ΒΙΟΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ ΑΝΔΡΩΝ 1

Βίοι Πελ. ανδρών-Φωτάκου

ΒΙΟΙ

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ ΑΝΔΡΩΝ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΞΩΘΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ ΕΛΘΟΝΤΩΝ

ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΑΜΕΝΩΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΝΤΕΣ ΜΕΝ ΥΠΟ ΦΩΤΙΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ Η ΦΩΤΑΚΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΥΠΑΣΠΙΣΤΟΥ ΤΟΥ Θ. ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

ΕΚΔΟΘΕΝΤΕΣ ΔΕ ΥΠΟ ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ

ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΚ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ Π. Δ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ 1888

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ
Τοὺς παραλειφθέντας εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ Σ. Τρικούπη ἐπισήμους ἄνδρας ὅλης τῆς Πελοποννήσου καὶ τοὺς ἔξωθεν εἰς αὐτὴν ἐλθόντας πολιτικοὺς, στρατιωτικοὺς καὶ κληρικοὺς, οἵτινες ὑπηρέτησαν καὶ ἠγωνίσθησαν λόγῳ καὶ ἔργῳ κατὰ τὸν ἱερὸν ἀγῶνα τῆς ἐπαναστάσεως ἀποφασίσαμεν καὶ ἐπιχειροῦμεν νὰ μνημονεύσωμεν ἡμεῖς, ἀναφέροντες ἐν συνόψει τὰ ὀνόματα, τὴν πατρίδα, ὅσων γνωρίζομεν, καὶ τὰς πράξεις των. Ὅλοι λοιπὸν οἱ ἄνδρες τοὺς ὁποίους θὰ μνημονεύσωμεν ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν σκοπὸν εἶχον καὶ μίαν καὶ τὴν αὐτὴν γνώμην. Οὔτε ὁ μικρὸς ἐδύνατο νὰ κάμῃ τὶ χωρὶς τὸν μεγάλον οὔτε ὁ μεγάλος χωρὶς τὸν μικρὸν, διότι οὕτω πῶς ἦσαν κατηχημένοι καὶ διωργανωμένοι, ὥστε κατ᾿ ἀρχὰς κανεὶς ἐξ αὐτῶν δὲν ἐδύνατο νὰ ἐξέχῃ. Ὅλοι δὲ ἔθεσαν τὸν ἑαυτόν των εἰς μίαν καὶ τὴν αὐτὴν τάξιν καὶ ἀγαπῶντο ὡς ἀδελφοί. Ὅστις δὲ ἤθελε νὰ ἐνεργήσῃ τὶ ὑπὲρ τοῦ μελετωμένου σκοποῦ ἀμέσως τὸ ἐκοινοποίει εἰς πάντας τοὺς ἀδελφοὺς, καὶ τοῦτο ἐγίνετο μεταξύ των μὲ τὴν μεγαλειτέραν ταχύτητα καὶ προθυμίαν.

{mospagebreak}

ΕΠΑΡΧΙΑ ΠΑΤΡΩΝ

ΘΑΝΟΣ ΚΑΝΑΚΑΡΗΣ

Οὗτος πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπῆρξε πληρεξούσιος τῆς Πελοποννήσου παρὰ τῷ Σουλτάνῳ. Ἐλθὼν δὲ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως ὑπηρέτησε πολιτικῶς ὡς μέλος τῆς πρώτης Πελοποννησιακῆς Γερουσίας τῶν Καλτεζῶν, ἔπειτα ὡς πληρεξούσιος τῆς πρώτης Συνελεύσεως τῆς Πιάδος, ἐγένετο δὲ καὶ ἐκτελεστὴς καὶ ἀντιπρόεδρος. Ὁ δὲ ἐθνισμὸς καὶ ὁ πατριωτισμὸς τοῦ ἀνδρὸς τούτου δὲν ἔχουσι σύγκρισιν μὲ ἄλλον.

ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΝΑΚΑΡΗΣ Η ΡΟΥΦΟΣ Οὗτος ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς.


ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Τοῦτον τὸν ἄνδρα, ἐλησμονήσατε, Κύριε Τρικούπη! ὅστις ἄφησε τὸ πτῶμά του εἰς τὴν γῆν τῆς γεννήσεώς σου, ὅπου ἔλυωσε καὶ τὴν ἐπότισε μὲ τὸ ἄλειμμά του. Ἡ σκιά του εἶναι ἐπάνω τῆς πατρικῆς σου γωνίας καὶ σὲ βλέπει. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΟΝΤΟΣ Οὗτος ὑπῆρξε πολιτικὸς, πληρεξούσιος καὶ Ἐκτελεστής.

ΑΓΓΕΛΑΚΗΣ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ Ὑπηρέτησε πολιτικῶς ἐντὸς τοῦ τόπου τῆς γεννήσεώς του χρησιμεύων ὡς Ἔφορος.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΕΖΕΡΙΤΗΣ Οὗτος ἦτον ἐπίσημος νοικοκύρης, καὶ εἷς ἐκ τῶν τότε προὐχόντων τοῦ μέρους ἐκείνου τῶν Νεζερῶν, καὶ ἦτο γνωστός. Κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως πολὺ ἐχρησίμευσε δαπανῶν ἐξ ἰδίων του εἰς τὰς ἀνάγκας τοῦ στρατοπέδου, καὶ διατηρῶν καὶ ἴδιον σῶμα στρατιωτῶν, τοὺς ὁποίους ὡδήγουν τὰ παιδιά του εἰς τοὺς πολέμους κατὰ τὰς πολιορκίας τῶν Πατρῶν, καὶ ἀλλοῦ.

ΚΑΝΕΛΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΟΘΩΝΟΙ Οὗτοι ὑπηρέτησαν μετὰ τοῦ στρατηγοῦ Λόντου καὶ Ἀνδρέα Ζαΐμη, παρευρέθησαν εἰς πολλὰς μάχας ἐντὸς τῆς Πελοποννήσου, ἀλλὰ καὶ ἐκτὸς αὐτῆς εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Μεσολογγίου, καὶ διεκρίθησαν ὡς ἄξιοι στρατιωτικοί.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΛΑΜΟΓΔΑΡΤΑΙ Καὶ οἱ δύω οὗτοι ὑπηρέτησαν πολιτικῶς τὴν πατρίδα. Μάλιστα δὲ ὁ Ἀνδρέας καὶ ἐφυλακίσθη εἰς Τριπολιτσᾶν ὡς καὶ οἱ λοιποὶ πρόκριτοι τῆς Πελοποννήσου. Οἱ δὲ Τοῦρκοι ἔστειλαν αὐτὸν νὰ βεβαιώσῃ τοὺς προὔχοντας τῶν Καλαβρύτων καὶ Βοστίτσης νὰ ὑπάγουν καὶ αὐτοὶ εἰς τὴν Τριπολιτσᾶν, καὶ ὅτι δὲν θέλουν κακοποιήσει αὐτούς. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν τῆς Τριπολιτσᾶς ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων ἔγεινε γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου, πληρεξούσιος καὶ βουλευτής.

ΘΑΝΟΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΑΙ ΑΓΓΕΛΗΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΧΡΥΣΑΝΘΑΚΟΠΟΥΛΟΙ Η

ΚΟΥΜΑΝΙΩΤΑΙ Κατήγοντο ἀπὸ τὸ χωρίον Κούμανι τῶν Πατρῶν. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπῆρξαν καπεταναῖοι καὶ ὑπηρέτησαν εἰς τὰ Ἀγγλικὰ τάγματα τῆς Ἑπτανήσου ὡς ἀξιωματικοὶ ὅπου ἐδιδάχθησαν τὴν ὁπλασκίαν καὶ τὰς κινήσεις τὰς στρατιωτικὰς, καὶ τοιουτοτρόπως κατὰ τὴν ἐπανάστασιν ἐπαρουσιάσθησαν ὡς διδάσκαλοι. Κατὰ δὲ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν εἶχον στρατιωτικὰ σώματα καὶ μὲ αὐτὰ ἐπολέμουν. Ὑπηρέτησαν δὲ ὅλοι οἱ ἀδελφοὶ οὗτοι ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου ὡς πολεμισταί.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑΝΝΙΑΣ Οὗτος ὁ πρωτομάρτυς τῆς ἐπαναστάσεώς μας ἦτον υἱὸς τοῦ περιφήμου Γιαννιᾶ ἀπὸ τὴν Προστοβίτσαν, ὅστις ἦτο κλέφτης πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως, καὶ πολλοὺς Τούρκους ἔστειλεν εἰς τὸν κάτω κόσμον, ἀλλ᾿ αὐτοὶ δὲν ἐσώνοντο. Ἐλθούσης δὲ τῆς ἐπαναστάσεως, ὁ υἱὸς ἐμιμήθη τὸν πατέρα, καὶ πολὺ ἐζάλισε τοὺς Λαλαίους Τούρκους μαχόμενος κατ᾿ αὐτῶν. Εἰς ὅλας δὲ τὰς μάχας ἔδειξεν ἀνδρείαν μεγάλην καὶ πολεμικὴν φρόνησιν. Ἀλλ᾿ ἐπὶ τέλους ἔμπλεξεν εἰς ἕνα πόλεμον μὲ τοὺς Λαλαίους, ἐκλείσθη μὲ ὀλίγους συντρόφους εἰς ἕνα ἐρημοκλησάκι κατὰ τὸ χωρίον Κάψα τῆς Ἠλείας, καὶ πολλοὺς Τούρκους ἐσκότωσεν ἕως ὅτου ἔσωσε τὰ πολεμοφόδια. Τότε οἱ Τοῦρκοι τοῦ ἐπρότειναν νὰ παραδοθῇ, ἀλλ᾿ αὐτὸς ἀρνήθη, καὶ μετὰ ταῦτα Τοῦρκοι καὶ Ἕλληνες ἐλιανίσθησαν μὲ τὰ σπαθία. Τὸ δὲ ὄνομα τοῦ Γεωργίου Γιαννιᾶ διὰ τὴν παληκαριάντου ἐγράφη εἰς τὴν στήλην τῆς ἀθανασίας. Ὁ λαὸς δὲ ὁ ποιητὴς ὕμνησε τὴν μάχην ταύτην καὶ τὸν θάνατόν του διὰ τοῦ ἑξῆς ἡρωϊκοῦ ποιήματος.

Πολλαῖς μανούλαις θλίβονται κι᾿ οὕλαις παρηγοριῶνται·

Τοῦ Γιώργ᾿ ἡ μάνα θλίβεται, παρηγοριὰ δὲν ἔχει,

Στὸ παραθύρι κάθεται, τοὺς κάμπους ἀγναντεύει,

Τὰ ῥιζοβούνια τ᾿ Ὠλονοῦ βλέπει σκοτιδιασμένα·

Μὴν ἀπ᾿ τὰ χιόνια τὰ πολλὰ, μὴν ἀπὸ τὸ χειμῶνα;

Μητ᾿ ἀπ᾿ τὰ χιόνια τὰ πολλὰ, μητ᾿ ἀπὸ τὸν χειμῶνα,

Τὸν μαῦρο Γιώργη ἔκλεισαν οἱ ἄπιστοι Λαλαῖοι.

Αὐτοὶ δὲν ἦσαν λιγοστοὶ, ἦσαν δύο, τρεῖς χιλιάδες,

Κι᾿ ὁ Γιώργης ἦτο μοναχὸς μὲ δώδεκα νομάτους·

Ντερβῆς Ἀράπης φώναξεν ἀπὸ τὸ μετερίζι·

«Ἔβγα Γιώργη προσκύνησε καὶ δῶσε τ᾿ ἅρματά σου.»

Μουρτάτη πῶς μ᾿ ἐπέρασες νὰ βγῶ νὰ προσκυνήσω;

Μὴ γάρις εἶμαι νιόνυφη τὰ χέρια νὰ φιλήσω;

Ἐγὦμαι ὁ Γιώργης τοῦ Γιαννιᾶ, τοῦ πρώτου καπετάνιου,

Καὶ θὰ βαστάξω πόλεμον μὲ δώδεκα νομάτους.»

Μακροπανάγος φώναξεν ἀπὸ ψηλὴ ῥαχοῦλα·

Βάστα Γιώργη τὸν πόλεμον, βάστα καὶ τὸ τουφέκι,

Κι᾿ ἐγὼ μεντάτι σ᾿ ἔρχομαι μὲ δύο μὲ τρεῖς χιλιάδες».

«Τὶ νὰ βαστάξω, θεῖέ μου, τρεῖς μέραις καὶ τρεῖς νύχταις

Δίχως ψωμὶ, δίχως νερὸ δίχως καμμιὰ κυβέρνια;

Ποιὸς εἶν᾿ ἄξιος καὶ γρήγορος νὰ πάῃ στὴν Προστοβίτσα,

Νὰ πάῃ ν᾿ εἰπῇ τῆς Γιώργενας τῆς νεοπαντρεμένης

Νὰ μὴν ἀλλάξῃ τὴν λαμπρὴ, φλωριὰ νὰ μὴν κρεμάσῃ.

Τὸν Γεώργην τὸν ἐσκότωσαν ……….

