Η ΑΛΕΠΟΥ

Aπό την ταινία το παιδί και η αλεπού

   Αλώπηξ, Fennec (Fennec Fox, επίσημη ονομασία Vulpes zerda), η (κοινώς αλεπού). Ανήκει στην οικογένεια των Κυνιδών και  έχει συγγένεια με τον σκύλο, το τσακάλι και τον λύκο. Το πιο γνωστό είδος είναι η Κόκκινη αλεπού (Vulpes vulpes), της οποίας το τρίχωμα είναι κοκκινωπό, με μαυριδερά το πίσω μέρος των αυτιών της και το μπροστινό μέρος των ποδιών της, ενώ το άκρο της ουράς της είναι πάντα λευκό. Έχει επίμηκες σώμα και μικρό κεφάλι, μακρύ ρύγχος και αυτιά συνεχώς ανορθωμένα. Το δέρμα της καλύπτεται από τρίχωμα πυκνό και μαλακό, κατάλληλο για γουναρικά. Η ουρά της είναι μακριά και φουντωτή. Κατά την θερινή περίοδο το τρίχωμά της είναι αρύ και το δέρμα της ακατάλληλο. Το τρίχωμα της αλεπούς έχει χρώμα σταχτί έως κόκκινο και μεταβάλλεται ανάλογα με την κάθε εποχή και την περιοχή στην οποία ζει.

Η αλεπού εμφανίστηκε στη Γη πριν από περίπου 400.000 χρόνια. Η Κόκκινη αλεπού ζει κυρίως στην Ευρώπη, την Ασία, και στις παραμεσόγειους χώρες της Αφρικής. Εισήχθη από τους Άγγλους στην Αμερική στα μέσα του 18ου αιώνα, όπου και εξαπλώθηκε ραγδαίως, ενώ γύρω στο 1855 εισήχθη και στην Αυστραλία. Όχι μόνο δεν είναι σε κανένα μέρος απειλούμενο με αφανισμό είδος, αλλά αντιστρόφως η εκπληκτική της προσαρμοστικότητα έχει οδηγήσει πολλά άλλα άγρια μικρά ζώα της πανίδας, λιγότερο ικανά είδη σε κίνδυνο εξαφάνισής των.

Η αλεπού φτιάχνει την φωλιά της σε δύσβατα μέρη και σε ερημικά βράχια, η οποία αποτελείται από ένα ευρύχωρο διαμέρισμα με πολλές εξόδους, τις οποίες τις αφήνει για προληπτικούς λόγους.

    Δεν κατασκευάζει ποτέ την φωλιά της αλλά καταλαμβάνει την φωλιά του ασβού με τον εξής τρόπο. Μπαίνει στην φωλιά του ασβού όταν αυτός απουσιάζει και αποθέτει εντός της φωλιάς τις ακαθαρσίες της και φεύγει. Όταν ο ασβός επιστρέψει, λόγω της κακής μυρωδιάς των ακαθαρσιών της αλεπούς, εγκαταλείπει την φωλιά και αναζητεί σ’ άλλο μέρος και έτσι επιστρέφει η αλεπού και εγκαθίσταται μέσα σ’ αυτήν, όπου την διαρρυθμίζει όπως αυτή θέλει.

   Η τροφή της αλεπούς ποικίλει, κυρίως τρέφεται με κουνέλια, αγριοκούνελα, λαγούς, ποντικούς, άγρια και ήμερα πτηνά. Όταν δεν βρίσκει τροφή τρώγει σκαθάρια, ακρίδες και καρπούς. Επίσης πάρα πολλές φορές ψάχνει για φωλιές αγρίων πτηνών και ερπετών και τρώγει τ’ αυγά τους ή και τους νεοσσούς. Συχνά κάνει επιδρομές σε ορνιθώνες, εισερχόμενη μάλιστα εντός κατοικημένων περιοχών, ιδίως την νύχτα αλλά και την ημέρα. Όταν εισέλθει σε κοτέτσι, δεν τρώγει μια κότα, αλλά πνίγει αρκετές και προσπαθεί να τις απομακρύνει από το επίμαχο σημείο. Σκάβει με τα νύχια της σε μαλακό χώμα τις κρύβει και γυρίζει την νύχτα και τις κουβαλάει στην φωλιά της.  Συνήθως αυτό γίνεται όταν έχει μικρά και πρέπει να τους κουβαλάει τροφή στην φωλιά.

