε η Τυρώ, κόρη του Σαλμωνέα, βασιλιά της Ήλιδας. Κατά τον Όμηρο, ο θεός δεν ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της κόρης και ο Πωσειδώνας, όντας ερωτευμένος μαζί της, εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία. Πήρε την μορφή του Ενιπέα και πλάγιασε μαζί της στις εκβολές του ποταμού. Οι τοπικοί θρύλοι αναφέρουν ότι ο Ενιπέας εμφανίζεται ακόμη και σήμερα και λούζει τα μαλλιά του στις όχθες του ποταμού.

Η πυκνή βλάστηση με τους πλάτανους και τους κισσούς, τα απόκρημνα φαράγγια με τις σπηλιές τους και τα άγρια αρωματικά βότανα που διαχέουν το άρωμά τους σε όλη την περιοχή, συνθέτουν ένα άγριο και επιβλητικό σκηνικό. Πολύ πιθανόν, αυτός να είναι και ο λόγος, που αυτό το παρθένο τοπίο είναι τόσο πλούσιο σε θρύλους για Νεράιδες και Ξωτικά. Ιδιαίτερα δε, γύρω από τις νεροτριβές για τα υφαντά που υπήρχαν παλαιότερα. Οι ιστορίες αυτές παραμένουν ζωντανές στις μέρες μας από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά και είναι πολλοί που ορκίζονται ότι έχουν δει κάποιο από αυτά τα πλάσματα, κάποιες νύχτες, με γεμάτο φεγγάρι. Στις εκδηλώσεις, μάλιστα, που γίνονται στις όχθες του ποταμού τα καλοκαίρια, έχουν ειπωθεί αρκετές από αυτές τις ιστορίες. Ίσως να μην είναι τυχαίο, ότι το επόμενο χωριό μετά τις Μηλιές και δίπλα στον ποταμό, ονομάζεται Νεράιδα!

  

Κοντά στις πηγές του ποταμού και δίπλα στις όχθες του, είναι χτισμένο και το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής. Τώρα πλέον είναι ανακαινισμένο και δεν φαίνονται τα χρόνια που έχουν περάσει από πάνω του. Έχει πολύ σημαντική ιστορία, όμως, καθώς κατά την επανάσταση του 1821, ήταν ένας από τους συχνούς σταθμούς του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Όποτε περνούσε για να πάει στην Ζάκυνθο να συναντηθεί με τους υπόλοιπους οπλαρχηγούς και να συζητήσουν τα θέματα του αγώνα, σταματούσε στην Αγία Παρασκευή για να προσευχηθεί και περάσει τη νύχτα του. Αξιοθέατο που σώζεται ακόμη είναι και ο νερόμυλος - μπαρουτόμυλος, που με το μπαρούτι που παρήγαγε, τα γύρω χωριά κατάφεραν να αντισταθούν στους Τούρκους. Σημαντικό είναι να αναφερθεί, ότι ο δρόμος που ακολουθούσαν για τη προώθησή του, περνούσε μέσα από τα φαράγγια και έτσι ήταν δύσκολο να καταφέρουν να τους ανακόψουν.

Η δική μας πορεία μέσα από το ποτάμι αντίθετα,  ήταν άκρως αναζωογονητική και καθηλωτική ορισμένες φορές. Οι εικόνες που εμφανίζονταν απανωτά μπροστά μας ήταν βγαλμένες από πίνακες των καλύτερων ζωγράφων. Ακολουθώντας, λοιπόν, καρέ – καρέ την μαγεία του ποταμού,  φτάσαμε στην τοποθεσία που οι ντόπιοι ονομάζουν «θεογέφυρο». Σε αυτό το σημείο οι βράχοι που πλαισιώνουν την κοίτη ενώνονται και σχηματίζουν μία σήραγγα λίγων μέτρων. Τα λίγα μέτρα όμως έρχονται σε απόλυτη αντίθεση με την υπέρτατη ομορφιά των περίεργα διαμορφωμένων σταλαγμιτών, της μόνιμης βροχής από την οροφή και των κατάφυτων τοιχωμάτων του εσωτερικού. Δεν γνωρίζουμε την προέλευση του ονόματος «θεογέφυρο» αλλά σίγουρα το μυαλό του επισκέπτη θα αναλύσει τα συνθετικά της λέξης και θα μείνει περισσότερο στο πρώτο συνθετικό.

Η ώρα είχε περάσει…     

Διάφορες εσοχές βράχων έχουν τον δικό τους μικρο καταρράκτη ,περίεργους σταλακτίτες και μόνιμη βροχή από το κατάφυτο εσωτερικό τους

Αρκετές φορές θα χρειαστεί να περπατήσουμε σε παράλληλα μονοπάτια με αυτό του χείμαρρου ,προσφέροντας μας και αυτά με την σειρά τους ποικιλία χρωμάτων και αντιθέσεων.

Η υδάτινη διαδρομή ακολουθεί την πορεία του φυσικού μονοπατιού ανάμεσα από πλατάνια τυλιγμένα με καταπράσινους κισσούς ,άλλοτε κλέβοντας το χρώμα της από τον ουρανό και άλλοτε από τα πεσμένα κοκκινισμενα πλατανόφυλλα μέχρι να φτάσει στο σκοτεινό ''Θεογεφυρο''

  

Η βαριά πόρτα του νερόμυλου  κράτα καλά μέσα της την ιστορία της περιοχής προκαλώντας και μαγνητίζοντας με την υπέροχη  κατασκευή της το βλέμμα του επισκέπτη.

Ο παλιός νερόμυλος -μπαρουτομυλος ,ανακαινισμένος ,χωρίς να έχει χάσει την ιστορία του και την ομορφιά του.

Το παλιό  ξύλινο λούκι μεταφοράς νερού από την δεξαμενή στο εσωτερικό του νερόμυλου στην πίσω πλευρά του ανακαινισμένου.

Πηγή