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΡΑΤΣΑΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος ἀνεδείχθη ἀπὸ ζῆλον καὶ φιλοπατρίαν κατὰ τὰς πρώτας ἡμέρας τῆς ἐπαναστάσεως. Ἦτον ὁ μόνος ἄνθρωπος τῆς ἐποχῆς ἐκείνης καὶ εἰς τοὺς Πατραίους ἐφάνη παληκάρι, διότι δὲν εἶχον ἄλλον ὅμοιον μὲ αὐτόν. Ὁ ἐνθουσιασμός του κατήντησεν εἰς αὐτὸν μανία, καὶ ἐπειδὴ δὲν ἐγνώριζε νὰ ἐκτιμήση τὴν ἀξίαν τοῦ στρατιώτου καὶ τοῦ ἀξιωματικοῦ διὰ νὰ διοικῇ ἄλλους, ἦτο μόνον ἀτομικὸν παληκάρι. Κατὰ δὲ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως οἱ Ἕλληνες ἐν γένει δὲν ἐγνώριζον νὰ πολεμοῦν, ἀλλ᾿ οὔτε ἐδύναντο νὰ ἐννοήσουν, καὶ νὰ διακρίνουν καλῶς τὴν βλάβην τοῦ βολιοῦ καὶ τὴν διεύθυνσιν τοῦ τουφεκίου, μολονότι καὶ αὐτὸς καὶ ἄλλοι εἶχον γυμνασθῇ εἰς τὰ Ἀγγλικὰ τάγματα τῆς Ἑπταννήσου, καὶ ἀντὶ νὰ σκοτώσῃ τὸν Τοῦρκον, τὸν ὁποῖον ἔβλεπε μακρύτερα πολλάκις ἐσκότωνε τὸν σύντροφόν του τὸν Ἕλληνα, ὅστις ἦτον ἐν τῷ μέσῳ, καὶ τοιουτοτρόπως πολλοὶ τῶν Ἑλλήνων, οἱ ὁποῖοι ἔτρεχον ἐμπρὸς κατὰ τῶν Τούρκων ἐσκοτώθησαν ἀπὸ τὰ ὀπίσω ἀπὸ τοὺς Ἕλληνας, διότι χωρὶς νὰ σημαδεύουν ἔρριχναν. Διὰ τοῦτο καὶ ὁ Θ. Κολοκοτρώνης, ὅταν ἔπινε κρασί, ηὔχετο καὶ ἔλεγεν· «ὁ Θεὸς νὰ μᾶς φυλάξῃ ἀπὸ τοὺς συντρόφους μας εἰς τὸν πόλεμον.» Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἀδελφὸς τῶν Κουμανιωταίων εὑρέθη εἰς τὸν πόλεμον σκοτωμένος καὶ πληγωμένος ἐκ τῶν ὄπισθεν, οἱ συγγενεῖς του ὑπώπτευσαν, ὅτι ὁ Καρατσᾶς τὸν ἐσκότωσε, καὶ ἔκτοτε τὸ πάθος τῶν ἀδελφῶν καὶ συγγενῶν τοῦ φονευθέντος αὔξησε κατὰ τοῦ Καραντσᾶ, μάλιστα δὲ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλον ἔλεγον τοῦτο, καὶ ἠκούσθη καὶ ἐκυκλοφόρησεν ἡ ἰδέα, ἡ ὁποία, ἂν καὶ δὲν ἦτον ἀληθινὴ, ὅμως ἐπιστεύθη, ὅτι ὁ Καρατσᾶς τὸν ἐσκότωσεν. Ἐπειδὴ δὲ ἀπὸ τοῦτον ἔλιπεν ἡ φρόνησις καὶ ὁ τρόπος τῆς συμπεριφορᾶς, καὶ δὲν ἔκρινε πόσον εἶναι κακὸν εἰς τοὺς συγγενεῖς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἔχασαν ἀδελφὸν, ἢ πατέρα, ἀντὶ νὰ δώσῃ ἐξηγήσεις καὶ νὰ πείσῃ τοὺς Κουμανιωταίους περὶ τῆς ἀθωότητός του, αὐτὸς ἐξ ἐναντίας ἤρχισε νὰ καταφρονῆ αὐτοὺς καὶ νὰ τοὺς δείχνῃ, ὅτι αὐτὸς εἶναι παληκάρι, τοὺς σκοτώνῃ καὶ δὲν τολμοῦν νὰ τὸν πειράξουν. Οἱ δὲ πρόκριτοι πάλιν τὸν μετεχειρίσθησαν ὡς ἰδικόντων διὰ νὰ καταβάλουν τοὺς Κουμανιωταίους ὡς ἔχοντας ἐπιρροὴν, καὶ ἀντ᾿ αὐτῶν ν᾿ ἀναδείξουν ἐκεῖνον, καὶ μολονότι οἱ Κουμανιωταῖοι τοὺς εἶπον νὰ τὸν ἀπομακρύνουν εἰς ἄλλο σῶμα διὰ νὰ μὴν ᾖναι ἐκεῖ ὅπου ἦσαν καὶ αὐτοὶ, διότι θὰ τὸν σκοτώσουν, οἱ ἄρχοντες ὅμως τὸν ἐσηκομυάλησαν καὶ τὸν εἶχον μαζί των καὶ δὲν ἄκουσαν τοὺς Κουμανιωταίους, ἐνῷ ἔπρεπε νὰ θεραπεύσουν τὸ κακὸν, νὰ τοὺς ἀγαπήσουν ἢ νὰ τὸν μακρύνουν ἐκεῖθεν, διότι δὲν εἶχε καὶ μεγάλον σῶμα στρατιωτῶν, ὡς οἱ ἐχθροί του. Μόνον ὁ Γεώργιος Λεχουρίτης βλέπων τὴν καταφρόνησιν τοῦ Καραντσᾶ πρὸς τοὺς Κουμανιωταίους, καὶ τὴν ἀγανάκτησιν τούτων κατ᾿ ἐκείνου, προβλέπων δὲ καὶ τὸ μέλλον δυστύχημα, εἶπεν εἰς τοὺς προκρίτους νὰ οἰκονομήσουν τὸ πρᾶγμα διότι δὲν πάει καλὰ, καὶ κατόπιν ἐπῆρε τὸν Καρατσᾶν καὶ ὑπῆγον μαζὺ εἰς τὸ Λεχοῦρι ὅπου ἔμειναν ὀλίγας ἡμέρας, καὶ τὸν ἐσυμβούλευε νὰ λείψῃ ἐκεῖθεν· ἀλλὰ δὲν ἠθέλησε νὰ μείνῃ καὶ ἐπέστρεψεν εἰς Πάτρας, ὅπου ἐφονεύθη· ὁ δὲ θάνατός του ἔγεινεν ὡς ἑξῆς. Κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου μίαν ἡμέραν ὁ Καραντσᾶς ἦτον ἔξωθεν τοῦ μοναστηρίου Ὀμπλοῦ, καὶ ἤρχετο νὰ ἔμβῃ μέσα ἀπὸ τὴν μεγάλην πόρταν. Οἱ συγγενεῖς τῶν Κουμανιωταίων τὸν εἶδον, καὶ αὐτὸς τοὺς εἶδεν, ἀλλὰ ἐκοντοχόρευεν, ἐσήκωνεν ὄπισθεν τὰ πόδια του καὶ τοὺς ἐπερίπαιζεν, ὅτε ὁ Τσαλαμηδᾶς τὸν ἐτουφέκισε καὶ τὸν ἐφόνευσεν. Τοιουτοτρόπως ἔγεινε φανερὰ καὶ ἐν πλήρει μεσημβρίᾳ ὁ φόνος, καὶ ὄχι κρυφᾷ καὶ δολίως· ἡ δὲ πρᾶξις εἶναι ὁπωσδήποτε κακὴ, καὶ ἀνόητος ἡ τοιαύτη ἐκδίκησις.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΛΑΜΟΓΔΑΡΤΗΣ Ἀνὴρ στρατιωτικὸς, εὔμορφος καὶ καλοκαμωμένος. Εὑρέθη εἰς πολλὰς μάχας κατὰ τῶν Τούρκων, καὶ μάλιστα κατὰ τὴν ἐκστρατείαν τῶν Πελοποννησίων εἰς Ἀθήνας ἐπὶ τῆς ἀρχηγίας τοῦ Γενναίου Κολοκοτρώνη ὅπου εἴς τινα μάχην καὶ ἀρίστευσεν. ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΓΟΥΡΗΣ Κατήγετο ἐκ τῆς νήσου Κεφαληνίας, καὶ ἐχρησίμευσε πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως καὶ μετ᾿ αὐτήν. Οἱ εὑρεθέντες ἐκεῖ εἰς τὰς Πάτρας Ἰωάννης Βλασόπουλος καὶ Ἰωάννης Παπαρρηγόπουλος ὑπάλληλοι τοῦ Ρωσσικοῦ προξενείου, ἡνωμένοι μετὰ τοῦ μητροπολίτου Γερμανοῦ, Ἰωάννου Παπαδιαμαντοπούλου καὶ τοῦ Ἀνδρέου Κοντογούρη, προξένου ὄντος τότε ἑνὸς Εὐρωπαϊκοῦ κράτους, ἐνεργοῦσαν ὅλοι ὁμοῦ πρὸ καὶ μετὰ τὴν ἐπανάστασιν. Αἱ πρὸς τὰς δυνάμεις σταλεῖσαι ἀναφοραὶ καὶ αἱ προκηρύξεις τοῦ πολέμου ἀπὸ αὐτοὺς ἔγειναν, διότι ἦσαν εἰδήμονες τῶν Εὐρωπαϊκῶν πραγμάτων. Οἱ ἐντόπιοι Τοῦρκοι τῶν Πατρῶν δὲν εἶχον καμμίαν διαφορὰν ἀπὸ τοὺς ἐντοπίους Ἕλληνας, μόνον δὲ κατὰ τὴν θρησκείαν διέφερον, ἐμπορεύοντο δὲ καὶ αὐτοὶ, καὶ ἦσαν ἥμεροι, εἶχον δὲ καὶ κτήματα, ὡς καὶ οἱ Ἕλληνες. Κανεὶς δὲ δὲν ἐπίστευεν, ὅτι τὸ φρούριον τῶν Πατρῶν ἤθελε μείνει τόσον δυνατὸν καὶ ἀκυρίευτον μέχρι τέλους τῆς ἐπαναστάσεως, ἂν καὶ ἔγειναν τόσαι μάχαι δι᾿ αὐτὸ, καὶ ἕνεκα τούτων ἐκινδύνευσεν ὅλον τὸ ἔθνος. Ταῦτα δὲ ἔγειναν ἕνεκα τῶν ἀρχόντων καὶ τῶν ἄλλων προκρίτων, οἱ ὁποῖοι ἐπέμενον νὰ διευθύνουν αὐτοὶ τὰ ὅπλα κατὰ τὴν συμβουλὴν τοῦ πολιτικοῦ ἀρχηγοῦ των Γερμανοῦ. Ὅσα δὲ ἔγειναν κατ᾿ ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως πρὸς ὑπεράσπισιν τῶν Πατρέων Τούρκων ἐνεργήθησαν ἀπὸ τὸν εὑρεθέντα τότε ἐκεῖ Ἄγγλον πρόξενον Φίλιππον Γκρήν. Οὗτος συνέδραμε τοὺς Τούρκους ἐξαπατῶν τοὺς Μεσολογγίτας καὶ μερικοὺς νησιώτας Ἴωνας, διὰ τῶν ὁποίων ἐπρομήθευεν ὅλα τὰ μέσα καὶ τὰ ἄλλα ἀναγκαῖα τρόφιμα, τὰ ὁποῖα οὗτοι ἐπρόβλεπον καὶ ἐκουβάλουν εἰς τὰ φρούρια τῶν Πατρῶν. Ἐπλανήθησαν ἀπὸ τὰ μεγάλα κέρδη, καὶ ἔγειναν κατὰ τοῦτο προδόται τῆς πατρίδος των. Ὁ δὲ ἀχόρταστος καὶ πλεονέκτης Γκρὴν ἐβοήθει τοὺς Τούρκους διὰ νὰ χορτάσῃ τὴν πλεονεξίαν καὶ τὴν αἰσχροκέρδειάν του. Ἀλλ᾿ ἐκτὸς τοῦ Γκρὴν καὶ ἄλλοι τότε τῶν μερῶν ἐκείνων πρόξενοι τῆς Ἀγγλίας καὶ τῆς Αὐστρίας, τῆς πρὸ χρόνων πολλῶν ἐχθρευομένης τὴν φυλὴν τὴν Ἑλληνικὴν, καὶ μετὰ τούτων καὶ αὐτὸς ἀκόμη ὁ σύντροφός των Ἀνδρέας Φακίρης ἐκ Χίου ἐπρομήθευεν εἰς τοὺς Τούρκους ζωοτροφάς. Ὅλοι δὲ οὗτοι μεγάλως ἔβλαψαν τοὺς δυστυχεῖς Ἕλληνας, διότι ἐκτὸς τῶν τροφῶν τὰς ὁποίας, ὡς εἴπομεν, ἐπρομήθευον καὶ ἐπρόδιδον τὰ σχέδιά των πρὸς τοὺς Τούρκους, πολιτικῶς δὲ οἱ πρόξενοι παρεμόρφονον εἰς τὰς Αὐλάς των καὶ τὰ πράγματα ὑπὲρ τῶν φίλων των Τούρκων καὶ ἐναντίον τῶν ἐχθρῶν των Ἑλλήνων. Πρέπει ὅμως νὰ ὁμολογήσωμεν τὴν ἀλήθειαν, ὅτι ἐὰν ἔλειπον ὁ Ἰ. Παπαδιαμαντόπουλος, ὁ Ἰ. Βλασόπουλος, ὁ Ἰ. Παπαρηγόπουλος, ὁ Ἀνδρέας Κοντογούρης καὶ ὁ μητροπολίτης Γερμανὸς, οἱ ὁποῖοι κατώρθωσαν νὰ ἐμποδίσουν ὅλα τὰ σχέδια τῶν Ἄγγλων προξένων καὶ τῶν Αὐστριακῶν, ἤθελον χυθοῦν ἐκεῖθεν εἰς τὴν Πελοπόννησον ὅλοι οἱ Τοῦρκοι Ἀλβανοί. Τοῦτο δὲ καθαρὰ ἀποδεικνύεται· διότι ὅσαι δυνάμεις ἐπρόφθασαν νὰ κινήσουν ἀπὸ τὴν Ρούμελην μὲ πολλὴν εὐκολίαν ἐπέρασαν, ὡς διηγοῦμαι εἰς τὰς παρατηρήσεις μου εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ Κ. Τρικούπη, διότι οὗτος τὰ ἐλησμόνησε, φαίνεται. Τοιουτοτρόπως ὁ μὲν Ἰσοὺφ πασᾶς Σέραλης ἔφερε Τούρκους Ἀλβανοὺς καὶ ἄλλους ὑπὲρ τοὺς ὀκτακοσίους πρὸς βοήθειαν τῶν φρουρίων, ὁ δὲ Ἀσλὰν Ἀγάκος, ἐπίσημος Ἀλβανὸς, περὶ τοὺς χιλίους ὀκτακοσίους διὰ νὰ χρησιμεύσουν ὡς φρουρὰ τῶν φρουρίων, ὁ δὲ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶς τοῦ Χουρσὴτ πασᾶ τοῦ κυριάρχου τῆς Πελοποννήσου ἐπέρασε καὶ αὐτὸς εἰς τὴν Πελοπόννησον φέρων ὑπὲρ τὰς τέσσαρας χιλιάδας ἐπίσης Ἀλβανοὺς πολεμιστὰς, καὶ κάμποσους καβαλαραίους. Οἱ γράφοντες περὶ τῶν στρατιωτικῶν πραγμάτων τῆς Πελοποννήσου, καὶ ἰδίως περὶ τῆς εὑρεθείσης δυνάμεως κατὰ τὴν ἀρκτικὴν αὐτῆς πλευρὰν ἐλθούσης ἀπὸ τὴν Ρούμελην, ὅλοι οὗτοι ἐκφράζονται περὶ τούτων μὲ πολλὴν ἀδιαφορίαν, καὶ ὡσὰν νὰ μὴν ἦτο τίποτε. Ὁ Ἰσοὺφ πασᾶς ὅταν ὑπῆγεν νὰ πάρῃ τοὺς Λαλαίους καὶ νὰ τοὺς συνοδεύσῃ εἰς τὰς Πάτρας εἶχε μόνον ἑπτακοσίους καβαλαραίους, τὸ ὁποῖον μαρτυρεῖται καὶ ἀπὸ ἄλλους πολλούς. Ποῦ δὲ αἱ δυνάμεις αὗται ἔμενον; Ἐντὸς ἑνὸς φρουρίου. Ὅταν δὲ ἡ φρουρὰ εἶνε μόνον ἀπὸ χιλίους πολεμιστὰς, ὁ πολιορκητὴς πρέπει νὰ ἔχῃ τοὐλάχιστον τρεῖς χιλιάδας διὰ νὰ εἶνε ἰσοδύναμος τῶν πολιορκουμένων. Εἰς δὲ τὸ φρούριον τῶν Πατρῶν ὑπῆρχεν ἡ ἀρχῆθεν εὑρισκομένη δύναμις ἐκ Τούρκων ξένων μισθωτῶν περὶ τοὺς τριακοσίους, οἵτινες ἐχρησίμευον ὡς φρουρά. Μετὰ δὲ ταῦτα ἦλθον οἱ ἐντόπιοι Λαλαῖοι Τοῦρκοι, καὶ οἱ προμνημονευθέντες καὶ ἐλθόντες ἐκ τῆς Στερεᾶς, κατόπιν δὲ τούτων ὅσους ἔφερεν ὁ Τουρκικὸς στόλος μὲ τὸν Κακλαμὰν πασᾶν ὑπὲρ τὰς δέκα χιλιάδας· ὥστε τὸ ὅλον γίνεται περίπου δέκα πέντε χιλιάδας. Ἐκτὸς δὲ τοῦ Μουσταφᾶ Κεχαγιὰ, ὅστις μὲ τὰς 4000 καὶ μὲ τὴν καβαλαρίαν ἐτράβηξεν εἰς τὰ ἐνδότερα τῆς Πελοποννήσου, τὸ ἀπόρθητον τοῦ φρουρίου, διὰ νὰ ἐκπολιορκηθῇ, ἀπαιτεῖ τοὐλάχιστον 45,000, διότι ἡ ἀναλογία τῶν πολιορκουμένων πρὸς τοὺς πολιορκητὰς ἦτον ἕνας πρὸς τρεῖς. Τοιαύτη ἦτον ἡ ἀνισότης τῆς δυνάμεως τῶν Ἑλλήνων εἰς τοὺς πολέμους καὶ εἰς τὰς πολιορκίας τῶν φρουρίων.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΑΓΙΑΣ Οὗτος ὁ καπετάνιος κατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Ζουμπάτα τῆς ἐπαρχίας Πατρῶν. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἦτο μικρὸς κλέφτης, καὶ ὡς τοιοῦτος τότε ἐγνωρίζετο. Κατὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν εὑρέθη μὲ σῶμα στρατιωτῶν συγκείμενον ἀπὸ τοὺς γείτονάς του Ἀλβανοὺς, καὶ ὑπῆγεν εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, ὅπου καὶ ἐπολέμησεν ὡς καὶ οἱ ἄλλοι Ἕλληνες. Ὁ Σαγιᾶς ἀνῆκεν εἰς τὸν Θ. Κολοκοτρώνην, ὁ δὲ ἐξάδελφός του Δ. Νενέκος, ὁ προδότης, ἀνῆκεν εἰς τὸν Θάνον Κανακάρην καὶ εἰς τὸν υἱόν του Μ. Ροῦφον, καὶ εἶχε περισσοτέρους στρατιώτας ἀπὸ τὸν Σαγιᾶν. Εἰς τοῦτον τὸν Σαγιᾶν, ἐχθρὸν ὄντα τοῦ Νενέκου, ὁ Κολοκοτρώνης ἔδωκε γραπτὴν ἄδειαν νὰ φονεύσῃ τὸν προδότην Νενέκον, καὶ κατὰ τὸ 1828 εὑρὼν αὐτὸν τὸν ἐφόνευσεν. Τὰ δὲ περὶ τῆς προδοσίας καὶ τοῦ φόνου τοῦ Νενέκου ἱστοροῦνται λεπτομερῶς εἰς τὰ ἀπομνημονεύματα.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΒΟΣΤΙΤΣΗΣ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΝΤΟΣ Αἱ ἐκδουλεύσεις τοῦ στρατηγοῦ τούτου ἐντὸς τῆς Πελοποννήσου καὶ ἐκτὸς αὐτῆς εἰς Μεσολόγγιον εἶναι γνωσταί. Εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν ἔλαβε μέρος, καὶ ἐπολέμησε καὶ αὐτὸς τὰ λείψανα τοῦ στρατοῦ τοῦ Δράμαλη κατὰ τὴν Ἀκράταν. Πολλαῖς δὲ φοραῖς ἀντιπροσώπευε τὸν Γενικὸν ἀρχηγὸν Θ. Κολοκοτρώνην ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἰμβραὴμ πασᾶ. Ἐψηφίσθη Γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου, ἀλλὰ δὲν ὑπῆγεν εἰς τὴν Τριπολιτσᾶν, ἐστάλη ὅμως ἀντιπρόσωπός του ὁ Κωνσταντῖνος Δημητρίου. Ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς ἐπαναστάσεως ἡ βαρύτης τοῦ ὀνόματός του πολὺ ἐχρησίμευσε. Κατεδιώχθη δὲ καὶ αὐτὸς ἀπὸ τὴν Κυβέρνησιν τοῦ Κουντουργιώτη, καὶ ἔφυγεν ἀπὸ τὴν Πελοπόννησον ὅταν ὁ Κολοκοτρώνης καὶ οἱ ἄλλοι οἱ λοιποὶ ἐφυλακίσθησαν εἰς τὴν Ὕδραν.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΛΟΝΤΟΣ Οὗτος ὑπῆρξεν πολιτικὸς, πληρεξούσιος, βουλευτὴς καὶ Ὑπουργός.

ΣΠΥΡΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ Οὗτος ὑπηρέτησε πολιτικῶς τὴν πατρίδα. Μάλιστα ἐν ἀρχῇ τῆς ἐπαναστάσεως ἀπεστάλη εἰς Ὕδραν διὰ νὰ παρακινήσῃ τὴν νῆσον ταύτην εἰς ἐπανάστασιν, καὶ ἀποστείλῃ τὰ πλοῖά της εἰς τὸν Κορινθιακὸν κόλπον ὑποσχόμενος εἰς τοὺς Ὑδραίους καὶ πληρωμήν. Μετὰ δὲ ταῦτα καὶ πολιτικὸς διοικητὴς ἐγένετο.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Οὗτος, ὡς εἴπομεν, ἀνεπλήρωσε τὸν Ἀνδρέαν Λόντον ὡς γερουσιαστὴς, ὑπηρέτησε δὲ καὶ στρατιωτικῶς.

ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ Ὑπηρέτησεν ἐντὸς τοῦ τόπου πολιτικῶς.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος κατ᾿ ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως ὑπηρέτησεν εἰς διαφόρους ἀποστολάς. Ὁ δὲ Ἀνδρέας Λόντος τότε μοιράζων βαθμοὺς στρατιωτικοὺς ὠνόμασε καὶ αὐτὸν ἑκατόνταρχον. Ὑπῆρξε φίλος ἀρχαῖος τοῦ Γρηγορίου Δικαίου Φλέσα, ὅστις ὅταν πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπῆγεν εἰς τὴν Βοστίτσαν εἰς τὴν οἰκίαν τούτου κατέλυσε, καὶ ἐντὸς αὐτῆς συνωμίλησαν ὁ Ἀγγελῆς Μελετόπουλος, ὁ Ἀνδρέας Λόντος, ὁ Σπυρίδων Χαραλάμπης, οὗτος ὁ Ἀλεξανδρόπουλος καὶ ἄλλοι πολλοί. Πρὸς τούτους δὲ τότε ὁ Φλέσας ἐφανέρωσε τὴν ἔλευσίν του, τὸ ἀξίωμά του, καὶ τὴν πληρεξουσιότητα τὴν ὁποίαν εἶχεν ἀπὸ τὴν Γενικὴν Ἀρχὴν τὴν ἀόρατον διὰ τὴν ἔναρξιν τῆς ἐπαναστάσεως. Ὅλοι δὲ οἱ πρόκριτοι οἱ συναχθέντες ἐκεῖ ἐκ τῶν δύω ἐπαρχιῶν Βοστίτσης καὶ Καλαβρύτων ἀντιπροσώπευον πολλὰς κοινότητας. Καὶ κατ᾿ ἀρχὰς μὲν ἐζαλίσθησαν καὶ ἐδειλίασαν ἀπὸ τὴν διάδοσιν τῶν λεγομένων καὶ τῶν πραγμάτων, καὶ ἕνας ἐξ αὐτῶν, ἢ καὶ πολλοὶ ἔκαμνον τὸν πληρεξούσιον, ἔπαιρναν τὸν πρῶτον τόπον τοῦ καλοθελητοῦ, ὅτι δῆθεν ἐφρόντιζον διὰ τὸ καλὸν τῆς πατρίδος, ἀλλ᾿ οὔτε αὐτοὶ ἐγνώριζον ποῦ θὰ τρέξουν καὶ ποῦ θὰ σταθοῦν τὰ πράγματα. Περὶ τούτου καυχῶνται, ὅτι ἦσαν οἱ προστᾶται τοῦ ὅλου οἱ συναθροισθέντες εἰς τὴν Βοστίτσαν, ἀλλ᾿ οὐδεμίαν εἶχον πληρεξουσιότητα ἀπὸ τὰς ἄλλας ἐπαρχίας τῆς Πελοποννήσου, διότι αὗται ἄλλώς πως ἐνήργουν, ἀλλ᾿ ὅμως μὲ τὴν αὐτὴν ζάλην καὶ ἀμηχανίαν ὡς πρὸς τὸ μέλλον, διότι κανεὶς δὲν εἶχε σχέδιον. Ἡ δυσπιστία ἔγεινε πλέον κοινὴ μεταξὺ τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν Τούρκων, καὶ δὲν ἔδιδον καμμίαν ἐμπιστοσύνην εἰς τὰ λόγια, καὶ ἔγεινε χάος μεταξὺ χριστιανῶν καὶ Ὀθωμανῶν. Τὸ δὲ ἀληθὲς εἶναι, ὅτι ὅσα ἐγίνοντο εἰς τὰς τρεῖς ἐπαρχίας Καλαβρύτων, Βοστίτσης καὶ Πατρῶν, χωρὶς τῆς γνώμης τοῦ Ἰ. Βλασοπούλου καὶ Ἀνδρέα Κοντογούρη, δὲν ἐνεκρίνοντο, καὶ τοῦτο διότι οὗτοι, ὡς ἀνωτέρω εἴπομεν, εἶχον τὰ μέσα καὶ τὴν ἐξωτερικὴν ἀλληλογραφίαν μὲ τοὺς ἔξω Ἕλληνας καὶ τοὺς φίλους τῆς Ἑλλάδος, ὡς ὑπάλληλοι ξένων Εὐρωπαϊκῶν δυνάμεων· δὲν ἐνεργοῦσαν ὅμως μεταχειριζόμενοι τὴν δύναμιν τῆς αὐλῆς των, ἀλλ᾿ ἁπλῶς ὡς Ἕλληνες ἐβοήθουν ὅσον ἦτον τότε δυνατὸν τὰ πράγματα, οἱ δὲ Τοῦρκοι δὲν ἀπετόλμησάν ποτε νὰ ἐξετάσουν τὰ ὑπ᾿ αὐτῶν ἐνεργούμενα καὶ ὁ ῥαγιᾶς των ἐπίσης δὲν ἐτόλμα νὰ ἐκδώσῃ, νὰ γράψῃ, ἢ νὰ εἴπῃ τί, τὰ δὲ ἄλλα συμβάντα ἔγειναν χωρὶς τὴν ἄδειαν καὶ τὴν θέλησιν τῶν αὐτοχειροτονήτων τούτων ἀντιπροσώπων, ἐπειδὴ ἡ πρὸ χρόνων γενομένη ἑταιρία καὶ αἱ ἐνέργειαι αὐτῆς εἶχον κουφώσει τὸ στερέωμα τῆς δουλείας, ὥστε τὸ ἔκαμον ἑτοιμόρροπον. Μάλιστα δὲ οἱ ἔξωθεν ἐρχόμενοι Ἕλληνες ἀπὸ τὴν Ρωσσίαν, τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ ἀλλαχόθεν, αὐτοὶ διέδοσαν τὸ σύνθημα, ὅτι εἰς τὰς 25 Μαρτίου θὰ γείνῃ ἀφεύκτως ἡ ἐπανάστασις. Ὁ δὲ Φλέσας τότε ἔχυσε περισσοτέραν καυστικὴν ὕλην εἰς ταύτας τὰς ἐπαρχίας, διὰ νὰ κόψῃ μίαν ὥραν προτήτερα τὰς συναθροίσεις καὶ τὰς ἐλπίδας τὰς μακρυνὰς τῶν προκρίτων καὶ τῶν ἀρχιερέων, οἵτινες μάλιστα ἐβιάσθησαν καὶ ἄρχισαν τὰ κτυπήματα κατὰ τῶν Τούρκων πρὸ τῆς 25 Μαρτίου. Μάλιστα δὲ ὁ Ν. Χριστοδούλου ἢ Σολιώτης καὶ πρὸ τούτου ἄλλοι Ἕλληνες ἀλλοῦ ὅπως εὑρέθησαν ἔκαμον ἀρχὴν νὰ σκοτώνουν Τούρκους, χωρὶς νὰ ζητήσουν περὶ τούτου ἄδειαν, διότι ὅλοι οἱ Ἕλληνες εἶχον μεθύσει ἀπὸ τὸ αἴσθημα τῆς ἐλευθερίας καὶ τοῦ ἐθνισμοῦ, καὶ ἐπειδὴ δὲν εἶχον ἄλλον ἀνώτερον, εἰμὴ μόνον τὸν Θεὸν καὶ τὸ αἴσθημα, δὲν ἐσυλλογίσθησαν πλέον νὰ ἔχουν μεσίτας μεταξὺ αὐτῶν καὶ τοῦ δεσπότου τῆς δουλείας των, ἀφοῦ μάλιστα ἀπεφάσισαν νὰ τὸν σκοτώσουν. Ἐδῶ δὲ ἀπεδείχθη ἐσφαλμένος ὁ συλλογισμὸς τῶν προκρίτων καὶ τῶν ἀρχιερέων, οἵτινες ἐπροσπάθουν νὰ γελάσουν τοὺς Τούρκους, καὶ ἐφρόνουν ὅτι ἐδύναντο νὰ χρειασθοῦν πάλιν διὰ νὰ μεσιτεύσουν ὑπὲρ τοῦ Ραγιᾶ, διότι τὸ πρᾶγμα ἔγεινε πλέον πολὺ κοινὸν, ἐπέρασεν εἰς τὸ φυσικὸν καὶ ἀνοργάνιστον αἴσθημα, καὶ ἐγύρισε τὰ ἐπάνω κάτω, καὶ ἰδοὺ πλέον ὅτι ἄρχονται νέα πράγματα. Ἀλλ᾿ οἱ διερμηνεῖς τοῦ λαοῦ οἱ πρόκριτοι δὲν εἶχον ἐννοήσει καλῶς τὴν λέξιν Ἐπανάστασιν, καὶ τὸ αὐτόματον, ἀλλ᾿ ἐβάδιζαν εἰς τὸ ἀκλόνητον καὶ ἐγύρευαν νὰ μάθουν τὴν ἄκραν, ἤτοι τὴν Γενικὴν ἀρχὴν τὴν ἀόρατον, καὶ τὸ ἀνεξήγητον, ἐνῷ τὸ εὐεξήγητον τὸ εἶχον εἰς τὴν κεφαλήν των, καὶ ὅμως τὸ ἐζήτουν ἔξωθεν, ἀλλὰ κανεὶς τότε δὲν εὑρέθη νὰ τὸ ὁμολογήσῃ εἰς τοὺς ἄλλους, ὅτι τὸ ἀόρατον τοῦτο καὶ ἡ Γενικὴ ἀρχὴ ἦτο τὸ αἴσθημα, καὶ τὸ ὅπλον εἰς τὰς χεῖρας.

ΛΕΩΝ ΜΕΣΗΝΕΖΗΣ Ὑπηρέτησε πολιτικῶς ἐντὸς τοῦ τόπου καὶ ὡς ἔφορος.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΣ Αἱ ἐκδουλεύσεις τοῦ στρατηγοῦ τούτου πρὸς τὴν πατρίδα εἶναι γνωσταί. Κατ᾿ ἀρχὰς εὑρέθη εἰς πολλὰς μάχας ὑπὸ τὸν στρατηγὸν Λόντον, ἔπειτα ὅμως καὶ μόνος ἐδιοίκει σῶμα στρατιωτικόν. Ὁσάκις δὲ μὲ τὸν Λόντον δὲν ἐσυμφώνει εἶχε τὸν Θ. Κολοκοτρώνην, καὶ ὑπὸ τούτου ἐβοηθεῖτο ἀκολουθῶν τὰς συμβουλάς του.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΕΙΖΟΠΟΥΛΟΣ Ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς παρὰ τῷ στρατηγῷ Λόντῳ γενόμενος καὶ ὑπασπιστής του, καὶ παρακολουθῶν αὐτὸν πανταχοῦ. Μετὰ δὲ ταῦτα ὑπηρέτησε καὶ παρὰ τῷ στρατηγῷ Μελετοπούλῳ, κατόπιν καὶ μετὰ τοῦ Κολοκοτρώνη, καὶ οὕτω γνωστὸς ἐγένετο.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΡΕΙΝΟΣ Η ΧΙΛΙΑΡΧΟΣ Οὗτος ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς καὶ ἔλαβε μέρος εἰς πολλὰς μάχας.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΟΔΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Τσετσεβά. Ἦτο δὲ στρατιωτικός· ὅλαι δὲ αἱ ἐκδουλεύσεις του φαίνονται εἰς τὰ προεκδοθέντα ἀπομνημονεύματά μου. Ἦτο δὲ πάντοτε ὑπὸ τὰς διαταγὰς τοῦ στρατηγοῦ Ἀ. Λόντου, καὶ ἔμενεν εἰς τὸ στρατόπεδον τῶν Σελῶν, εἴτε παρὼν, εἴτε ἀπὼν ἦτον ὁ Λόντος.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ Ὑπῆρξεν εἷς τῶν μεγαλειτέρων ἀρχόντων τῆς Πελοποννήσου πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως. Ἀφοῦ δὲ ἡ ἐπανάστασις ἐγένετο, τῆς ὁποίας ἦτον εἷς τῶν πρωτουργῶν, ἐξελέχθη ἀπὸ τὸ μεγαλείτερον μέρος τῆς ἐπαρχίας ἀρχιστράτηγος ὅλων τῶν ἐκεῖ καπεταναίων, ὡς τοῦτο ἀποδεικνύεται ἐκ τοῦ ἑπομένου ἐγγράφου. Ἡ ἐπαρχία τῶν Καλαβρύτων ἦτο τότε διῃρημένη εἰς τέσσαρα τμήματα, σέμτια Τουρκιστὶ ὀνομαζόμενα, ἐκ τῶν ὁποίων τὰ μὲν δύω τῆς Κατσάνας καὶ τῶν Χασίων εἶχεν αὐτὸς, τὸ δὲ τῶν Νεζερῶν ὁ Ἀσημάκης Ζαΐμης, καὶ τὸ τέταρτον τμῆμα τοῦ Λειβαρτσίου εἶχεν ὁ Ἀσημάκης Φωτήλας. Τοσαύτην ἕκαστος εἶχεν ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ δύναμιν. Ὁ Σ. Χαραλάμπης ἐχρημάτισε γερουσιαστὴς τῶν Καλτεζῶν, πληρεξούσιος εἰς ὅλας τὰς ἐθνικὰς συνελεύσεις, καὶ μέλος καὶ ἀντιπρόεδρος τοῦ Ἐκτελεστικοῦ. Ἰδοὺ δὲ καὶ τὸ εἰρημένον ἔγγραφον. Δηλοποιοῦμεν ἡμεῖς οἱ ὑποκάτωθεν ὑπογεγραμμένοι εἰς τὰ ἅρματα εἰς τὸν ἱερὸν ἀγῶνα ἐναντίον τῶν τυράννων διὰ τὴν κοινὴν ἐλευθερίαν μας, ὅτι καθὼς ἐξ ἀρχῆς πρὶν σηκώσωμεν τὰ ἅρματα ἐσυμφωνήσαμεν ἐν τῷ μεταξύ μας νὰ εἴμεθα σύμφωνοι, δίδοντες ὑπόσχεσιν πρὸς τὸν εὐγενέστατον ἄρχοντα ἀρχιστράτηγόν μας Κύριον Σωτήρην Χαραλάμπην διὰ νὰ εὑρισκώμεθα εἰς τὴν διοίκησιν καὶ ὑποταγὴν τῆς εὐγενείας του, ὅστις μᾶς ἐδιώρισε καὶ καπεταναίους κατὰ τὸ ἔγγραφον, ὅπου ἀνὰ χεῖρας ἔχομεν διὰ νὰ κινώμεθα ὅπου ἡ χρεία τὸ καλέσει μετὰ τῶν ὑπὸ τὴν ὁδηγίαν του στρατιωτῶν ἕκαστος τῶν ὁπλοφόρων, ἤγουν τῶν δύω σωματείων Κατσάνας καὶ Χασίων, δὲν λείπομεν ἤδη καὶ διὰ τοῦ παρόντος μας νὰ δηλοποιήσωμεν, ὅτι καὶ εἰς τὸ ἑξῆς νὰ εὑρισκώμεθα σύμφωνοι καὶ ἀχώριστοι ὁ εἷς τοῦ ἄλλου ὡς ἀδελφοὶ καθὼς καὶ ἀπὸ τὸν ἄνωθεν ἀρχηγόν μας. Ἂν δὲ ἀπὸ ἡμᾶς τοὺς καπεταναίους λιποτακτήσῃ τινὰς, ἢ παραβῇ τὴν ἄνωθεν συμφωνίαν μας, ἢ τραβηχθῇ καὶ ὑπάγῃ εἰς ἄλλον ἀρχιστράτηγον, καθὼς καὶ ἀπὸ στρατιῶτάς μας, ὁ τοιοῦτος νὰ λογίζεται ἄτιμος, μὴ ἔχων καὶ εἰς τοῦ λοιποῦ κανένα δικαίωμα διὰ τὰς προτέρας του ἐκδουλεύσεις, ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς οἱ λοιποὶ νὰ εἴμεθα ἐναντίον του, νὰ τὸν κατατρέχωμεν παραβαίνοντα τὴν μεταξὺ ἡμῶν συμφωνίαν ὡς ἄπιστον, καὶ νὰ παιδεύεται κατὰ τοὺς νόμους τοῦ δικαίου. Ὑποσχόμεθα προσέτι, ὅτι ἂν καὶ τύχῃ νὰ πέσωμεν εἰς λάφυρα καὶ κοῦρσον, νὰ νομίζωνται καὶ αὐτὰ κοινὰ, καὶ νὰ μοιράζωνται ἀναλόγως κατὰ τοὺς στρατιώτας, ὅπου ἕκαστος ἡμῶν ὁδηγεῖ. Οὕτω λοιπὸν, γνώμῃ ἰδίᾳ ἕκαστος, ἀπεφασίσαμεν καὶ ἐσυμφωνήσαμεν νὰ σταθῶμεν ἄχρι τέλους, ἕως οὗ νὰ ἀξιωθῶμεν τῆς ποθητῆς ἐλευθερίας μας. Καὶ διὰ πιστοποίησιν καὶ βεβαιότητα τῆς εἰρημένης συμφωνίας μας ἔγεινε τὸ παρὸν,βεβαιωμένον παρ᾿ ἡμῶν τῶν ὑποκάτωθεν γεγραμμένων, καὶ ἐδόθη εἰς χεῖρας τοῦ ἄνωθεν ἄρχοντος ἀρχιστρατήγου μας Κ. Σωτήρη Χαραλάμπη, ἵνα ἔχῃ τὸ κῦρος καὶ τὴν ἰσχύν του πανταχοῦ. 1821. Ἰουνίου α΄. Ζαρούχλα. Κωνσταντῖνος Πετιμεζᾶς. ὑπόσχομαι Νικόλαος Χριστοδούλου. « Βασίλειος Πετμεζᾶς. « Νικόλαος Πετμεζᾶς. « Ἀναγνώστης Κορδῆς. « Γιαννάκης Πικραμένος. « Δημήτριος Ἀντωνόπουλος. « Ἀναγνώστης Ἰωάννου. « Παναγιώτης Κοντύλης. « Σπῦρος Εὐσταθίου ἢ Καρασπύρος. « Παναγιώτης Ψυχούλιας. « Ζαφείριος Παναγόπουλος. « Μῆτρος Μακρύς.«

ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΖΑΪΜΗΣ Πολιτικὸς ἐπίσημος καὶ γνωστὸς διὰ τὴν παλαιότητα τῆς καταγωγῆς του. Οὗτος ἔστειλε τὸν Μαζιώτην Χονδρογιάννην καὶ τοὺς ἄλλους νὰ κτυπήσουν τὸν Τοῦρκον Σεϊδῆν Λαλιώτην καὶ Νικόλαον Ταμβακόπουλον εἰς τὴν Κατσάναν. Εὑρέθη εἰς τὴν μάχην τῆς Ἀκράτας, καὶ ἦτον ἀρχηγὸς τοῦ τμήματος τῶν Νεζερῶν, ὡς ἀνωτέρω εἴπομεν.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΑΪΜΗΣ Ὁ μέγας οὗτος ἀνὴρ ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα καὶ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως καὶ μετ᾿ αὐτὴν πολιτικῶς καὶ στρατιωτικῶς. Ἔλαβε μέρος εἰς πολλὰς μάχας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου, καὶ ἰδίως εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, ὅτε κατὰ τὴν μάχην τῆς 9 Μαρτίου τὴν περίφημον ἐπὶ τοῦ πολιορκητοῦ Κολοκοτρώνη, ὀλίγον ἔλειψε νὰ ζωγρηθῇ. Μετὰ ταῦτα ὑπῆγε πρὸς βοήθειαν τῶν ἀδελφῶν Μεσολογγιτῶν, οἵτινες τότε ἐπολιορκοῦντο ἀπὸ τοὺς Τούρκους στενῶς. Κατὰ τὰ 1824 ὅμως κατεδιώχθη καὶ οὗτος ἀπὸ τὴν τότε Κυβέρνησιν τοῦ Γ. Κουντουργιώτη, καὶ ἔφυγεν ἀπὸ τὴν Πελοπόννησον μετὰ τοῦ Νικήτα Σταματελοπούλου καὶ Α. Λόντου, ὅτε οἱ Θ. Κολοκοτρώνης καὶ οἱ ἄλλοι οἱ ὀνομασθέντες ἀντᾶρται ἐφυλακίσθησαν εἰς τὴν Ὕδραν. Διεδέχθη δὲ τὸν πατέρα του Ἀσημάκην Ζαΐμην, γενόμενος αὐτὸς πλέον ἀρχηγὸς τοῦ τμήματος τῶν Νεζερῶν, τὸ ὁποῖον ἦγε καὶ ἔφερεν ὅπως ἤθελεν. Ἀκολούθως δὲ ἀνεδείχθη ἀνώτερος πολιτικὸς τῆς Πελοποννήσου. Περὶ τῶν ἄλλων πράξεων τοῦ ἐπισήμου τούτου ἀνδρὸς διηγούμεθα ἐκτενέστερον εἰς τὰ ἀπομνημονεύματα.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΑΪΜΗΣ Ὑπῆρξαν πολιτικοί. Ὁ δὲ Ἰωάννης ἐστάλη καὶ εἰς τὸ Λονδῖνον πρὸς διαπραγμάτευσιν τοῦ πρώτου δανείου· ἐγένετο δὲ καὶ βουλευτὴς καὶ πληρεξούσιος.

ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΦΩΤΗΛΑΣ Πολλαὶ εἶναι αἱ ὑπηρεσίαι τούτου τοῦ ἀνδρός. Ἐγένετο ἀντιπρόεδρος τῆς Γερουσίας τῆς Πελοποννήσου. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως καὶ κατ᾿ αὐτὴν εἶχε πολλὴν πολιτικὴν δύναμιν, καὶ εἰς ὅλα ἐζητεῖτο ἡ γνώμη του. Εἶχε τὴν στρατιωτικὴν δύναμιν τοῦ τμήματος τοῦ Λειβαρτσίου, ὡς εἴπομεν, καὶ ἦτον ἑνωμένος μετὰ τῶν Λεχουριτῶν, ἔστελλε δὲ τὸν υἱόν του Παναγιωτάκην Φωτήλαν εἰς ὅλας τὰς πολιορκίας καὶ τὰς μάχας. Κατὰ δὲ τὴν εἰσβολὴν τοῦ τρομεροῦ Δράμαλη εἰς τὴν Πελοπόννησον πολὺ συνετέλεσεν εἰς τὴν καταστροφήν του. Ἐχρημάτισε δὲ καὶ εἰς ὅλας τὰς Συνελεύσεις πληρεξούσιος.

ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς εὑρεθεὶς εἰς διαφόρους θέσεις καὶ μάχας. Καὶ πρῶτον μὲν εἰς τὴν μάχην τοῦ Λεβιδίου, ἔπειτα δὲ εἰς τὴν τῆς Ἀκράτας ὅπου ἐπολεμήθησαν τὰ λείψανα τοῦ Δράμαλη. Ἐχρημάτισε δὲ καὶ πληρεξούσιος, βουλευτὴς καὶ γερουσιαστής. ΙΩΑΝΝΗΣ

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Η ΜΟΥΡΤΟΓΙΑΝΝΗΣ Ὁ πολιτικὸς οὗτος ἀνὴρ ἐχρησίμευσε πολὺ κατ᾿ ἀρχὰς ἕνεκα τῶν χρημάτων του καὶ τῶν ἄλλων μέσων. Ἔπειτα δὲ διετήρει τὴν ἐσωτερικὴν τῆς ἐπαρχίας ἐνέργειαν μετὰ πολλῶν ἄλλων, φροντίζων καὶ προμηθεύων τὰ τοῦ πολέμου.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΩΤΗΛΑΣ Οὗτος ἐν ἀρχῇ τῆς ἐπαναστάσεως ἔχων ἴδιον σῶμα στρατιωτῶν ὑπῆγε καὶ ἔλαβε μέρος εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Λάλα. Μετὰ δὲ τὴν φυγὴν τῶν Λαλαίων μετέβη εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν καὶ ἀλλοῦ.

ΛΙΜΠΕΡΗΣ ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπῆρξεν εἷς τῶν πληρεξουσίων τῶν Καλαβρύτων ἐν Κωνσταντινουπόλει. Μετὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν καὶ κατ᾿ αὐτὴν ἐχρημάτισε πληρεξούσιος εἰς τὰς Συνελεύσεις, καὶ εἰς ἄλλας πολιτικὰς ὑπηρεσίας.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΦΡΑΓΚΑΚΗΣ Οὗτος ἐχρημάτισε στρατιωτικὸς καὶ εἰς πολλὰς μάχας διεκρίθη, διὰ τὴν γεναιότητά του, μάλιστα δὲ εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν. Ἔπειτα ἐπέρασε καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγιον μετὰ τοῦ Ἀνδρέα Ζαΐμη.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΑΚΗΣ Οὗτος ὑπηρέτησεν ἐντὸς τοῦ τόπου του ὡς ἔφορος.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Κατήγετο ἐκ Σοπωτοῦ. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἔκαμνε τὸν ἀπόστολον διαδίδων τὰ τῆς Ἑταιρίας. Ὑπῆρξεν ἰατρὸς ἐπιστήμων καὶ ἐπίσημος τοῦ καιροῦ του, καὶ ὡς τοιοῦτος ἐχρησίμευσε πολὺ εἰς τὸν πόλεμον. Κατ᾿ ἀρχὰς μὲν ἠκολούθησε τὸν Δημήτριον Ὑψηλάντην, ὕστερον ὅμως τὸν Γκούραν. Οὗτος εἶχε φίλον καὶ τὸν Ἰ. Κωλέτην, τὸν ὁποῖον κακῶς καὶ ὀλεθρίως ἐπὶ τοῦ ἐμφυλίου πολέμου ἐσυμβούλευσε, καὶ ἔγδυσε τὴν Πελοπόννησον. Ἐξ αἰτίας τούτου τοῦ ἀνθρώπου πολλοὶ τότε ὑπέφερον κακὰ πολλὰ, καὶ πρὸ πάντων ὁ ἀρχιερεὺς Πατρῶν Γερμανὸς, τὰ ὁποῖα ἐκτενῶς ἱστοροῦνται εἰς τὰ ἀπομνημονεύματα.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΛΟΝΤΟΤΣΑΚΙΡΗΣ Καὶ οὗτος ἐπίσης κατήγετο ἐκ Σοπωτοῦ. Ὑπηρέτησε δὲ πολιτικῶς εἰς διαφόρους ὑπηρεσίας κατὰ τὰς ἀνάγκας τῆς πατρίδος. Ἐπειδὴ δὲ τότε ὀλίγοι ἦσαν οἱ γνωρίζοντες νὰ γράφουν, καὶ οὗτος ἐγίνωσκε γράμματα, πολὺ κατ᾿ ἀρχὰς ἐχρησίμευσεν εἰς τὰ στρατόπεδα, γράφων καὶ ἐνθουσιάζων τοὺς στρατιώτας εἰς τὸν πόλεμον.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΕΧΟΥΡΙΤΑΙ Κατήγοντο ἐκ τοῦ χωρίου Λεχοῦρι, καὶ ἐχρημάτισαν πολιτικοὶ καὶ στρατιωτικοὶ, παρευρεθέντες παντοῦ εἰς ὅλας τὰς μάχας, ὡς φαίνεται εἰς τὰ ἀπομνημονεύματα. Ἡ οἰκογένεια αὕτη ἐδαπάνησε καὶ χρήματα καὶ ἄλλα πράγματα εἰς τὰ τοῦ πολέμου.

ΠΕΤΙΜΕΖΑΙΟΙ Περὶ τῆς πολυαρίθμου ταύτης οἰκογενείας καὶ τῶν ἀγώνων της τί πρῶτον, καὶ τί ὕστερον νὰ εἴπωμεν; Αὕτη ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα στρατιωτικῶς καὶ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως καὶ μετ᾿ αὐτήν. Ὑπῆρξαν ἀξιωματικοὶ εἰς τὰ τάγματα τὰ ὑπὸ τῶν Ἄγγλων σχηματισθέντα εἰς τὴν Ἑπτάνησον, κατὰ δὲ τὸν ἱερὸν ἀγῶνα ἐχρησίμευσαν καὶ αὐτοὶ ὡς διδάσκαλοι στρατιωτικοὶ εἰς τοὺς μαχομένους Ἕλληνας. Ἔλαβον δὲ μέρος εἰς διαφόρους μάχας καὶ εἰς πολιορκίας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΕΤΙΜΕΖΑΣ Ὁ στρατηγὸς οὗτος ἐπανελθὼν ἀπὸ τὴν Ζάκυνθον εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῶν Καλαβρύτων ἐστάθη πρὸς καιρὸν μετὰ τοῦ Σωτήρη Χαραλάμπη. Εὑρεθεὶς δὲ εἰς τὴν μάχην τοῦ Λεβιδίου ἐπολέμησε καὶ αὐτὸς γενναίως, καὶ ὁ υἱός του Ἰωάννης ἐλαβώθη ἐλαφρά. Μετὰ δὲ ταῦτα ἐγένετο ἀρχηγὸς τοῦ τμήματος τῆς Κάπελης τῆς ἐπαρχίας Γαστούνης, βοηθούμενος ἀπὸ τοὺς δύω υἱούς του Ἀνδρέαν καὶ Ἰωάννην· ἔλαβε δὲ μέρος εἰς τὰς κατὰ τῶν Λαλαίων μάχας καὶ εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, ὅτε ἀρχηγοῦντος τοῦ Κολοκοτρώνη, εἶχε τὸ μεγαλείτερον στρατιωτικὸν σῶμα ἀπὸ τὴν ἐπαρχίαν τῆς Γαστούνης, καὶ μετ᾿ αὐτῶν πολλοὺς Κεφαλλῆνας. Κατὰ τὴν μάχην τῆς 9 Μαρτίου διέπρεψεν. Ἐπίσης ἀνδραγάθησε καὶ εἰς τὴν μάχην τῶν Βασιλικῶν, ὅπου ἐκτυπήθη ὁ Ἀναγνώστης Πετιμεζᾶς. Ὁ δὲ Γεώργιος Σισίνης δὲν ἐδυνήθη νὰ τὸν καταβάλῃ, καθὼς τοὺς ἄλλους καπεταναίους, ἀλλ᾿ ἐστάθη μέχρι τέλους ἔχων τοὺς Καπελίσιους καὶ λοιποὺς ὑπὸ τὰς διαταγάς του.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΙ Οὗτοι κατήγοντο ἀπὸ τὴν κώμην τοῦ Λειβαρτσίου. Καὶ οἱ μὲν Γεώργιος καὶ Κωνσταντῆς εὑρισκόμενοι εἰς Ὀδησσὸν ἐνήργουν διὰ τὴν ἐπανάστασιν. Ἔπειτα δὲ παρηκολούθησαν τὸν Ἀλέξανδρον Ὑψηλάντην εἰς τὴν Βλαχίαν, κατετάχθησαν εἰς τὸν ἱερὸν λόχον καὶ ἐπολέμησαν εἰς Δραγατσάνι. Σκορπισθείσης δὲ ἐκεῖθεν τῆς ἐπαναστάσεως, ἐπανῆλθον εἰς τὴν Πελοπόννησον ὅπου μετὰ τῶν ἄλλων συγγενῶν καὶ ἀδελφῶν ὑπηρέτησαν τὴν πατρίδα. Ὁ δὲ ἀδελφός των Δημήτριος καὶ αἰχμαλωτίσθη εἰς τὸ Χλουμοῦτσι μετὰ τοῦ Μιχαλάκη Σισίνη ἕνεκα ἐλλείψεως τροφῶν.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΝΔΑΡΕΣ Καὶ οὗτος ἐκ τοῦ Λειβαρτσίου κατήγετο. Ὑπηρέτησε δὲ στρατιωτικῶς, εὑρεθεὶς εἰς πολλὰς μάχας, καὶ ἰδίως εἰς τὴν τοῦ Λάλα, κατὰ τὴν θέσιν Ποῦσι γενομένην, ὅπου πολὺ συνετέλεσε, διότι αὐτὸς μόνον ἐτεχνάσθη καὶ ἐπρόβλεψε τὰ ἐργαλεῖα, ξινάρια καὶ φτιάρια, διὰ τῶν ὁποίων ἀνοίχθησαν οἱ Χάνδακες, καὶ οἱ στρατιῶται ὠχυρώθησαν. Ἔδειξε δὲ τόσην δραστηριότητα, ὥστε μόνος του ἐπήγαινεν εἰς τὰς φυλακὰς διὰ νὰ προσέχῃ μήπως συμβῇ νυκτερινὴ τῶν Τούρκων Λαλαίων ἔφοδος εἰς τὸ στρατόπεδον. Εἰς δὲ τὸν Ἅγιον Βλάσην, κατά τινα μάχην, ἀρχηγοῦντος τοῦ Βασιλ. Πετιμεζᾶ ἐλαβώθη ἐλαφρά.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Κατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Φίλια, καὶ κατ᾿ ἀρχὰς ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς. Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν ἐπισημοτέρων τῶν ὑπὸ τὸν Ζαΐμην, καὶ πάντοτε ἐστέλλετο εἰς πολιτικὰς ὑπηρεσίας ὡς ἐμπιστευμένος του. Ἔχαιρε δὲ πολλὴν ὑπόληψιν, δαπανῶν ἐξ ἰδίων του μέχρι τῆς ἐντελοῦς τοῦ Ἔθνους ἀποκαταστάσεως. Ἐγένετο δὲ καὶ φροντιστής.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ Καὶ οὗτος ἐκ τοῦ χωρίου Φίλια κατήγετο. Ὑπηρέτησε δὲ ὡς γραμματεὺς τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη. Εὑρεθεὶς δὲ κατὰ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν Ἀργολίδα μετὰ τοῦ Πάνου Θ. Κολοκοτρώνη ἐκλείσθη μετ᾿ αὐτοῦ καὶ ἄλλων εἰς τὸ φρούριον τοῦ Ἄργους, καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ μέχρι τέλους τῆς φυγῆς τοῦ Δράμαλη ἐκ τῆς Ἀργολίδος. Μετὰ δὲ ταῦτα ὅτε ὁ Τουρκικὸς στόλος ἠπείλει τὰς νήσους Ὕδραν καὶ Σπέτσας, εὑρισκόμενος μετὰ τοῦ Πάνου εἰς Λεβίδι, ὑπῆγεν εἰς Σπέτσας πρὸς βοήθειαν τῆς νήσου. Ὕστερον δὲ ἀφοῦ ὁ Πάνος ἐσκοτώθη ἐγένετο γραμματικὸς τοῦ Γενναίου Κολοκοτρώνη, καὶ μετ᾿ αὐτοῦ ἐξεστράτευσε καὶ εἰς τὰς Ἀθήνας. Ὑπηρέτησε δὲ τέλος καὶ εἰς πολιτικὰς ὑπηρεσίας.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΡΗΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Καὶ οὗτος ἦτο Φιλιώτης, ὑπηρετήσας ὡς στρατιωτικὸς καθ᾿ ὅλον τὸν ἀγῶνα.

ΧΟΝΔΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Ὁ γέρων Χονδρογιάννης ἀπὸ τὰ Μαζέϊκα ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς μὲ ὅλα τὰ παιδιά του. Εὑρέθη δὲ εἰς πολλὰς μάχας καθ᾿ ὅλον τὸν ἀγῶνα. Αὐτὸς εἶναι ἐκεῖνος, τὸν ὁποῖον μετὰ τῶν ἄλλων συγχωρίων του Γιαννάκη Ντόλκα, καὶ Γεωργίου Δημοπούλου καὶ ἄλλων, ἔστειλεν ὁ Ἀσημάκης Ζαΐμης νὰ κτυπήςῃ τὸν Ὀθωμανὸν Σεϊδῆν Λαλιώτην καὶ Ν. Ταμβακόπουλον κατὰ τὴν θέσιν Χελωνοσπηλιὰν τῆς Κατσάνας, πορευομένους ἐκ Καλαβρύτων εἰς Τρίπολιν.

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΠΟΤΙΩΤΗΣ Οὗτος πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἐπεριπάτησε κλέφτης εἰς τὴν Ρούμελην μὲ τὸν Ὀδυσσέα Ἀνδρούτσον. Μετὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν ἐπολέμησεν εἰς πολλὰς μάχας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγιον. Ἦτο καὶ αὐτὸς εἷς ἐκ τῶν συντρόφων τοῦ Χονδρογιάννη σταλεὶς ὑπὸ τοῦ Ζαΐμη νὰ κτυπήσῃ τὸν Σεϊδῆν Λαλιώτην.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΤΣΟΥΝΗΣ Κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Δροβολοβὸν τῶν Καλαβρύτων. Ἐπίσημος δὲ γενόμενος διὰ τὸν ἀποστολικόν του βίον καὶ τὴν ἐμπιστοσύνην του, ἐστέλλετο ἀπὸ τὸν Καποδίστριαν καὶ τὸν Ἀλέξανδρον Ὑψηλάντην εἰς ἀποστολὰς τῆς ἐμπιστοσύνης των διὰ τὴν ἐπανάστασιν εἰς διάφορα μέρη, καὶ ἰδίως εἰς Ὀδησσὸν καὶ Βασαραβίαν. Ἐκατήχει τοὺς Ἕλληνας καὶ ἐνήργει τὰ τῆς ἐπαναστάσεως. Εἰς δὲ τὴν Ὀδησσὸν συνέπραττε μετὰ τοῦ Ἰωάννου Ἀμβροσίου, καὶ ἕνεκα τούτων ὅλων γνωστὸς τοῖς πᾶσιν ἐγένετο. Ἐπανελθὼν δὲ ἐκεῖθεν εἰς Πελοπόννησον ἔλαβεν μέρος ἐνεργητικὸν εἰς τὰ πολιτικὰ πράγματα καὶ ἐτιμᾶτο πολὺ διὰ τὴν ἀρετήν του. Διεσώθησαν ἔγγραφά τινα ἀφορῶντα ἑαυτὸν καὶ τὰ πράγματα, τὰ ὁποῖα εἰς τὸν οἰκεῖον τόπον καταχωρίζομεν (1)). (1) Δὲν εὑρέθησαν.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΜΒΡΟΣΙΑΔΗΣ Καὶ οὗτος κατήγετο ἀπὸ τὸ ἀνωτέρω χωρίον Δροβολοβόν. Φυγὼν δὲ ἐξ Ὀδυσσοῦ ἀπὸ τὸν θεῖόν του Ἰωάννην Ἀμβροσίου ὑπῆγεν εἰς Βλαχίαν καὶ ἐγένετο ἱερολοχίτης, ὑπηρετήσας ὡς τοιοῦτος μέχρις οὗ διελύθη ἡ ἐκεῖ ἐπανάστασις. Ἐλθὼν δὲ μετὰ ταῦτα εἰς Πελοπόννησον ὑπηρέτησε πολιτικῶς πλησίον τοῦ ἀειμνήστου Ἀνδρέα Ζαΐμη, καὶ ὕστερον παρὰ τῷ ἀρχιστρατήγῳ Ριχάρδῳ Τσούρτζ. Μετὰ δὲ τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ Ἔθνους ὡσαύτως ὑπηρέτησεν εἰς διαφόρους πολιτικὰς ὑπηρεσίας.

ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΙΟΣ Ἦτον ἀπὸ τὸ χωρίον Μάζι, καὶ ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς παρὰ τῷ Ἀνδρέᾳ Ζαΐμῃ. Πρὶν δὲ ἀρχίσῃ ἡ ἐπανάστασις καὶ πρὶν ἀκόμη βαρέσουν τοὺς Τούρκους εἰς τὸ Ἀγρίδι καὶ τῇς Πόρταις οἱ περὶ τὸν Νικολάκην Σολιώτην, ὁ Σ. Παπαδαῖος μὲ τοὺς συντρόφους του Ἀθανάσιον Φεφὲ, Ἀθανάσιον Κωστόπουλον ἀπὸ τὸ Μάζι, καὶ Γιαννάκην Βύραν ἀπὸ τὸ χωρίον Κρινόφυτα φυλάττοντες τὸν δημόσιον δρόμον εἶδον Τοῦρκον ἐρχόμενον ἀπὸ τὰ Καλάβρυτα κατὰ τὴν θέσιν Πλατανιὰν, τὸν ὁποῖον ἐτουφέκισαν καὶ ἐσκότωσαν χωρὶς νὰ γνωρίζουν τίνος ἦτον. Ὕστερον ὅμως ἔμαθον, ὅτι ἦτο τοῦ Ἀρναούτογλου διοικητοῦ τῶν Καλαβρύτων, ὅστις τότε ἠκολούθη ὄπισθεν, καὶ ἀκούσας τὰ τουφέκια, καὶ ὑποπτευθεὶς ἐγύρισε πάλιν καὶ ἔφθασε νύκτα εἰς τὰ Καλάβρυτα. Τὴν δὲ ἀκόλουθον ἡμέραν οἱ Ἕλληνες ἔγειναν πολλοὶ καὶ ὑπῆγαν καὶ ἐφύλαττον εἰς τὸ γεφύρι τοῦ Ἀμπίπαγα ὀνομαζόμενον. Ἐκεῖ δὲ ἔπιασαν ἓξ Τούρκους Ἀναπλιώτας, τοὺς ὁποίους ἔγδυσαν καὶ τοὺς ἐπῇραν ὅ,τι καὶ ἂν εἶχαν, ἀλλὰ δὲν τοὺς ἐφόνευσαν, ἐπειδὴ ὁ Γεώργιος Πετροῦτσος ἀπὸ τὸ χωρίον Ἄρμπουνα ἐζήτησε τοῦτο, διότι ἕνας ἀπὸ τοὺς Τούρκους ἦτον ὁ σπαὴς τοῦ χωρίου του. Ἀφοῦ δὲ τοὺς παρέλαβε τοὺς ἔστειλεν εἰς Ναύπλιον κακῶς ἔχοντας. Ὁ Σ. Παπαδαῖος εὑρέθη εἰς πολλὰς μάχας μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ του Γεωργίου κατὰ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, εἰς Λεβίδι, καὶ εἰς Μεσολόγγιον ὑπῆγε μετὰ τοῦ Ἀνδρέα Ζαΐμη.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΑΣ ΚΑΙ ΧΡ. ΚΟΛΟΒΟΣ Ὁ μὲν Θ. Κολόκας ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς παρὰ τῷ Ἀνδρέᾳ Ζαΐμῃ καὶ παρὰ τῷ στρατηγῷ Β. Πετιμεζᾷ, λαβὼν μέρος εἰς διαφόρους μάχας καὶ ἰδίως εἰς τὰς γενομένας κατὰ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν. Ὁ δὲ Χρῆστος Κολοβὸς ἐκ τοῦ χωρίου Παγκράτι ἔκαμε τὴν δούλευσίν του μετὰ τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη καὶ ἰδίως μετὰ τοῦ Γενναίου. Τὸν ἔλεγον δὲ τότε καὶ καινούργιον, διότι εἶχε κάμει νέου εἴδους παληκαριαῖς, καὶ διὰ τοῦτο τὸν ὠνόμασαν οὕτω.

ΣΠΥΛΙΟΣ ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Κατήγετο ἀπὸ τὰ Σουδενὰ καὶ ὑπηρέτησεν ὑπὸ τὸν στρατηγὸν Κωνσταντῆν Πετιμεζᾶν. Εὑρέθη εἰς πολλὰς μάχας καὶ ἰδίως εἰς τὴν μάχην τῆς 9ης Μαρτίου κατὰ τὰς Πάτρας ἐπὶ τοῦ πολιορκητοῦ Θ. Κολοκοτρώνη.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Η ΣΟΛΙΩΤΗΣ Γνωστὸς τοῖς πᾶσι διὰ τὰς πρὸς τὴν πατρίδα ἐκδουλεύσεις του. Οὗτος πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἑτοιμάζετο διὰ νὰ φανῇ ἐν καιρῷ πρῶτος κατὰ τὴν 25 Μαρτίου ἡμέραν ὡρισμένην διὰ τὴν ἔναρξιν τοῦ ἱεροῦ ἀγῶνος. Ἀλλὰ φοβούμενος μήπως προδοθῇ ἡ ἑταιρία, καὶ οἱ Τοῦρκοι προφθάσουν καὶ πνίξουν τὴν μελετηθεῖσαν ἐπανάστασιν, βιασθεὶς, ἐνόμισε καλὸν ν᾿ ἀρχίσῃ νὰ σκοτώνῃ Τούρκους, καὶ τῷ ὄντι ἐφόνευσε τοὺς Τσιπογλαίους κατὰ τὴν θέσιν Πόρταις τοῦ χωρίου Ἀγρίδι τῶν Καλαβρύτων. Ἐκτύπησε προσέτι πρὸ τῆς 20 Μαρτίου περισσοτέρους τῶν 60 Ἀλβανοὺς Τούρκους κατὰ τὰ Χάνια τῆς Βερσοβᾶς, καὶ ἐξηκολούθει ἔπειτα νὰ συναθροίζῃ περὶ ἑαυτὸν καὶ ἄλλους ἐπαναστάτας, ἔχων καὶ σημαίαν ἐπαναστάσεως. Αὐτὸς εὑρέθη εἰς πολλὰς μάχας, ὡς καὶ εἰς τὸ Λεβίδι καὶ τὴν Κόρινθον κατὰ τὴν πρώτην πολιορκίαν. Ὑπῆγε δὲ καὶ εἰς τὴν Ρούμελην ὅταν ἦτον ἀνάγκη, καὶ τοιουτοτρόπως ἔγεινε γνωστὸς στρατιωτικός. Ὕστερον ὅμως μετὰ τὴν πτῶσιν τῆς Κορίνθου ἔγεινε Χιλίαρχος τοῦ Ἐκτελεστικοῦ καὶ φρουρὰ τῶν Καλαμαράδων. Ὅσοι δὲ τότε ἐγίνοντο πολιτάρχαι ἐπεριγελῶντο, διότι τὸ στάδιον τοῦ πολέμου ἦτον εἰς ὅλους ἀνοικτὸν, καὶ τὸ νὰ εὑρίσκεται στρατιωτικὸς εἰς τὴν πόλιν κάμνων οὐρὰν πολιτικοῦ τινος, τοῦτο οἱ ἄνθρωποι τὸ ἀπέδιδον εἰς δειλίαν. Κατόπιν ὅμως εἰσβαλόντος τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν Πελοπόννησον, ἐπῆρε πάλιν, καθὼς καὶ πρῶτα, τὰ ὅπλα καὶ ἔκαμε τὸ χρέος του, ὅπου καὶ ἂν εὑρέθη. Τὸ δὲ ὄνομά του φαίνεται καὶ ἀπαντᾶται εἰς ὅλα τὰ στρατιωτικὰ γεγονότα.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΜΑΚΡΗΣ Κατήγετο ἀπὸ τὴν Λυκούργειαν τῶν Καλαβρύτων. Στρατιωτικὸς, παρευρεθεὶς μετὰ τῶν ἄλλων καὶ αὐτὸς εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν καὶ ἀλλοῦ. Εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ πατρός του κατέλυσε καὶ ἐστάθη ὁ Ν. Ταμβακόπουλος, ὅταν ἐκυνηγεῖτο ἀπὸ τοὺς ἀπεσταλμένους τοῦ Ζαΐμη. Κατόπιν δὲ ὁ πατήρ του Ἀναγνώστης Μακρῆς ἔστειλεν αὐτὸν νὰ συντροφεύσῃ καὶ ἐξασφαλίσῃ τὸν Ταμβακόπουλον διὰ νὰ ὑπάγῃ οὗτος εἰς τοῦ Φονιὰ μὲ τὴν συνοδείαν του.

ΜΗΤΣΟΣ ΝΤΟΥΡΟΣ Ἦτον ἐκ τοῦ αὐτοῦ ὡς ἀνωτέρω χωρίου, καὶ ὑπηρέτησε καὶ οὗτος ὡς στρατιωτικὸς καθ᾿ ὅλον τὸν ἀγῶνα.

ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΣΚΑΛΤΣΑΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος κατήγετο ἀπὸ τὰ Σουδενὰ τῶν Καλαβρύτων. Ἐπίσημος, χρηματίσας ἁρματωλὸς πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως. Ὑπερασπίζετο ἀπὸ τὸν Ἀσημάκην Ζαΐμην, διότι παλαιότερα ὡς προεστὼς τῶν Καλαβρύτων συνέδραμε τὴν Τουρκικὴν ἐξουσίαν καὶ ἐσκοτώθη ὁ περίφημος Θανάσης Πετιμεζᾶς, πρὸς ἀντικατάστασιν τοῦ ὁποίου ἔκαμον τὸν Σκαλτσᾶν τοῦτον ἁρματωλὸν τῆς Ἐπαρχίας ὡς ἐμπιστευμένον τοῦ Ἀσημάκη Ζαΐμη. Οὗτος δὲ ὡς ἁρματωλὸς εἶχε προετοιμάσει καὶ στρατιώτας καὶ ἕνεκα τούτου κατὰ τὴν ἔναρξιν τῆς ἐπαναστάσεως εἶχε σῶμα στρατιωτικόν. Ὅταν δὲ ἐφονεύθη ὁ προπορευόμενος Τοῦρκος τοῦ Ἀρναούτογλου κατὰ τὴν θέσιν Πλατανιὰ, ὡς ἀνωτέρω εἴπομεν, καὶ ὁ Ἀρναούτογλους ἐγύρισεν ὀπίσω εἰς τὰ Καλάβρυτα, νύκτα ἐπέρασεν ἀπὸ τὰ Σουδενὰ, καὶ κατέλυσεν εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ Σκαλτσᾶ ὅπου ἀφῆκε δύω φορτώματα πράγματα, καὶ τοῦτο διότι ὁ Σκαλτσᾶς ὡς ἁρματωλὸς, ἦτον ἄνθρωπος τῆς Τουρκικῆς ἐξουσίας. Αὐτὰ δὲ τὰ πράγματα ἐμοιράσθησαν ἔπειτα εἰς πολλοὺς στρατιώτας Ἕλληνας, ὅταν ἐπῆραν καὶ τῶν ἄλλων Καλαβρυτινῶν Τούρκων τὰ πράγματα. Ὁ δὲ Σκαλτσᾶς βοηθούμενος καὶ ἀπὸ τὰ παιδιά του τὸν Σωτήριον καὶ Γεώργιον, ὅταν ὑπῆγον οἱ Καλαβρυτινοὶ εἰς τὸ Λεβίδι, ἐστάλη ἀπὸ τὸν Χαραλάμπην εἰς τὸ χωρίον Κακούρι μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν στρατιώτας. Ἐκεῖ δὲ σταθμεύων συνήθροισε καὶ τοὺς στρατιώτας τῶν πέριξ χωρίων. Ὅτε δὲ εἶδε τοὺς Τούρκους ἐρχομένους ἀπὸ τὴν Τριπολιτσᾶν εἰς τὸ Λεβίδι διὰ νὰ προσβάλλουν τοὺς Ἕλληνας, ἔβαλε φωτιὰ καὶ εἰδοποίησε τοὺς κλεισθέντας εἰς τὸ Λεβίδι. Ἔπειτα ἐπρόφθασε καὶ ἀνέβη εἰς τὸ βουνὸν Σταχτερὸν διὰ νὰ ἔβγῃ εἰς τὸν Ἅγιον Νικόλαον καὶ τὴν Ἑλληνίτσαν. Ἐλθὼν δὲ ἐκεῖ ἐπῆρε τῇς πλάταις τῶν Τούρκων ἀπὸ τὸ μεσημβρινὸν μέρος, καὶ οὕτως ἐπροχώρησεν εἰς τὸ χωρίον Λεβίδι. Κατὰ ταύτην δὲ τὴν μάχην διεκρίθη ὁ υἱός του Σωτήριος. Τότε δὲ ἔφθασε καὶ ἡ ἐρχομένη βοήθεια ἀπὸ τὸ Διάσελον καὶ τὴν Βυτίνα, καὶ ἐξ αὐτῶν ὑπῆγον εἰς τὴν μάχην καὶ οἱ μισοὶ Μαγουλιανῖται καὶ Λαστιῶται, ἐν οἷς ὁ Κωνστ. Παπαζαφειρόπουλος, ὁ Στεφανῆς Ἰ. Ρολογᾶς καὶ ἄλλοι. Ἐγὼ τότε ἔμεινα εἰς τὸ Διάσελον, ὡς καὶ ἄλλοι πολλοὶ στρατιῶται, διότι ἤμην ἀκόμη ὑπὸ τὰς διαταγὰς τοῦ στρατηγοῦ Κανέλου Δεληγιάννη. Εἰς δὲ τὸ βουνὸν τῆς Βυτίνας ἑνώθησαν ὅλοι, ὁ Πλαπούτας καὶ λοιποὶ καπεταναῖοι, καὶ ὁ Νικόλαος Πετιμεζᾶς, ὅστις εὑρέθη τότε καὶ αὐτὸς εἰς Βυτίναν πορευόμενος εἰς Καλάμας διὰ ν᾿ ἀνταμώσῃ τὸν Πετρόμπεη φέρων καὶ χρήματα στελλόμενα πρὸς αὐτὸν ἀπὸ τοὺς προὔχοντας τῶν Καλαβρύτων. Ἐκεῖ ἐπίσης εὑρίσκετο καὶ ὁ Ἠλίας Τσαλαφατῖνος μὲ ὀλίγους Μανιάτας, ὅστις καὶ αὐτὸς μετὰ τῶν ἄλλων ὑπῆγεν εἰς Λεβίδι. Οὗτοι δὲ ὅλοι ἅμα ἀνεφάνησαν ἄνωθεν καὶ εἶδον τὸ Λεβίδι ἔβαλαν τῇς φωναῖς, ἔρριξαν καὶ τὰ τουφέκια των πρὸς ἐμψύχωσιν τῶν κλεισμένων Ἑλλήνων. Τοῦτο δὲ οἱ Τοῦρκοι ἰδόντες ἐδόθησαν εἰς φυγὴν, καὶ οἱ κλεισμένοι Ἕλληνες τοὺς κατεδίωκον. Ἕνας δὲ Τοῦρκος ἐκρύβη εἰς ἕνα σπίτι ἀπὸ κάτω ἀπὸ μίαν κοφίναν, τοῦτον ἀνεκάλυψεν ὁ Λαστιώτης Λιάκος Καράμπελας καὶ τοῦ ἔκοψε τὴν κεφαλήν. Ἄλλος δὲ πάλιν Τοῦρκος ἐμβῆκεν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους καὶ ἐνησχολεῖτο νὰ ἐκβάλῃ τὰ μάτια τῶν ἁγίων, μὴ γνωρίζων ὅτι οἱ ἄλλοι Τοῦρκοι ἔφευγαν. Ἀφοῦ δὲ ἀπεστράβωσε τοὺς ἁγίους, κατόπιν ἐπῆρε τὴν κολυμβήθραν εἰς τὸν ὦμόν του, καὶ ἐξελθὼν τοῦ ναοῦ ἠκολούθει τοὺς ἄλλους, ἀλλ᾿ οἱ Ἕλληνες τὸν ἔπιασαν καὶ τὸν ἐφόνευσαν. Πολλοὶ δὲ ἄλλοι Τοῦρκοι ἔμειναν σκοτωμένοι, καὶ τότε πάλιν οἱ Ἕλληνες εἶδαν τί πρᾶγμα εἶναι ὁ Τοῦρκος καὶ πῶς σκοτώνεται. Μετὰ δὲ ταῦτα, ὅταν ἐπανῆλθον οἱ στρατιῶται εἰς τὸ Διάσελον, μᾶς διηγήθησαν ὅλα τὰ τοῦ πολέμου, καὶ ὅτι εἶδον πολλὰ παράξενα καὶ τὸ σουνούτευμα τῶν Τούρκων. Μετὰ δὲ τὸν πόλεμον τοῦ Λεβιδίου ὁ Σκαλτσᾶς εὑρέθη εἰς Κόρινθον, ὅπου ἦτο καὶ ὁ Ἀρχιμανδρίτης Φλέσας. Ἐκεῖθεν ὑπῆγεν εἰς Ἄργος, ὅπου ἐπολιορκήθη εἰς τὸ μοναστήριον μὲ τοὺς λοιποὺς Ἀργείους καὶ τὸν Παπᾶ Ἀρσένην Κρέστην ἀπὸ τὸν Κεχαγιάμπεην, καὶ ὅθεν ἔφυγε τὴν νύκτα διὰ μέσου τῶν Τούρκων πολιορκητῶν μὲ τὸ σπαθὶ εἰς τὰς χεῖρας. Μετὰ δὲ τὴν φυγὴν τοῦ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶ ἀπὸ τὸ Ἄργος, ὁ Σκαλτσᾶς ὑπῆγε προσωρινῶς εἰς τὸ Παρθένι, καὶ ὕστερον κατὰ τὸ Παγκράτι καὶ τὸ Διάσελον τοῦ Γκιόζα, ὅπου ἦσαν τὰ Καλαβρυτινὰ σώματα, καὶ ἐπολιόρκουν ἐκεῖθεν τὴν Τριπολιτσᾶν, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖ ὀλίγον ἔμεινεν. Ἐλθόντος δὲ τοῦ Πρίγκηπος Δ. Ὑψηλάντη, ἦλθε καὶ αὐτὸς εἰς τὸ στρατόπεδον τῶν Τρικόρφων, καὶ τότε ὁ Πρίγκηψ τοῦ ἐχάρισε μίαν σημαίαν, καὶ τὸν ἐτίμησεν ὡς παληκάρι, καὶ ἀρχηγὸν τὸν ἔκαμε, καὶ κατόπιν τὸν ἔστειλεν εἰς τὴν ἐπαρχίαν Φαναρίου νὰ ἐκβάλῃ τοὺς ἐκεῖ στρατιώτας, καὶ νὰ εἴπῃ εἰς τὸν Τσανέτον Χρηστόπουλον καὶ τοὺς λοιποὺς καπεταναίους νὰ ὑπάγουν εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, ἀλλ᾿ οἱ Φαναρῖται δὲν ὑπήκουσαν εἰς τὴν διαταγὴν ταύτην, ἀλλ᾿ ἦλθον εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, ἐδικαιολογήθησαν εἰς τὸν Πρίγκηπα, καὶ ἔμειναν ἐκεῖ μέχρι τέλους τῆς ἁλώσεως. Ἔπειτα δὲ ὁ Σκαλτσᾶς ὑπῆγεν εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν. Ἐπὶ δὲ τῆς εἰσβολῆς τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν Πελοπόννησον μετέβη εἰς Κόρινθον καὶ ἔλαβε μέρος εἴς τινας ἐκεῖ μάχας, καὶ μάλιστα εἰς τὴν τῶν Βασιλικῶν, ὅπου ἔπεσε μαχόμενος ὁ Ἀναγνώστης Πετιμεζᾶς καὶ τὸ παιδί του ὁ μετονομασθεὶς Ποτήρης, ὡς καὶ ἄλλοι πολλοί. Ὕστερον εὑρέθη καὶ εἰς Ἀκράταν, ὅπου ἐπολεμήθη ὁ ἀπομείνας ὀλίγος στρατὸς τοῦ Δράμαλη. Ὑπήκουε δὲ ὁ Σκαλτσᾶς εἰς τὰς διαταγὰς τοῦ Ἀνδρέα Ζαΐμη.