  Η αλεπού γεννάει κατά την άνοιξη 3-8 νεογνά, κατόπιν εγκυμοσύνης 53-658 ημερών. Τα μικρά της, τα περιβάλλει με μεγάλη στοργή και τ’ ανατρέφει με εξαιρετική επιμέλεια. Τα εκπαιδεύει στο ν’ αναζητούν τροφή και να προφυλάσσονται από τους διάφορους κινδύνους που εγκυμονούν σε κάθε βήμα τους. Ο μεγαλύτερος εχθρός της είναι ο άνθρωπος, ο οποίος προσπαθεί με διάφορα μέσα να την εξοντώσει.

    Αν συλληφθεί σε μικρή ηλικία εύκολα εξημερώνεται. Αλλά το ένστικτό της πάντοτε την ωθεί προς την ελευθερία και όταν βρει την πρώτη της ευκαιρία, σίγουρα θα δραπετεύσει.

Κατά περιόδους έχει επικηρυχθεί από το κράτος, σαν επιβλαβές ζώο στην οικιακή πτηνοκτηνοτροφία. Εξαιτίας της συνήθειας της αλεπούς να ζει κοντά σε κατοικημένες περιοχές, ο άνθρωπος λόγω της πονηρίας της την ονομάζει «Κυρά- Μάρω ή Μαριώ» τ’ όνομά της έχει συνδεθεί με πολλές ιστορίες και παραμύθια πολλών πολιτισμών. Είναι επίσης γνωστή  για την μεγάλη της πονηριά, σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει διεθνώς η χαρακτηριστική φράση «Είναι πονηρός σαν αλεπού».

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΑΛΕΠΟΥΣ

   Το παμπόνηρο και ευφυέστατο αυτό αγρίμι του δάσους, είναι το τρομερότερο φόβητρο των πουλερικών και κατέχει μια εξέχουσα θέση στην λαογραφία μας. Ο λαός, δεν θέλει να παραδεχθεί άλλο αγρίμι πονηρότερο από την αλεπού. Όχι μόνο τώρα, αλλά από αρχαιοτάτων χρόνων, η αλεπού θεωρείτο ως το πανουργότατο απ’ όλα τα ζώα, οι Ασιατικοί λαοί την θεωρούν ως την ενσάρκωση της πονηρίας. Μύθοι άπειροι αλληγορικοί και μη, κυκλοφορούν στον λαό, αποδίδοντες στην αλεπού ευφυΐα, πανουργία και ασυνήθιστο ευστροφία και ετοιμότητα πνεύματος. Θα αναφέρω λίγους από τους πλέον χαρακτηριστικούς, που έχω εντοπίσει και καταγράψει:

ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΜΑΡΙΩΣ

Μια φορά ερώτησαν την κυρία αλεπού: Τι νέα ξέρεις κυρά Μαριώ;

- Τον φετινό χειμώνα θα έχουμε πολλά κοτόπουλα, αποκρίθηκε εκείνη.

- Και πως το ξέρεις;

- Το ξέρω γιατί τα κάνει χάζι η κοιλιά μου. Απάντησε το πονηρό ζώο.

ΚΑΛΛΙΤΕΡΑ ΑΠΟ ΣΩΓΑΜΠΡΟΣ

   Μια φορά πιάσανε μια αλεπού στο δόκανο και την έσυραν στο χωριό και την έγδερναν ζωντανή, καθώς την έγδερναν πέρασε ένας που ήταν σώγαμπρος σ’ αυτό το χωριό και της λέει με περίσσια περιφρόνηση:

- Πως τα περνάς κυρά Μαριώ;

- Από σώγαμπρο, καλλίτερα περνάω. Έδωσε πληρωμένη απάντηση η αλεπού.

ΑΥΡΙΟ ΚΛΑΙΝΕ

   Μια φορά, μια αλεπού είδε ένα δραγάτη, που έθαφτε στη γη ένα δόκανο, που μόλις το είχε στήσει και τον ρώτησε τι κάνει εκεί.

- Θάφτω ένα παιδάκι που πέθανε. Της αποκρίθηκε εκείνος.

- Έ! Καλά και γιατί δεν κλαις; Του λέει η αλεπού.

- Στο χωριό μου, την άλλη ημέρα κλαίνε. Απάντησε ο δραγάτης.

Η αλεπού, μόλις νύχτωσε, πήγε να φάει το παιδί που νόμιζε ότι ήταν θαμμένο και πιάστηκε στο δόκανο του δραγάτη.

Το πρωί καθώς πήγε ο δραγάτης να ελέγξει το δόκανό του, την βρήκε πιασμένη. Τότε της λέει:

- Τώρα κλαίνε κυρά Μαριώ.

Η αλεπού χωρίς να χάσει την ψυχραιμία της συνέλαβε ένα σχέδιο αμέσως, για να γλιτώσει και λέει του δραγάτη:

- Ο μακαρίτης ο πατέρας σου, όταν έπιανε στο δόκανο, κανένα από μας τα ζούδια, έπαιρνε μια βεργούλα, μας έδερνε δυο-τρεις ξυλιές από πίσω και έπειτα μας άφηνε.

- Αυτό θα κάνω τώρα κι εγώ, της λέει ο παμπόνηρος δραγάτης. Αρπάζει ένα ξύλο και την αρχίζει από το κεφάλι έως ότου την ξέκαμε. Όταν η αλεπού κόντευε να ξεψυχήσει του λέει:

- Και ο σκατόψυχος ο πατέρας σου, τα ίδια έκαμε και συ τα ίδια κάνεις.

Από εδώ βγήκε η παροιμιώδης φράση «Αύριο κλαίνε».

Η ΑΛΕΠΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ

Μια φορά μια αλεπού καθόταν και ραχάτευε, σ’ ένα βουνό, με τα παιδιά της.

- Τι κάνουμε εδώ μάνα; Την ρωτάνε τα παιδιά της

- Ζεσταινόμαστε παιδιά μου. Τους απάντησε εκείνη.

- Μα που είναι η φωτιά;

- Καλά, δεν την βλέπετε; Στο απέναντι βουνό είναι. Τους απάντησε εκείνη.

Τότε, ένα από τα παιδιά της, αρχίζει να χοροπηδάει και να φωνάζει:

- Νερό μάνα νερό, γιατί μ’ έκαψε μια σπίθα από την φωτιά.

- Α!!!, μπράβο παιδάκι μου, συ ξεσκόλισες, πήγαινε τώρα στην δουλειά σου! Του είπε η μητέρα του.

Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ

   Μια φορά η αλεπού είχε κάμει σεμπριά με την αρκούδα, για να χαλάνε τα μελίσσια και να τρώνε το μέλι. Η αλεπού φύλαγε βάρδια και η αρκούδα έριχνε κάτω τις κυψέλες, έτρωγε όσο μέλι ήθελε και όταν έφευγε έφερνε και στην αλεπού ότι απόμεινε. Αργότερα όμως η αλεπού πίστεψε, πως η δουλειά που έκανε η αρκούδα, μπορούσε να την κάμει και αυτή. Πήρε λοιπόν τα αλεπόπουλα, τα έβαλε σκοπούς και τράβηξε για το μελισσομαντρί. Συνηθισμένη από τα κοτέτσια άρχισε ν’ αναποδογυρίζει ένα-ένα τα μελίσσια και έχωνε την μούρη της μέσα. Σύννεφο τότε πετάχτηκαν οι μέλισσες. Της επιτέθηκαν και της γέμισαν όλο το σώμα με κεντριά και δεν έβλεπε από πού να φύγει. Άμα έφθασε στα παιδιά της είπε:

«Πάμε παιδιά μου δεν είμαστε για μεγάλες δουλειές σαν την αρκούδα, μόνο για καραούλια είμαστε καλοί».

Από εδώ βγήκε η παροιμία «Φοβάται όπως η αλεπού τα μελίσσια».

Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΑΛΟΓΟΥ

  Μια φορά η αλεπού, η κυρά - Μαριώ, μαζί με τον κουμπάρο της τον λύκο (τον κύρ- Νικολό) με τον οποίον ο λαός την θέλει συνεργαζόμενη, πέτυχαν σ’ ένα μακρινό λιβάδι  ένα άλογο, και χωρίς να χάσουν καιρό του επιτέθηκαν για να το φάνε. Το άλογο βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση και για να γλιτώσει επινόησε το εξής έξυπνο τέχνασμα, λέγοντάς τους:

   Αυτή τη φορά, όπως καταλαβαίνω, εγώ θα πεθάνω, τους λέει. Δεν είναι όμως σωστό να χαθεί έτσι, μετά τον θάνατό μου και η τόσο μεγάλη περιουσία μου. Σ’ ένα απόκρυφο μέρος που κανείς δεν το ξέρει, έχω κρύψει ένα μεγάλο θησαυρό. Φαίνεται ότι είσθε τυχεροί να γίνετε κληρονόμοι μου. Κάτω στα πισινά μου πέταλα, κοντά στα καρφιά είναι γραμμένο το μέρος που έχω κρυμμένο τον θησαυρό μου. Ελάτε να διαβάσετε.

   Η παμπόνηρη αλεπού, υποψιάστηκε πολύ από τα λόγια αυτά και ανέθεσε στον κουμπάρο της, να εξακριβώσει την περιουσιακή κατάσταση του αλόγου.

- Κύρ-  Νικολό μου, του λέει, ξέρεις ότι εγώ δεν γνωρίζω και πολλά γράμματα. Συ είσαι ένας πολύ μορφωμένος νέος. Πήγαινε πίσω να διαβάσεις τι γράφει η διαθήκη.

   Ο λύκος, κολακεύτηκε από τα λόγια της αλεπούς και πήγε πίσω από το άλογο να διαβάσει. Τότε τ’ άλογο, χωρίς να χάσει καιρό, του έδωσε μερικές γερές κλωτσιές στο κεφάλι, τον αφήνει αναίσθητο και φεύγει καλπάζοντας για τον στάβλο του. Όταν συνήλθε ο λύκος, έπειτα από αρκετή ώρα, δέχθηκε τ’ άπειρα πειράγματα, της κουμπάρας του.

Έ! Κύρ- Νικολό, πως πήγε το διάβασμα; Τι γράφει η διαθήκη; Την βλέπω όλη να είναι  τυπωμένη στα μούτρα σου! Να χαιρόμαστε κύρ- Νικολό την κληρονομιά μας!

Ο ΚΟΡΑΚΑΣ ΤΟ ΤΥΡΙ ΚΑΙ Η ΑΛΕΠΟΥ

  Μια φορά ένας κόρακας άρπαξε από ένα ταγάρι βοσκού ένα κομμάτι τυρί και αφού απομακρύνθηκε από το ταγάρι κάθισε πάνω σ’ ένα κλαδί δέντρου και καμάρωνε για την πονηρία του αλλά και για το λάφυρό του.

Από κάτω βρέθηκε μια αλεπού που είχε παρακολουθήσει τον κόρακα που έκλεψε το τυρί και την έπιασαν οι λιγούρες μιας και πεινούσε. Ο κόρακας την είδε που ήταν στο έδαφος και κούναγε το ράμφος του με καμάρι. Τότε η αλεπού έβαλε στο μυαλό της ένα παμπόνηρο σχέδιο να πάρει το τυρί του κόρακα.

Και άρχισε να του λέει δυνατά:

- Κυρ – κόρακα, έχεις ωραίο χρώμα, είσαι υπερήφανο πουλί, είσαι καθώς λένε και το πιο γρηγορότερο από τα πετούμενα και για αυτό σε θαυμάζουνε πάρα πολύ.

Αν όμως είχε και καλή φωνή θα σε θαύμαζα κι’ εγώ και θα ζητούσα από όλα τα πετούμενα να σε ονομάσουνε βασιλιά. Είναι μεγάλο κρίμα, να σου λείπει μόνο η φωνή από τα τόσα χαρίσματα, που σου έχει δώσει ο Θεός.