ΑΔΕΛΦΟΙ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΙ Κατήγοντο ἐκ τῆς πόλεως τῶν Καλαβρύτων, καὶ ὑπηρέτησαν τὴν πατρίδα πολιτικῶς καὶ στρατιωτικῶς. Καὶ ὁ μὲν Δημητράκης κατ᾿ ἀρχὰς ἦτο μετὰ τοῦ Σ. Χαραλάμπη, ὡς γραμματικὸς καὶ μυστικοσύμβουλός του, ἔπειτα ἐχρημάτισε καὶ εἰς ἄλλας πολιτικὰς ὑπηρεσίας, οἱ δὲ λοιποὶ ἀδελφοί του παρηκολούθουν τὸν ἀδελφόν των Ἀνδρέαν τὸν ἐπιλεγόμενον Χάϊντα. Οὗτος δὲ ὁ καπετάνιος εὑρέθη κατὰ τὰς γενομένας μάχας ἐπὶ τῆς πολιορκίας τῶν Πατρῶν, εἰς τὸ Λεβίδι, τὸ Μεσολόγγι καὶ εἰς τὰ λείψανα τοῦ Δραμαλικοῦ στρατοῦ, ὅπου ἐπαινέθη ὡς παληκάρι.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΣΤΡΙΦΤΟΜΠΟΛΑΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος κατήγετο, ὡς λέγεται, ἀπὸ τὸ χωρίον Μεσοροῦγι τῆς Κλουτσίνας. Κατὰ δὲ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐπαναστάσεως ἐξεκίνησε ἀπὸ τὴν Κέρτεζην τῶν Καλαβρύτων μὲ ὀλίγους στρατιώτας, ἕως 15, διότι δὲν εἶχε περισσοτέρους, τῶν ἄλλων Κερτεζιτῶν ἐχόντων ἄλλους καπεταναίους, ἕνας ἐκ τῶν ὁποίων ἦτον ὁ Τσέκος, καὶ κατὰ πρῶτον ἐφάνη ὑπὸ τὰς διαταγὰς τοῦ Σωτηρίου Χαραλάμπη καὶ ἐγένετο καπετάνιος τῶν συγχωρίων του, ἐλθὼν μετ᾿ αὐτῶν εἰς Λεβίδι. Παλαιότερα δὲ ἀπὸ τοῦ 1800 ἕως 1805 μετήρχετο τὸν διδάσκαλον ἐντὸς τῆς Τριπολιτςᾶς καὶ κατὰ τὸ ἄκρον τῆς πόλεως εἰς τὴν ἐνορίαν τῶν Ταξιαρχῶν. Οἱ διδάσκαλοι τότε ἦσαν σπάνιοι, οἱ δὲ Τοῦρκοι τοὺς κατεφρόνουν, καὶ ὀλίγοι ἐξ αὐτῶν ἐμάνθανον τὰ ἁπλᾶ γράμματα, καὶ τοιουτρόπως εὑρίσκοντο ἐδῶ καὶ ἐκεῖ εἰς τὰς συνοικίας τῆς πόλεως σχολεῖα καὶ τὰ παιδία ἐμάνθανον τὰ λεγόμενα κοινὰ γράμματα ὅλως διόλου ἀκανόνιστα, οἱ δὲ διδάσκαλοι ἐπληρώνοντο ἀπὸ τοὺς γονεῖς τῶν παιδίων. Ἀλλὰ καὶ διδάσκαλος ὢν ὁ Στριφτόμπολας, ἦτον ὅμως στιβαρὸς καὶ ζωηρός· ἐγνώριζε νὰ πετᾷ τὸ μαχαῖρι κάμποσον μακρὰν, καὶ τοῦτο ἐδίδασκε καὶ εἰς τὰ παιδία. Ἦτον ἄσπονδος ἐχθρὸς τῶν Τούρκων, καὶ ὅλημέρα ἤρχετο εἰς φιλονεικίας μὲ αὐτοὺς, δὲν ἐδύνατο νὰ τοὺς βλέπῃ καὶ δὲν τοὺς ὑπέφερε διότι τὸν ἐπείραζαν. Μίαν ἡμέραν ἐφιλονείκησε μὲ ἕνα Τοῦρκον καὶ τὸν ἐμαχαίρωσε, καὶ ἀμέσως ἔγεινεν ἄφαντος ἀπὸ τὴν Τριπολιτσᾶν. Μετὰ ταῦτα ἐφάνη εἰς Ζάκυνθον καὶ κατετάχθη εἰς τὰ ἐκεῖ στρατιωτικὰ τάγματα, καὶ ἐγυμνάσθη εἰς τὴν ὁπλασκίαν. Κατὰ δὲ τὰ 1818 πάλιν ἐφάνη εἰς Τριπολιτσᾶν ὡς σωματοφύλαξ τοῦ Ἀσημάκη Ζαΐμη, ἐνδεδυμένος καὶ ὡπλισμένος ὡς οἱ τότε Τοῦρκοι. Ἐκεῖ ἠσθένησε βαρέως, καὶ ὁ Ζαΐμης δὲν τὸν ἐπεριποιήθη, ἀλλὰ τὸν ἀφῆκε καὶ ἔφυγε, καὶ πολὺ διὰ τοῦτο ἐλυπήθη, καὶ φοβούμενος τοὺς Τούρκους κατέφυγεν εἰς τοῦ Ἰωάννου Στεφανοπούλου, ὅστις κατήγετο ἀπὸ τὴν κωμόπολιν Ζάτουναν τῆς Καρυταίνης, μεταβὰς δὲ εἰς Ζάκυνθον ἔμεινεν ὀλίγον χρόνον ἐκεῖ, καὶ ἔπειτα ἦλθεν καὶ ἀπεκατεστάθη εἰς Τριπολιτσᾶν ἐπαγγελόμενος τὸν ὡρολογοποιόν. Τοῦτον τὸν Στεφανόπουλον, εἴτε διὰ τὴν τέχνην του, εἴτε διότι ἦλθεν ἀπὸ τὴν Ζάκυνθον, οἱ Τοῦρκοι δὲν ἠθέλησαν νὰ τὸν προσβάλουν, οὔτε τὸν εἶχον εἰς τὴν τάξιν τῶν ῥαγιάδων. Οὕτω εἰς τὸ σπίτι αὐτοῦ ἠσφαλίσθη ὁ Στριφτόμπολας, καὶ ἐκεῖ ἐξεγέρεψε, καὶ κατόπιν παραπονούμενος ἔλεγεν, ὅτι πλέον δὲν θέλει νὰ δουλεύσῃ κανένα, καὶ ὅτι θέλει νὰ γείνῃ κλέφτης, καὶ ἔφυγεν ἐκεῖθεν καὶ ὕστερον ἦλθεν εἰς Λεβίδι, ὅπου καὶ ἀπέθανεν εἰς τὴν μάχην ταύτην, ὡς εἰς τὰ ἐκδοθέντα ἀπομνημονεύματα εἴπομεν. Καὶ εἰς τὴν μάχην τῶν Καλαβρύτων πρότερον ἐφάνη, ὅτι εἶχε πολὺν ἐνθουσιασμὸν, ἀλλ᾿ ἐκεῖ δὲν εἶχε στάδιον διὰ νὰ ἀναδειχθῇ, διότι ἐντὸς 24 ὡρῶν οἱ κλεισθέντες ὀλίγοι Τοῦρκοι παρεδόθησαν εἰς τοὺς προκρίτους τῆς ἐπαρχίας.

ΚΑΡΑΣΠΥΡΟΣ Ἦτον ἀπὸ τὰ Νεζερὰ τῶν Καλαβρύτων, καὶ καθ᾿ ὅλην τὴν ἐπανάστασιν ἦτο πολὺ ἐνθουσιασμένος καὶ ἔτρεχεν εἰς τοὺς πολέμους μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν στρατιώτας. Μάλιστα δὲ εἰς τὸ Λεβίδι ἔδειξε τὴν μεγαλειτέραν παληκαριὰν, διότι ἐνῷ οἱ σύντροφοί του δὲν ἠθέλησαν νὰ κλεισθοῦν μέσα εἰς τὰ σπίτια διὰ νὰ πολεμήσουν, ἀλλ᾿ ἔφυγον, αὐτὸς ἀπεφάσισε καὶ ἐκλείσθη μόνος του εἰς τὸν ληνὸν τοῦ γέρω Σταμάτη Δημητρακοπούλου, ὅθεν ἐπολέμησε καὶ ἐσκότωσε Τούρκους, ἕως οὗ ἦλθεν ὁ Σκαλτσᾶς καὶ τοὺς ἠνάγκασε ν᾿ ἀπομακρυνθοῦν ἐκεῖθεν. Ἡ πρᾶξις αὕτη τοῦ Καρασπύρου ὁμολογεῖται ἄχρι τῆς σήμερον. Εὑρέθη δὲ εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, εἰς τὸ Μεσολόγγι μετὰ τοῦ Ἀνδρέα Ζαΐμη, καὶ εἰς τὴν Ἀκράταν. Τότε δὲ μάλιστα εἶχον ἔλθει ἀπὸ τὸ Μεσολόγγι, καθὼς ἦσαν, ὅλοι οἱ στρατιῶται τοῦ Ζαΐμη τοῦ τμήματος τῶν Νεζερῶν, ἐν οἷς ὁ περίφημος διὰ τὰς ἀνδραγαθίας του ἡγούμενος τῆς Μονῆς τῶν Νεζερῶν Νικηφόρος.

Ο ΜΟΥΡΛΟΓΕΩΡΓΗΣ Ὁ Μουρλογεώργης κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Σκοῦπι τῶν Καλαβρύτων. Κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως παρηκολούθησε τὸν στρατηγὸν Κανέλον Δεληγιάννην. Εὑρέθη μὲ τὰ Καρυτινὰ σώματα εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Λάλα μετὰ τοῦ Δημ. Δεληγιάννη, καὶ ἔπειτα εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς κατὰ τὰ Τρίκορφα, καὶ ἔμεινε καθ᾿ ὅλον τὸν χρόνον τῆς πολιορκίας. Αὐτὸς καὶ ὁ ἀδελφός του καί τινες ἄλλοι ἀπέδειξαν πολὺν ζῆλον καὶ προθυμίαν εἰς τὸν πόλεμον. Ἦτον ἐπιτήδειος εἰς τοὺς ἀκροβολισμοὺς, καὶ δὲν παρήρχετο ἡμέρα νὰ μὴν ζυγώσῃ εἰς τὸ φρούριον διὰ νὰ ἐρεθίζῃ τοὺς Τούρκους καὶ νὰ γίνεται πόλεμος. Ἡ παληκαριά του ἦτον ἀμίμητος. Ἐχρησίμευεν ὡς διδάσκαλος εἰς τοὺς ἄλλους Ἕλληνας διὰ τὴν πρὸς τὰς μάχας παρακίνησίν του. Κατὰ τὴν 12 Ἰουνίου, ὅτε ἔλιπον οἱ ἀρχηγοὶ καὶ οἱ ἄλλοι καπεταναῖοι πρὸς ὑποδοχὴν τοῦ Δημητρίου Ὑψηλάντου, οἱ Τοῦρκοι ἐννόησαν τοῦτο, καὶ ἐνόμισαν ὅτι ὁ καιρὸς ἦτο κατάλληλος νὰ ἐξέλθουν τῆς πόλεως καὶ νὰ πάρουν τῇς πλάταις τῶν Ἑλλήνων κατὰ τὸν Μικρὸν Μύτικα τοῦ χωρίου Μαρκοβουνιοῦ. Εἰς τὸν γενόμενον τοῦτον πόλεμον ὁ Μουρλογεώργης ἔκαμεν ἀνδραγάθημα γενναιότατον, τὸ ὁποῖον δὲν δύναταί τις νὰ τὸ περιγράψῃ. Περιεκυκλώθη ἀπὸ Τούρκους ἱππεῖς, ἀλλὰ δὲν ἄδειαζε τὸ τουφέκι του, καὶ μόλον ὅτι ἀδιακόπως ἐπροσποιεῖτο, ὅτι θὰ τουφεκίσῃ, ὅμως δὲν τὸ ἔπραττε, καὶ τοιουτοτρόπως ἐσταμάτα τοὺς Τούρκους. Ἔπειτα ἕνας Τοῦρκος τὸν ἐπρόφθασε καὶ ἔσυρε τὸ σπαθί του νὰ τοῦ κόψῃ τὸ κεφάλι, ἀλλὰ τότε ἀμέσως ὁ γενναῖος Μουρλογεώργης ἥρπασε τὸν χαλινὸν τοῦ ἵππου, καὶ ἰδίως ἐκεῖνο τὸ μέρος αὐτοῦ τὸ λεγόμενον Τουρκιστὶ μπιλιάνι καὶ ἐχώθη ἀπὸ κάτω εἰς τὴν κοιλίαν τοῦ ἵππου, καὶ ἐκράτησεν αὐτὸν εἰς τὸν τόπον. Ὁ Τοῦρκος τὸν ἐπιστόλισε καὶ τὸν ἐλάβωσεν ἐλαφρὰ καὶ κατεβατὰ εἰς τὰ ψαχνὰ, καὶ μὲ τὴν ἄλλην πιστόλαν του πάλιν ἔπραξε τὸ ἴδιον, καὶ δὲν ἠδύνατο νὰ τὸν σκοτώσῃ οὔτε πλέον μὲ τὸ σπαθὶ, ὁ Ἕλλην τότε ἀμέσως ἐξεκοίλιασε τὸ ἄλογον μὲ τὴν μάχαιράν του, τὸ ὁποῖον ἔπεσεν, καὶ μετ᾿ αὐτοῦ καὶ ὁ Τοῦρκος, τὸν ὁποῖον ἐλιάνισε μὲ τὴν μάχαιράν του. Τὴν παληκαριὰν ταύτην οἱ Ἕλληνες ἔβλεπον μακρόθεν. Ὁ Μουρλογεώργης καίτοι ἔφερεν εἰς τὸ σῶμά του ἑπτὰ πληγὰς, ὅμως ἐσώθη καὶ ἐστάλη νὰ θεραπευθῇ εἰς τὸ νοσοκομεῖον τῆς Βυτίνας, ὅπου ὁ χειρουργὸς Νικόλ. Θεοφιλόπουλος τὸν ἐπεριποιήθη καὶ τὸν ἐθεράπευσε. Κατόπιν εἰς ἄλλας μάχας ἔκαμε καὶ ἄλλα τοιαῦτα ἀνδραγαθήματα, καὶ ἕνεκα τούτων ἔγεινε γνωστὸς εἰς τοὺς Ἕλληνας. Ὁ Μουρλογεώργης τοιοῦτος ὤν, δὲν ἐδυνήθη, κατὰ δυστυχίαν νὰ λάβῃ μικρὰν περίθαλψιν, καὶ ἀπέθανεν ἄστεγος. Ἡ δὲ Κυβέρνησις τοῦ Ὄθωνος ἔπειτα ἐφέρθη καὶ εἰς αὐτὸν, καὶ εἰς πολλοὺς ἄλλους ὁμοίους ἀγωνιστὰς ἄπονος Κυβέρνησις.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΑΔΗΣ Καὶ οὖτος κατήγετο ἐκ Σοπωτοῦ. Ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς ὑπὸ τὸν Κωνσταντῖνον Πετιμεζᾶν ὡς ὑπασπιστὴς εἰς διαφόρους μάχας κατὰ τὰς γενομένας πολιορκίας τῶν Πατρῶν καὶ τῆς Κορίνθου· ἐπολέμησε δὲ μετὰ τῶν ἄλλων καὶ τὰ λείψανα τοῦ Δράμαλη κατὰ τὴν Ἀκράταν. Καὶ πολιτικῶς ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα χρηματίσας Γραμματεὺς τοῦ Ὑπουργείου τοῦ πολέμου.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΣΙΝΗΣ Ἐπίσημος διὰ τὴν παλαιὰν καὶ εὐγενῆ καταγωγήν του, καὶ περίφημος διὰ τὴν πολιτικήν του δύναμιν κατὰ τὴν ἐπαρχίαν τῆς Γαστούνης. Ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς βοηθούμενος καὶ ἀπὸ τοὺς δύω υἱούς του Χρύσανθον καὶ Μιχαλάκην. Ἦτον ἕνας ἐκ τῶν ἀρχόντων καὶ προκρίτων τῆς Πελοποννήσου. Ὑπῆρξε πρόεδρος τῶν Ἐθνοσυνελεύσεων καὶ πληρεξούσιος. Ἐπὶ δὲ τοῦ Καποδιστρίου προέδρευσε τῆς Συνελεύσεως καὶ τῆς Γερουσίας. Ἐφυλακίσθη εἰς Ὕδραν μὲ τὸν Θ. Κολοκοτρώνην ἐπὶ τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Γ. Κουντουργιώτη.

ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ ΣΙΣΙΝΗΣ Υἱὸς τοῦ εἰρημένου Γ. Σισίνη. Στρατηγὸς ἄριστος. Αἱ ἐκδουλεύσεις του εἶναι πασίγνωστοι. Ἐπολέμησεν εἰς Λάλα κατὰ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν, καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγιον. Μάλιστα δὲ ὑπῆγε μὲ σῶμα στρατιωτῶν πρὸς βοήθειαν τῶν ἀδελφῶν μας Ἀθηναίων ἀρχηγοῦντος τοῦ Γ. Καραϊσκάκη. Ἐφυλακίσθη εἰς Ὕδραν μετὰ τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ λοιπῶν.