Τότε ο κόρακας, χωρίς να χάσει καιρό, βάζει να δυνατά του και όλη του την καλλιτεχνία και κράζει ένα διπλό, κρά – κρά! Μόλις όμως ανοίγει το στόμα του το τυρί του έπεσε στο έδαφος και το άρπαξε η αλεπού που παραμόνευε από κάτω. Μόλις την είδε ο κόρακας τα έχασε καταλαβαίνοντας το μεγάλου του λάθος.

Τότε η αλεπού του λέει:

- Αν ήσουν και έξυπνος θα είχες το τυρί δικό σου τώρα. Αλλά χάρις στην χαζομάρα σου το κρατώ εγώ και «καλή μου όρεξη».

Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΟΥΡΑΣ

   Μια φορά ήτανε μια αλεπού πολύ έξυπνη και την είχαν κάνει αρχηγό οι αλεπούδες από το κοπάδι της. Κάποτε όμως ένας ξωμάχος, είχε βρει ένα τρόπο και έπιανε με θηλιές όποια αλεπού επισκεπτόταν το κοτέτσι του. Η αρχηγός η κυρά- Μαριώ, τους έκανε μαθήματα αλλά κάθε μέρα είχε και μια απώλεια. Ώσπου αγανάκτησε και πήρε την απόφαση να πάει αυτή να κλέψει κότες από το κοτέτσι. Όμως η θηλιά του πονηρού γεωργού έπιασε και αυτή. Την άλλη ημέρα το πρωί που την βρήκε ο γεωργός πιασμένη στην θηλιά του,  την είδε έξυπνη και μεγαλωμένη και αναρωτήθηκε, πως μια έμπειρη αλεπού πιάστηκε στα δίχτυα του. Την έδεσε την πήρε στο χωριό του και την πήγε να την δικάσουνε όπως της άξιζε. Στο χωριό την δίκασαν με την ποινή του θανάτου, αποκόπτοντας κομμάτι- κομμάτι από το σώμα της. Τότε ανάθεσαν στον μπόγια να πάει έξω από το χωριό και να την σκοτώσει. Η πονηρή αλεπού, στον δρόμο του έπιασε την κουβέντα και προσπαθούσε να τον πείσει να την αφήσει να ζήσει, διότι είχε μικρά και θα έμεναν ορφανά με την προϋπόθεση, ότι θα τα έπαιρνε από το χωριό και θα μετακόμιζε πολύ μακριά.

   Ο μπόγιας όμως άκουγε ανένδοτος, όταν έφθασαν στον τόπο της θυσίας ή αλεπού, σαν ύστατη χάρη του ζήτησε να αρχίσει να την κόβει από την ουρά, γιατί εκείνη θα πονούσε λιγότερο. Ο μπόγιας σεβάστηκε την επιθυμία της, η αλεπού έκανε την λιποθυμισμένη και περίμενε τότε ο μπόγιας, την έπιασε από την ουρά την τράβηξε κοντά σ’ ένα κούτσουρο και σήκωσε μα δύναμη ένα τσεκούρι και δίνει μια στην ουρά και την κόβει. Η αλεπού σαν να ζωντάνεψε πάλι μ’ ένα απήδουλο ξεφεύγει από τον μπόγια και τρέχοντας χάνεται μέσα στους θάμνους ενώ η κομμένη ουρά της έβγαζε αίματα. Ο μπόγιας από κοντά αλλά που να την προλάβει. Αυτή έκανε αρκετές βόλτες ώσπου να σταματήσει το αίμα και μετά από μερικές ώρες, πήγε σε μια φωλιά κάποιου ασβού και κάθισε ώσπου να κλείσουν οι πληγές της.  Μετά από δυο τρεις μέρες, πήγε στο ποτάμι να κάνει μπάνιο ώστε να πλυθούν τα ξεραμένα αίματα από την τομή της ουρά της.

   Εν τω μεταξύ στο κοπάδι της είχε πέσει κατάθλιψη, για το τι έπαθε ο αρχηγός τους. Όταν ήτανε έτοιμη η αλεπού γύρισε στο κοπάδι της, δείχνοντας ευδιάθετη και χαμογελαστή. Μόλις την είδαν όλοι παραξενεύτηκαν και μόλις είδαν την ουρά της κομμένη άρχισαν να την κοροϊδεύουν για το ρεζιλίκι που έπαθε. Αυτή όμως τους είπε ότι επισκέφθηκε το κοτέτσι και διαπίστωσε ότι το αδύναμο σημείο τους που τις έπιανε ο ξωμάχος, ήταν η ουρά και έτσι αποφάσισε και πήγε στην πόλη στους γιατρούς και στους κομπογιαννίτες και έκοψε την ουρά της για να μην μπορούν να την πιάσουν οι θηλιές των ξωμάχων.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΛΕΠΟΥΔΩΝ

Αλεπού γδαρμένη.

Αλεπού είναι ο αγάς κι ο κοτζαμπάσης λύκος.

Αλεπού καθήμενη  ούτε μύγα στην ουρά της.

Αλεπού που κοιμάται κότες δεν πιάνει.

Αλεπού προξενήτρα, σε κοτέτσι μην στέλνεις.

Αλεπούδες τρέφεις γείτονα; Τις κότες τι τις θέλω.

Αλίμονο στον κόκορα που κακαριέται και λιγουρεύει την αλεπού.

Άλλα λογάριαζε η αλεπού κι άλλα ο γουναράς.

Άλλαξε η αλεπού τον τόπο και μας έβγαλε από τον κόπο.

Άλλοι έχουν το όνομα κι η αλεπού προοδεύει.

Αλλού τα μάτια της αλεπούς κι αλλού η ουρά της.

Αν δεν κιόσει το κοτέτσι η αλεπού δεν φεύγει.

Αν δεν συμπεθερέψεις με την αλεπού πούπουλο στην αυλή σου δεν βλέπεις.

Αν λογάριαζε η αλεπού τα αχνάρια της θα ψόφαγε από την πείνα.

Από τότε που η αλεπού έγινε δασκάλα ρημάξανε τα κοτέτσια.

Αυτός είναι μεγάλη αλεπού. (πανούργος, πονηρός).

Βάλανε την αλεπού δραγάτη στο κοτέτσι.

Βάλανε την αλεπού για δραγάτη.

Βολεύτηκε και ο Ασβός στης αλεπούς την τρύπα.

Βρέθηκε η μαϊμού να γελάσει την αλεπού.

Γέννησε η αλεπού; Αλί στο κοντινό κοτέτσι.

Δεν κάνει η αλεπού για φουρνάρισσα.

Δεν πάει η αλεπού στο παζάρι.

Διώξαμε την αλεπού και ήρθε το λιοντάρι.

Δώσανε στην αλεπού τριαντάφυλλο κι εκείνη το πέρασε από τον κώλο της.

Έβαλαν την αλεπού τις όρνιθες να βλέπει.

Έβαλε την αλεπού χηνοβοσκό.

Εδώ σε θέλω κυρ- κόκορα την αλεπού να διώξεις.

Είδε η αλεπού αρκούδα και την φώναξε Ιούδα.

Είδε η αλεπού τον κόκορα και το έβαλε στα πόδια.

Είδες αλεπού; Κάνε πως κοιτάς αλλού.

Εκατό η αλεπού εκατόν ένα τα αλεπόπουλα.

Εσύ γυρίζεις πόρτες κι η αλεπού στις κότες.

Η αλεπού έδιωξε τον ασβό.

Η αλεπού είχε εργατιές κι αυτή ακριδολόγαγε.

Η αλεπού έχει το όνομα κι άλλοι κλέβουν τις κότες.

Η αλεπού ζωντανή στο παζάρι δεν πηγαίνει.

Η αλεπού η δασκάλα κλέβει τις κότες μία- μία.

Η αλεπού και το παιδί της ένα τομάρι κρατήγανε.

Η αλεπού κάνει εννέα και τα αλεπόπουλα δέκα.

Η αλεπού κρυβότανε και η ουρά της φαινότανε.