ΜΙΧΑΛΑΚΗΣ ΣΙΣΙΝΗΣ Καὶ οὗτος υἱὸς τοῦ Γ. Σισίνη καὶ ἀδελφὸς τοῦ προειρημένου. Ὑπῆρξεν ἐπίσης καὶ αὐτὸς στρατιωτικὸς, εὑρεθεὶς εἰς πολλὰς μάχας, ἀπεδείχθη γενναῖος. Ἐπὶ δὲ τῆς εἰσβολῆς τοῦ Ἰμβραὴμ εἰς Γαστούνην αἰχμαλωτίσθη ὑπὸ τῶν Ἀράβων μετὰ τοῦ περιφήμου Διονυσίου Διάκου καὶ ἄλλων εἰς τὸ Χλουμοῦτσι δι᾿ ἔλλειψιν τροφῶν.

ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΣΙΣΙΝΗΣ Οὗτος ὑπηρέτησε τὸ ἔθνος πολιτικῶς, γενόμενος πληρεξούσιος, βουλευτὴς καὶ χρηματίσας φροντιστὴς τοῦ στρατοῦ κατὰ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν ἐπὶ τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη, δαπανῶν καὶ ἐξ ἰδίων εἰς τὰς ἀνάγκας τοῦ ἔθνους.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ι. ΣΙΣΙΝΗΣ Ὑπῆρξε στρατιωτικὸς, εὑρεθεὶς εἰς πολλὰς μάχας, καὶ κατ᾿ ἐξοχὴν εἰς τὴν ἐκστρατείαν τῶν Ἀθηνῶν.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Ὑπηρέτησε πολιτικῶς, εὑρεθεὶς εἰς τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν Πελοπόννησον, καὶ μέλος ὢν τότε τῆς Πελοποννησιακῆς Γερουσίας πολὺ συνετέλεσεν εἰς τὴν καταστροφήν του.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΜΑΤΣΟΥΚΑΣ Κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Ἀλητσελεπῆ τῆς Γαστούνης, ὑπηρετήσας στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς τὸν ἀγῶνα ἀπ᾿ ἀρχῆς μέχρι τέλους, καὶ δαπανῶν εἰς τὰς ἀνάγκας τῆς πατρίδος ἐξ ἰδίων του.

Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ Οὗτος κατήγετο ἐξ Ἀνδραβίδας τῆς Γαστούνης. Ὑπῆρξεν ὁ καλλίτερος στρατιωτικὸς πολεμήσας παντοῦ, καὶ ἰδίως εἰς τὴν περίφημον μάχην τῆς 9 Μαρτίου 1822 κατὰ τὴν πολιορκίαν τῶν Πατρῶν ἠνδραγάθησε. Τότε δὲ ἦτο μὲ τὸ σῶμα τοῦ Κωνσταντῆ Πετιμεζᾶ. Εὑρέθη καὶ εἰς ἄλλας πολλὰς μάχας, καὶ εἰς τὴν πρώτην κατὰ τὸ χωρίον Λαντσόϊ πρὸς τοὺς Λαλαίους Τούρκους μάχην, καὶ τέλος ὑπῆγε καὶ εἰς Μεσολόγγιον ὅταν ἐπολιορκεῖτο.

ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΑΜΕΡΑΙΟΙ Οὗτοι οἱ τρεῖς ἀδελφοὶ ὠνομάζοντο Δημήτριος, Ἀναστάσιος καὶ Μιχάλης. Κατὰ δὲ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως ἐνεφανίσθησαν ὑπὸ τὸν Δημήτριον Παπατσώνην καὶ ἔλαβον μέρος εἰς ὅλους τοὺς πολέμους τῆς Τριπολιτσᾶς, εἰς τοὺς ὁποίους καὶ ὁ Παπατσώνης ἐπολέμησε, καὶ διεκρίθησαν ὡς καλλοὶ πολεμισταί. Ἁλωθείσης δὲ τῆς Τριπολιτσᾶς, οἱ Καραμεραίοι ὑπῆγον εἰς τὸν Κολοκοτρώνην, καὶ ὡς σωματᾶρχαι πανταχοῦ παρευρέθησαν, διότι καὶ οἱ τρεῖς ὄντες ἑνωμένοι ἀπετέλουν σῶμα δυνατόν. Μετὰ δὲ τὴν ἐλευθερίαν τοῦ ἔθνους πρῶτοι ἀπεφάσισαν νὰ κατοικήσουν εἰς τοῦ Λάλα, ὅπως ἐκ νέου ἀνεγείρωσι τὴν περίφημον οὖσαν κωμόπολιν ἐπὶ τῶν Τούρκων Ἀλβανῶν.

ΕΠΑΡΧΙΑ ΠΥΡΓΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΑΧΟΛΟΣ Ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν Ἀχόλων ἦτον ἐπίσημος καὶ πολὺ συνετέλεσεν εἰς τὴν ἀνεξαρτησίαν τοῦ ἔθνους, ὡς καὶ αἱ λοιπαὶ οἰκογένειαι.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΒΙΛΑΕΤΗΣ Καπετάνιος γνωστὸς καὶ ἕνας ἐκ τῶν ὑπηρετησάντων εἰς τὰ ἐν Ἑπτανήσῳ Ἀγγλικὰ τάγματα. Ἡ τότε δὲ διαγωγή του καὶ ἡ φρόνιμος γενναιότης του, ἑνωμέναι μὲ τὴν εὐγενῆ ὑπερηφάνειαν, ἠνάγκαζον τοὺς ἐκεῖ ἀξιωματικοὺς Ἕλληνας καὶ Ἄγγλους, ὥστε κανεὶς νὰ μὴ τολμᾷ νὰ κάμῃ κατ᾿ αὐτοῦ τὴν παραμικρὰν περιφρόνησιν, διότι ἀμέσως τοῦ ἐζήτει ἱκανοποίησιν καὶ κατὰ τοῦτο τοὺς εἶχεν ὅλους τρομάξει. Ἐπανελθὼν δὲ εἰς τὴν Πελοπόννησον κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως, ἐπολέμει κατὰ τῶν Λαλαίων Τούρκων, ἀλλὰ κατὰ δυστυχίαν, εἴς τινα κατ᾿ αὐτῶν μάχην περιεπλέχθη κατὰ τὴν θέσιν Σμίλα καὶ ἐφονεύθη, καὶ οὕτως ἐχάθη ἐγνωσμένον παληκάρι.

ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ ΒΙΛΑΕΤΗΣ Οὗτος ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς, ὡς πληρεξούσιος πάντοτε τῶν Ἐθνοσυνελεύσεων καὶ βουλευτής.

ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΡΕΣΤΕΝΙΤΗΣ Οὗτος ἐχρησίμευσε πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως μετερχόμενος τὸν διδάσκαλον ἐντὸς τῆς πατρίδος του Πύργου καὶ ἐργαζόμενος ὑπὲρ τῆς Φιλικῆς Ἑταιρίας. Πολλοὺς μαθητὰς ὠφέλησεν εἰς τὰ ἑλληνικὰ γράμματα. Ἐπειδὴ ὅμως ἐδίδασκεν αὐτοὺς καὶ τὰ πολεμικὰ, καὶ τὰς κινήσεις τὰς στρατιωτικὰς, καὶ ὡμίλει εἰς αὐτοὺς περὶ ἐλευθερίας, ἤλλαξε δὲ καὶ τὰ ὀνόματα τῶν μαθητῶν του, μετονομάσας τὸν μὲν Κωνσταντῆ, Σόλωνα, τὸν Δημήτριον, Θαλῆν, καὶ ἄλλους μὲ ἄλλα ἀρχαίων μεγάλων ἀνδρῶν ὀνόματα, οἱ Τοῦρκοι καὶ οἱ ἀγάδες τοῦ τόπου του, βλέποντες καὶ ἀκούοντες τὰ τοιαῦτα, ἠθέλησαν νὰ τὸν κακοποιήσουν, καὶ ἐπὶ τέλους τὸν ἐφυγάδευσαν. Μετὰ δὲ ταῦτα ἐλθούσης τῆς ἐπαναστάσεως ἐπῆρε καὶ αὐτὸς τὰ ὅπλα, ὡς καὶ οἱ λοιποὶ τοῦ τόπου του, καὶ εὑρέθη εἰς πολλὰς μάχας ὡς στρατιωτικός. Ἀλλὰ καὶ ὡς πολιτικὸς ὑπηρέτησε, καὶ μάλιστα ἐπὶ τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Κουντουργιώτη διωρίσθη μέλος μιᾶς ἐπιτροπῆς τότε τῆς Πελοποννήσου, καθήμενος εἰς Τριπολιτσᾶν καὶ προμηθεύων τὰ ἀναγκαῖα εἰς τὸν πόλεμον. Ἐλθόντος δὲ τοῦ Ἰμβραὴμ, ἔφυγεν ἀπὸ τὴν Τριπολιτσᾶν, καὶ ὑπηρέτησε καὶ εἰς ἄλλας πολιτικὰς ὑπηρεσίας.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ Ὑπηρέτησε πολιτικῶς ἐντὸς τοῦ τόπου ἑτοιμάζων τὰ τοῦ πολέμου. ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ Οὗτος ἐπανελθὼν ἀπὸ τὴν Εὐρώπην ὅπου ἐσπούδασεν τὴν ἰατρικὴν εἰς τὴν πατρίδα του, μετήρχετο τὸν ἰατρὸν ἐκεῖ. Ἐγερθείσης δὲ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπηρέτησεν ὡς τοιοῦτος καθ᾿ ὅλην τὴν διάρκειαν τοῦ ἀγῶνος κατ᾿ ἀρχὰς μὲν μετὰ τοῦ Ἀνδρέου Λόντου, ὕστερον δὲ καὶ μὲ τὸν Θ. Κολοκοτρώνην. Ἠγαπᾶτο δὲ ἀπὸ ὅλους τοὺς στρατιωτικοὺς, καὶ κατ᾿ ἐξοχὴν ἀπὸ τὸν Δημήτριον Ὑψηλάντην. Ὅλη δὲ ἡ οἰκογένεια τῶν Αὐγερινῶν ὑπηρέτησε τὸ ἔθνος καὶ πολιτικῶς καὶ στρατιωτικῶς, δαπανῶσα ἐξ ἰδίων διὰ τὰς ἀνάγκας τοῦ πολέμου. Ὁ δὲ Ἀποστόλης καὶ Αὐγερινὸς, ἀδελφοὶ τοῦ Ἀγαμέμνονος, ὑπηρέτησαν στρατιωτικῶς, εὑρεθέντες εἰς πολλοὺς πολέμους.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ Στρατιωτικὸς, καὶ πολύπειρος. Ἔλαβε μέρος εἰς πολλὰς μάχας μὲ σῶμα στρατιωτικὸν ἴδιον, ἰδίως δὲ εἰς τὰς μάχας τοῦ Λάλα, τῆς 9 Μαρτίου ἔξωθεν τῶν Πατρῶν, μετέβη καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγι, καὶ εἰς τὰς μάχας κατὰ τοῦ Δράμαλη, καὶ οὕτω γνωστὸς ἐγένετο εἰς ὅλους τοὺς στρατιωτικούς.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΚΙΚΑΣ Οὗτος ὑπηρέτησε τὸ ἔθνος στρατιωτικῶς, εὑρεθεὶς εἰς ὅλας τὰς μάχας, καὶ πρὸ πάντων εἰς τὴν τοῦ Λάλα, καὶ τῶν Πατρῶν, ὑπῆγε δὲ καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγιον, παρακολουθῶν τὸν Γ. Σισίνην, καὶ ἔπειτα τὸν Χρύσανθον. Μετέβη δὲ καὶ εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς ἀκροπόλεως τῶν Ἀθηνῶν ἐπὶ τῆς ἀρχηγίας τοῦ Καραϊσκάκη καὶ ἐδείχθη πολὺ χρήσιμος.

ΠΕΤΡΟΣ ΜΗΤΣΟΣ Καὶ οὗτος, ὡς καὶ ὁ ἀδελφός του Γεώργιος, ὑπηρέτησαν ὡσαύτως στρατιωτικῶς τὸν ἀγῶνα τοῦ ἔθνους, εὑρεθέντες εἰς τὴν μάχην τοῦ Λάλα, τῶν Πατρῶν καὶ ἀλλαχοῦ, καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγιον μετέβησαν καὶ ἐπολέμησαν.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΙΛΑΕΤΗΣ Ὑπῆρξεν προὔχων τῆς ἐπαρχίας. Ἐφυλακίσθη ἀπὸ τοὺς Τούρκους εἰς τὴν Τριπολιτσᾶν καὶ ἀπέθανεν ἐντὸς τῶν φυλακῶν.

ΑΓΟΥΛΙΝΙΤΣΑ

ΑΛΕΞΙΟΣ ΜΟΣΧΟΥΛΑΣ Ἐχρημάτισε στρατιωτικὸς καὶ πολιτικός. Ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν Μοσχουλαίων πολλὰ ὑπὲρ τοῦ ἀγῶνος ἐθυσίασεν.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

ΠΑΝΟΥΤΣΟΣ ΝΟΤΑΡΑΣ Ἡ οἰκογένεια τῶν Νοταραίων εἶναι μία ἐκ τῶν ἐπισημοτέρων τῆς Πελοποννήσου, διὰ τὴν παλαιότητα καὶ τὴν λαμπρότητα τῆς καταγωγῆς της. Ὁ δὲ Πανοῦτσος ὑπῆρξε πάντοτε πληρεξούσιος καὶ Πρόεδρος τῶν Ἐθνοσυνελεύσεων. ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΝΟΤΑΡΑΣ Οὗτος ἐφυλακίσθη μετὰ τῶν ἄλλων προκρίτων εἰς τὴν Τριπολιτσᾶν. Ὑπηρέτησε δὲ τὴν πατρίδα πολιτικῶς ἐντὸς τῆς ἐπαρχίας. ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΟΤΑΡΑΣ Οὗτος ὁ ἔνδοξος γόνος τῆς οἰκογενείας τῶν Νοταραίων ἐλέγετο καὶ ἀρχοντόπουλον. Ἦτον εὔμορφος καὶ καλοκαμωμένος τὸ σῶμα. Ἂν καὶ νέος κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐπαναστάσεως, ὅμως ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς, ἔχων σῶμα στρατιωτῶν ἐντοπίων, καὶ Ρουμελιωτῶν μισθωτῶν ἐξ ἰδίων εἰς τούτους δαπανῶν, καὶ παντοῦ παρευρέθη, κατ᾿ ἐξοχὴν δὲ εἰς τὴν πολιορκίαν τῶν Ἀθηνῶν, εἰς τὴν ὁποίαν πρῶτος τῶν λοιπῶν Πελοποννησίων ἐξεστράτευσε, καὶ ὅπου ἔπεσε μαχόμενος εἴς τινα μάχην γενομένην κατὰ τὸν Φαληρέα, καὶ ἰδίως κατὰ τὴν θέσιν τὴν λεγομένην Ἀνάλατα. Καὶ οὗτος προσέτι ἐφυλακίσθη εἰς Ὕδραν ἐπὶ τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Κουντουργιώτη.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΟΤΑΡΑΣ Η ΓΕΩΡΓΑΝΤΑΣ Οὗτος εὑρεθεὶς εἰς Βλαχίαν ἔγεινεν ἱερολοχίτης κατὰ τὴν ἐκεῖ ἐπανάστασιν. Σκορπισθέντων δὲ τῶν ἐπαναστατῶν, ἐπανῆλθεν εἰς Κόρινθον, χρησιμεύσας ὡς πολιτικὸς εἰς τὸν ἀγῶνα, καὶ μετ᾿ αὐτὸν γενόμενος πληρεξούσιος εἰς πολλὰς ἐθνοσυνελεύσεις, βουλευτὴς, γερουσιαστὴς, καὶ ὑπουργός. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΟΤΑΡΑΣ Ὑπῆρξεν στρατιωτικός. Αἱ ἐκδουλεύσεις τοῦ στρατηγοῦ τούτου φαίνονται εἰς τὰ μέχρι τοῦδε ἐκδοθέντα ἀπομνημονεύματα τῆς Ἑλληνικῆς ἐπαναστάσεως. Μάλιστα εἰς τὴν ἐκστρατείαν τῶν Ἀθηνῶν ὑπῆγε μὲ σῶμα στρατιωτῶν καὶ ἐπολέμησε μέχρι τέλους. Ἐπὶ δὲ τοῦ Κουντουργιώτη ἐφυλακίσθη καὶ οὗτος μετὰ τῶν ἄλλων εἰς Ὕδραν.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΔΑΣΙΟΙ Κατήγοντο ἐκ τῶν Τρικάλων. Ὑπηρέτησαν δὲ τὴν πατρίδα πολιτικῶς πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως, μετὰ τὴν ἐπανάστασιν ἐγένοντο πολὺ ὠφέλιμοι ἐντὸς τοῦ τόπου. Ἦσαν δὲ ἄνθρωποι φιλήσυχοι καὶ εἶχον πατριωτισμὸν ἄδολον, διότι τὰ μὲν ἐπαγγέλματα ἄφιναν εἰς ἄλλους, οὗτοι δὲ ἐπεθύμουν νὰ ἴδουν ἐλευθέραν τὴν πατρίδα των, καὶ διὰ τοῦτο ἐξώδευον ἐξ ἰδίων εἰς τὰς διαφόρους ἀνάγκας αὐτῆς.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ Ἦτον ἀπὸ τὸν Μεγάλον Ἅγιον Γεώργιον. Οὗτος πολιτικῶς καθ᾿ ὅλην τὴν ἐποχὴν τοῦ Δράμαλη πολὺ συνέδραμε τὸν Θ. Κολοκοτρώνην, ἐνόσῳ οὗτος ἔμεινεν ἐκεῖ εἰς τὴν πατρίδα του. ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΡΕΝΤΗΣ Ὑπηρέτησεν πολιτικῶς τὴν πατρίδα πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως, ἐνεργῶν ὑπὲρ τοῦ ἀγῶνος, κατὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν ἐγένετο γερουσιαστὴς τῶν Καλτεζῶν καὶ μετ᾿ αὐτὴν πάλιν γερουσιαστής.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Κατήγετο ἐκ τῆς πόλεως Κορίνθου. Ὑπῆρξεν ἐκ τῶν διακεκριμμένων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, διότι ἐγένετο καὶ αὐτὸς μέλος τῆς Φιλικῆς Ἑταιρίας, ἐνεργῶν καὶ προετοιμάζων τὰ τῆς ἐπαναστάσεως, καὶ μετ᾿ αὐτὴν δαπανῶν ἐξ ἰδίων ὑπὲρ τοῦ ἀγῶνος. Ὡς πολιτικὸς πολὺ ἐχρησίμευσεν ἐντὸς τῆς ἐπαρχίας του μέχρις ὅτου οἱ Τοῦρκοι ἐχάθησαν ἀπὸ τὴν Κόρινθον.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΥΚΟΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος ἦτον ἀπὸ τὸ χωρίον Χέλι. Ὑπηρέτησε δὲ τὴν πατρίδα στρατιωτικῶς ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου, παρακολουθῶν πάντοτε τὸν στρατηγὸν Νικήταν Σταματελόπουλον. Πολὺ δὲ συνετέλεσεν εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Κορίνθου, καὶ ἰδίως ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Δράμαλη κατὰ τὴν περίφημον μάχην τοῦ Ἁγιονόρι, ὅταν ὁ Δράμαλης ἐπέστρεψεν ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα εἰς τὴν Κόρινθον.