Η αλεπού με τις δροσιές κάνει τις καλύτερες δουλειές.

Η αλεπού σαν γεράσει γίνεται καλόγρια.

Η αλεπού σαράντα χρονών και τα αλεπόπουλα σαράντα πέντε.

Η αλεπού στην τρύπα της δεν χώραγε κι έσερνε και κολοκύθα μαζί της.

Η αλεπού τα δόντια του λιονταριού δεν φοβάται, φοβάται μόνο του σκύλου.

Η γριά αλεπού δεν πιάνεται με ξόβεργες.

Η έξυπνη η αλεπού πιάνεται κι από τα τέσσερα.

Η καλή η νοικοκυρά η αλεπού ζει με τον νοικοκύρη λύκο.

Ήθελε η αλεπού και γαμήθηκε αλλού.

Και της αλεπούς αρέσουν τα κεράσια έλα όμως που δεν τα φθάνει;

Καλό είναι και το βελάνι αλλά οι αλεπούδες δεν το τρώνε.

Κάνει παρέα με αλεπούδες.

Κολοβή αλεπού σε παζάρι δεν ζυγώνει.

Κονάκι π’ το αφήνει ο λύκος το παίρνει η αλεπού.

Κοντά με την αλεπού πονηρέψανε και τα αλεπόπουλα.

Κότα που δεν πάει στην κούρνια της η αλεπού την τρώει.

Κοτέτσι φτιάνεις; στην αλεπού καλέσματα στέλνεις.

Κρυώνει σαν την αλεπού στη καψάλα.

Μακριά η αλεπού ήσυχα τα σκυλιά.

Μακριά τα κοτέτσια χορτάτες οι αλεπούδες.

Με τις αλεπούδες καλή είναι και η πονηριά.

Μία αλεπού κοψονούρα όλες τις θέλει κοψονούρες.

Μια αλεπού τρώγει σαράντα μπατζανάκηδες.

Μπροστά η αλεπού και πίσω τα αλεπόπουλα.

Νηστικιάς αλεπούς κώλος κάθισμα δεν ξέρει.

Ξέρει τα μονοπάτια της αλεπούς (όποιος ξέρει δεύτερους δρόμους).

Ο θάνατος της αλεπούς είναι της κότας ζήση.

Ο κόκορας στης αλεπούς το κονάκι δεν πάει για συμπέθερος.

Ο λύκος έχει το όνομα και η αλεπού προοδεύει

Ο λύκος έχει το όνομα και η αλεπού την χάρη.

Ο λύκος με την αλεπού δεν σεμπριεύουνε.

Ο λύκος μπήκε στα άντερα κι η αλεπού στα συκώτια.

Οι αλεπούδες στο τομαράδικο συναντώνται.

Όπου είναι οι αλεπούδες είναι και ψύλλοι.

Όσα δεν φθάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.

Όσο να διαβάσει η αλεπού τα φερμάνια της πάει το τομάρι της στο παζάρι

Όταν η αλεπού πεινάει καμώνεται πως κοιμάται.

Ότι δεν μπορεί να κάνει ο λύκος τα κάνει η αλεπού.

Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.

Πιάστηκε η αλεπού στα δίχτυα ψοφήσανε τα αλεπόπουλα.

Πονηρή η αλεπού, μα πονηρότερος όποιος την πιάνει.

Που διαβάζει η αλεπού;  Από κάτου από την Ρετεντού.

Πούλησε και η αλεπού το τομάρι της για μια παλιομυτζήθρα.

Ρώτα την αλεπού αν ξέρει από κοτέτσια;

Σαν βγάζει λόγο η αλεπού φύλαγε τις κότες σου.

Σαν βγάλει λόγο η αλεπού, πρόσεχε τις κότες σου.

Σαν την αλεπού με την πέρδικα.

Σαν την αλεπού ποτέ μην σκέφτεσαι.

Σιγά μην φοβάται η αλεπού του κόκορα τα αρχίδια.

Σιχάθηκε και η αλεπού τις κότες.

Στην αλεπού δώσανε διαταγή κι εκείνη την έδωσε στην ουρά της.

Στο δόκανο δεν πιάνεται δυο φορές η αλεπού.

Τα αλεπόπουλα στην εκκλησιά και η αλεπού στο κοτέτσι.

Την αλεπού κουμπάρα μην κάνεις.

Την αλεπού την φωνάζουν και κυρά Μαριώ, και τ’ αλεπόπουλα διαβόλους.

Της αλεπούς η κατσαρόλα, κόκορας με πούπουλα.

Της αλεπούς τα μάτια παντρεύουνε και τον διάβολο.

Τον μήνα Μάρτη η αλεπού ’γδάρθη.

Του έκαμε της αλεπούς τον όρκο.

Φέρανε την αλεπού για μάρτυρα και την δικάσανε.

Ψειρίζεται σαν την αλεπού στον ήλιο.

Ψηλά η κούρνια νηστικιά η αλεπού.

Συνώνυμες λέξεις:

Αλεποχώρι ή Αλποχώρι χωριό της Ηλείας, αλπότοπος, αλεπουδάκι, αλεπουδιά, αλεπουδίσιος, αλεπουδίτσα, αλεπόπουλο, αλεποουρά, αλεπότρυπα, αλεποφωλιά, αλπομούρης, αλποπερπάτημα, άλπος, αλπόγιαννος, αλποπαγίδα,

Ιστορικό προσωνύμιο σχετικά με την αλεπού αποδόθηκε στον Erwin Johann Eugen Rommel), Στρατάρχη του Γ΄ Ράιχ λόγω ότι ήταν ένας από τους ικανότερους στρατιωτικούς ηγέτες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στον πόλεμο της Ερήμου. Για τις ικανότητές του αυτές, του είχε αποδοθεί το προσωνύμιο «Αλεπού της Ερήμου».

Ονειροκρίτης:

- Αν δεις στον ύπνο σου αλεπού, πρέπει να φυλάγεσαι. Κάποιος από το φιλικό σου περιβάλλον σου υποσκάπτει ύπουλα το λάκκο σου.

- Αν δεις αλεπού στο κοτέτσι σου, χωρίς να σου κάμει ζημιά. Κάποιος θα προσπαθήσει να σε πλήξει, αλλά δεν θα τα καταφέρει.

- Αν κυνηγάς αλεπού και την πιάσεις ή τη σκοτώσεις, εσύ ο ίδιος θα αντιμετωπίσεις μια επίθεση με ψυχραιμία και θάρρος.

- Αν πάλι ονειρευτείς αλεπού πιασμένη στο δόκανο. Να γνωρίζεις ότι τα σχέδιά σου δεν μπορεί να τα σταματήσει κανένας.

- Αν ονειρευτείς σκοτωμένη αλεπού. Να ξέρεις ότι ο στόχος σου θα επιτευχτεί με επιτυχία.

- Αν είσαι γυναίκα και δεις ότι η αλεπού σου κάνει χαρές, όπως ο σκύλος, να ξανασκεφτείς καλά την πρόταση γάμου που σου έγινε.

- Αν κατά τύχη δεις όνειρο αλεπού να βυζαίνει τα μικρά της. Θα περάσεις μεγάλη δυστυχία και πείνα.

- Αν ονειρευτείτε πως κυνηγάτε αλεπού, σημαίνει πως αρραβωνιάζεστε κάτω από ύποπτες συνθήκες και ανακατεύεστε σε επικίνδυνες ερωτικές ιστορίες.

- Αν ονειρευτείτε αλεπού να μπαίνει ύπουλα στην αυλή σας, πρέπει να προσέξετε ορισμένες σας φιλίες, η υπόληψη σας βρίσκεται σε κίνδυνο.

- Αν δείτε πως σκοτώνετε αλεπού, σημαίνει πως θα επιτύχετε σε οποιαδήποτε επιχείρηση σας.

- Αν ονειρευτείς ότι κάποιος σου χαρίζει γούνα από αλεπού και την δεχθείς. Θα πάθεις μεγάλο κακό.

- Όποιος ιδεί ότι έχει πιάσει μια αλεπού και την έχει στο σπίτι του. θα είναι μια ζωή άτυχος. 
Πηγή: www.antroni.gr