ΧΑΤΖΗ ΓΙΑΝΝΗΣ Οὗτος καταγόμενος ἐκ Σοφικοῦ, ὑπῆγεν εἰς τὴν Ἀνατολὴν, καὶ ἐπανῆλθε κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως. Ὑπηρέτησε δὲ στρατιωτικῶς εἰς τὰς δύω πολιορκίας τῆς Κορίνθου, καὶ εἰς τὴν μάχην τοῦ Ἁγιονόρι, ἐπιστρέφοντος τοῦ Δράμαλη ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα εἰς Κόρινθον.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΤΟΥ Ἦσαν ἐκ τοῦ χωρίου Γκούρα τοῦ Φονιᾶ. Ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν Οἰκονομαίων ἐφάνη χρήσιμος κατὰ τὴν ἐπανάστασιν, δαπανῶσα ἐξ ἰδίων εἰς τὰς ἀνάγκας τοῦ πολέμου.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Η ΞΥΛΕΡΗΣ Κατήγετο ἐκ Τρικάλων, καὶ ἦτο πολὺ εὐνοϊκὸς τοῦ Κιαμίλμπεη· ἀλλ᾿ ὅμως διὰ τὴν πρὸς τὴν πατρίδα ἀγάπην του, ἠρνήθη τὸν αὐθέντην του Ὀθωμανὸν, καὶ ἐφάνη πολὺ συντελεστικὸς πρὸ καὶ μετὰ τὴν ἐπανάστασιν. Ὕστερον ὅμως ἀπέθανεν εἰς ἄκραν δυστυχίαν, τρεφόμενος εἰς ἕνα ξενοδοχεῖον τῶν Ἀθηνῶν μὲ τὰ ῥιφθέντα ζουμιὰ τῆς Ἀντιβασιλείας.

ΟΙ ΤΟΜΑΡΑΙΟΙ Ἡ οἰκογένεια αὕτη ἦτο ἀπὸ τὰ Τρίκαλα, καὶ ἐχρησίμευσεν ἐν ἀρχῇ τῆς ἐπαναστάσεως καὶ κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Κορίνθου στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς. Οἱ δὲ ἐκ Κορίνθου ἀδελφοὶ Κανελόπουλοι, καὶ αὐτοὶ κατ᾿ ἀρχὰς συνήργησαν διὰ νὰ ἐπαναστατήσῃ ἐντελῶς ἡ ἐπαρχία αὕτη, ἥτις ἐφοβεῖτο τὸν διαβόητον Κιαμίλμπεην, καὶ εἶναι ἡ μόνη ἐπαρχία τῆς Πελοποννήσου, ἡ ὁποία ἕνεκα τοῦ φόβου ἐσυλλογίσθη τὴν ἐπανάστασιν. Τὰ αὐτὰ δὲ ἐπίσης ἔπραξε καὶ ἡ οἰκογένεια τῶν Λιναρδοπούλων.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΑΡΑΣ Ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν Καλαράδων κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Ἁγιονόρι, ὅπου ἐγένετο ἡ περίφημος μάχη τοῦ Δράμαλη, καὶ ἐσύγκειτο ἀπὸ τοὺς ἀδελφοὺς Ἡσαΐαν διδάσκαλον Ἄργους, τὸν Παπᾶ Χρῆστον, τὸν εἰρημένον Γεώργιον καὶ τὸν Νικόλαον Ἰατρούς. Ὁ τελευταῖος οὗτος μετέβη καὶ εἰς τὴν Ρωσσίαν. Οὗτοι ὅλοι πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπηρέτησαν πολυειδῶς τὴν πατρίδα, διὰ τῆς διδασκαλίας καὶ τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης, κατηχοῦντες καὶ διαδίδοντες τὰ τῆς Ἑταιρίας. Μετὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν ὑπηρέτησαν πολιτικῶς. Ὁ δὲ Γεώργιος ὑπῆρξε πληρεξούσιος τῶν Ἐθνοσυνελεύσεων καὶ βουλευτής.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος ὁ καπετάνιος κατήγετο ἀπὸ τὸν Ἅγιον Γεώργιον, καὶ ἐκεῖ ἐπρωτοσκότωσε Τούρκους πρὸ τῆς 25 Μαρτίου κατὰ τὴν θέσιν Δερβενάκι. Κατέλαβε τὸ χωρίον Ζαχαριὰ, ἔκοψε τὴν συγκοινωνίαν τῶν Τούρκων τοῦ Ἄργους καὶ τῆς Κορίνθου, καὶ μετὰ ταῦτα ἐπαναστάτησεν ἅπασα ἡ Κορινθία. Παρευρέθη εἰς πολλὰς μάχας, καὶ πρὸ πάντων ἐφάνη χρήσιμος ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Δράμαλη, διότι, γνωρίζοντα καλῶς τὸν τόπον, ὁ στρατηγὸς Θ. Κολοκοτρώνης τὸν μετεχειρίσθη ὡς ὁδηγόν.

ΟΙ ΑΔΕΛΦΟΙ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΗΣ ΓΙΟΥΡΟΥΚΙΔΕΣ Οἱ καπεταναῖοι οὗτοι κατήγοντο ἐκ τῆς Κορίνθου, καὶ ὑπηρέτησαν στρατιωτικῶς κατὰ τὸν ἱερὸν ἀγῶνα, λαβόντες μέρος εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Κορίνθου διαρκῶς. Ἐκτὸς τούτου ἐξήρχοντο τῆς Κορίνθου μὲ σῶμα στρατιωτῶν, φυλάσσοντες καὶ πολεμοῦντες κατὰ τὰς ἀνάγκας τῆς πατρίδος. Ἐπὶ δὲ τῆς ἐκστρατείας τοῦ Δ. Ὑψηλάντου κατὰ τὴν Ρούμελην, καὶ τῆς τοῦ Καραϊσκάκη εἰς τὰς Ἀθήνας, ὑπῆγον καὶ αὐτοὶ καὶ ἀφῆκαν μνήμην ὡς παληκάρια.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΙΓΙΝΗΣ

Ἡ νῆσος Αἴγινα πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἦτο μὲ τὴν Πελοπόννησον.

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΜΑΡΚΕΛΟΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΟΓΙΩΤΑΤΙΔΗΣ Αἱ δύω αὗται οἰκογένειαι ὑπηρέτησαν κατὰ τὸν ἀγῶνα στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς, διότι συνετέλεσαν εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Κορίνθου, ἐπρόβλεπον τὰ μέσα τοῦ πολέμου, ἥτοι κανόνια, πολεμοφόδια καὶ λοιπὰ δι᾿ ἰδίων ἐξόδων. Προσέτι διετήρουν τοὺς ὑπ᾿ αὐτοὺς στρατιώτας Αἰγινήτας. Ἔδοσαν δὲ καὶ συνδρομὴν πρὸς τὸν ἀρχιμανδρίτην Γρ. Φλέσαν διὰ νὰ ἐπαναστατήσῃ ὅλην τὴν ἐπαρχίαν τῆς Κορίνθου, ὡς φαίνεται τοῦτο κατὰ τὸ καύσιμον τοῦ παλατίου τοῦ Κιαμίλμπεη. Ἐκτὸς τούτων πολὺ ἐβοήθησαν καὶ τὸν πολιορκητὴν τῆς Κορίνθου Ἀναγνώστην Πετιμεζᾶν. Ἐκ δὲ τῶν Αἰγινητῶν στρατιωτῶν, μέρος μὲν ὑπῆγαν εἰς τὴν μονὴν τῆς Φανερωμένης, παρακολουθήσαντες τὸν Δ. Ὑψηλάντην, ὡς καὶ ἄλλοι ἀπὸ τὰ γύρωθεν χωρία Λίμναις, Ἀγγελόκαστρον, Σοφικὸν καὶ Χελιῶται, καὶ ὅλοι οὗτοι κατόπιν ἐκτύπησαν τοὺς ἐρχομένους εἰς τὴν Πελοπόννησον πασάδαις, ἔπειτα δὲ καὶ τὸν ἴδιον Δράμαλην κατὰ τὴν ἐπιστροφήν του ἐξ Ἄργους εἰς Κόρινθον. Οἱ Αἰγινῆται στρατιῶται ἐβγῆκαν καὶ ἔξω τῆς Πελοποννήσου, καὶ ἔλαβον μέρος εἰς τὴν μάχην τῆς Στυλίδος καὶ Ἁγίας Μαρίνας, ἀρχηγοῦντος τοῦ Νικήτα Σταματελοπούλου, ὡς καὶ κατὰ τὴν ἐκστρατείαν τῶν Ἀθηνῶν ἐπὶ τοῦ Καραϊσκάκη, καὶ ἀπέδειξαν πολλὴν γενναιότητα καὶ ἐνθουσιασμὸν στρατιωτικὸν, καὶ διὰ τοῦτο καὶ ἐπαινέθησαν. ΜΕΓΑΡΑ Καὶ τὰ Μέγαρα πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἦσαν μὲ τὴν Πελοπόννησον, οἱ δὲ Μεγαρεῖς κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐπαναστάσεως ἦλθον εἰς Κόρινθον, καὶ ἐβοήθησαν τοὺς πολιορκητὰς Ἕλληνας.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΣΗΜΕΛΕΤΗΣ, ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ Καὶ οἱ τρεῖς οὗτοι ὑπῆρξαν καπεταναῖοι τῶν Μεγαριτῶν, καὶ κατ᾿ ἀρχὰς ἦλθον μὲ τοὺς στρατιώτας των εἰς Κόρινθον, καὶ ἔλαβον μέρος εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ ἐκεῖ φρουρίου, καὶ ἔμειναν μέχρι τέλους. Πολλάκις δὲ ἐξεστράτευσαν καὶ εἰς τὴν Ρούμελην, καὶ μάλιστα ἠκολούθησαν τὸν Νικήταν Σταματελόπουλον, καὶ τὸν Διονύσιον Εὐμορφόπουλον.

ΠΟΡΟΣ ΚΑΙ ΔΑΜΑΛΑΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΠΟΡΙΩΤΗΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος ἀνεδείχθη εἷς τῶν διακεκριμένων ὁπλαρχηγῶν, ὑπηρέτησε παντοῦ καὶ διεκρίθη ἡ παληκαριά του. Εἶχε καὶ ἀδελφὸν, καὶ αὐτὸν περίφημον, ἀλλὰ δὲν ἐνθυμοῦμαι τὸ ὄνομά του, οὔτε ποῦ μαχόμενος ἔπεσεν. Οἱ δύω δὲ οὗτοι ἀδελφοὶ μὲ τοὺς συμπατριώτας των Ποριώτας ἐβγῆκαν ἔξω εἰς τὴν Ρούμελην καὶ ἔλαβον μέρος εἰς τὴν μάχην τῆς Στυλίδος καὶ Ἁγίας Μαρίνας καὶ ἀλλαχοῦ, καὶ ἔκαμον θαύματα στρατιωτικά.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΝΤΟΥΖΗΝΑΣ Οὗτος, ὡς καὶ ἄλλοι πολλοὶ καπεταναῖοι καὶ στρατιῶται Ποριῶται ὑπῆγον εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Κορίνθου καὶ ἔμεινεν μέχρι τέλους εἰς αὐτήν. Προσέτι ἐβοήθησαν καὶ τὸν Ἀναγνώστην Πετιμεζᾶν πολιορκητὴν τῆς Κορίνθου.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΝΑΥΠΛΙΟΥ

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΜΑΚΡΥΠΟΥΚΑΜΙΣΟΣ Ὑπῆρξε πολιτικὸς, γενόμενος πληρεξούσιος τῶν Ἐθνοσυνελεύσεων, ὑπηρετήσας οὕτω τὴν πατρίδα.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Λιγουριὸ καὶ ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου. Ὑπῆρξε καὶ γερουσιαστὴς, καὶ ἐθυσίασε δεόντως κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Δράμαλη.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΓΑΛΛΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος καταγόμενος ἀπὸ τοῦ Μιστρᾶ, μετέβη εἰς τὴν νῆσον Ὕδραν, ἐκεῖ κατοικήσας καὶ ἐμπορευόμενος πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως. Ὑπῆρξε δὲ συνεταῖρος τοῦ Ἀντωνίου Οἰκονόμου μετὰ τὴν ἐπανάστασιν τῆς περιφήμου Ὕδρας, καὶ κατόπιν ἐβοήθησε τὸν Νικολῆν Σπηλιωτόπουλον διὰ τὴν σύστασιν τῆς καγγελαρίας τοῦ Ἄργους. Μετὰ ταῦτα μετέβη εἰς τὴν Ἀργολίδα καὶ ἐπολιώρκει μετὰ τῶν λοιπῶν τὸ φρούριον τῆς Ναυπλίας. Ἔλαβε δὲ καὶ μέρος εἰς πολλὰς μάχας μετὰ τοῦ Νικήτα Σταματελοπούλου ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου, διότι κατὰ μὲν τὰ Δραμαλικὰ ἐπολέμησε ἀπ᾿ ἀρχῆς μέχρι τέλους, κατὰ δὲ τὴν περίφημον μάχην τῆς Ράχοβας, ὅπου ἐσκοτώθη ὁ Μουστάμπεης, ἀρχηγούντων τοῦ Καραϊσκάκη καὶ Νικήτα Σταματελοπούλου, ἐπίσης ὁ Ἀγαλλόπουλος ἐπολέμησεν.

ΚΡΑΝΙΔΙΟΝ

ΠΑΠΑ ΑΡΣΕΝΗΣ ΚΡΕΣΤΗΣ Οὗτος ὁ ἥρως εὑρέθη εἰς πολλοὺς καὶ δεινοὺς κινδύνους πολεμικούς. Καὶ κατ᾿ ἀρχὰς μὲν ὅτε ὁ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶς, ἐρχόμενος εἰς τὴν Πελοπόννησον μὲ δυνάμεις πρὸς βοήθειαν τῶν κλεισμένων Τούρκων τῆς Τριπολιτσᾶς, διέβαινεν διὰ τῆς Ἀργολίδος, καὶ οἱ εὑρεθέντες τότε εἰς τὸ Ἄργος Ἕλληνες ἠθέλησαν νὰ συγκροτήσωσιν μάχην κατ᾿ αὐτοῦ ἔξωθεν τῆς πόλεως κατὰ τὸν ποταμὸν Ξηριὰν, ὅπου ὑπάρχει τεῖχος γενόμενον ἀπὸ τοὺς κατοίκους διὰ νὰ ἐμποδίζῃ τὴν ὁρμὴν τοῦ ποταμοῦ, ὁ Παπᾶ Ἀρσένης καὶ λοιποὶ καπεταναῖοι μετὰ τῶν λοιπῶν κατοίκων ὁπλοφόρων καὶ μὴ, διότι δὲν εἶχον ὅλοι ὅπλα, ἐμαζεύθησαν ὅλοι ὄπισθεν τοῦ τείχους τοῦ ποταμοῦ. Ἐπειδὴ δὲ τὸ τεῖχος τοῦτο ἐβιάσθη γύρωθεν ἀπὸ τοὺς Ἀλβανοὺς πολεμιστὰς τοῦ Κεχαγιᾶ πεζοὺς καὶ καβαλαραίους, καὶ ἕνεκα τούτου οἱ Ἕλληνες ἐδόθησαν εἰς φυγὴν, καὶ οἱ μὲν ἄοπλοι καὶ μέρος ἀπὸ τὰ γυναικόπεδα κατέφυγαν εἰς τοὺς Μύλους τοὺς Ἀφεντικοὺς, ἐκ δὲ τῶν ἄλλων ἀνδρῶν καὶ γυναικοπαίδων, οἱ μὲν ἀνέβησαν εἰς τὸ παλαιὸν φρούριον τοῦ Ἄργους, οἱ δὲ εἰς τὸ γνωστὸν ἐκεῖ μοναστήριον καὶ ἐκλείσθησαν, χωρὶς νὰ ἔχουν τροφὰς καὶ τὰ ἄλλα ἀπολύτως ἀναγκαῖα, οἱ μὲν καταφυγόντες εἰς τὸ φρούριον κατὰ τὴν πρώτην νύκτα ὅλοι ἔφυγαν ἐκεῖθεν, τοὺς δὲ κλεισθέντας εἰς τὸ μοναστήριον οἱ Τοῦρκοι στενὰ ἐπολιόρκησαν. Ὁ δὲ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶς μαθὼν, ὅτι ὁ ἥρως Παπᾶ Ἀρσένης ἦτον ὁ καπετάνιος τοῦ Κρανιδίου, καὶ ὁ πολιορκητὴς τοῦ Ναυπλίου, ἐδυνάμωσε τὴν πολιορκίαν τοῦ μοναστηρίου, καὶ παρήγγειλε πρὸς αὐτὸν νὰ ἔβγῃ ἔξω καὶ νὰ παραδοθῇ. Βλέπων δὲ ὁ Παπᾶς, ὅτι τὸ μοναστήριον ἦτον δυσβάστακτον, διότι, ὡς εἴπομεν, ἦσαν μέσα καὶ πολλὰ γυναικόπεδα, καὶ τροφαὶ δὲν ὑπῆρχον, ἀφοῦ ἐνύκτωσε καλὰ, εἶπεν εἰς τοὺς μείναντας νὰ παραδοθοῦν, μὴ δυναμένους νὰ βαστάξουν, αὐτὸς δὲ ἐβγαίνει ἔξω τοῦ μοναστηρίου κρατῶν γυμνὴν τὴν σπάθην εἰς τὰς χεῖράς του, διασχίζει τὴν πολιορκίαν, καὶ οὕτω περᾷ διὰ μέσου τῶν Ἀλβανῶν χωρὶς δι᾿ ὅλου νὰ πειραχθῇ. Ἀναχωρήσαντος δὲ ἐκεῖθεν τοῦ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶ εἰς Τριπολιτσᾶν, πάλιν ὁ Παπᾶς ἐσύστησε τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου μὲ τοὺς συμπατριώτας του Κρανιδιώτας καὶ ἄλλους, ἔχοντας τὴν ἀνατολικὴν τοῦ φρουρίου πλευράν. Ἐκεῖ ἔμεινε πολιορκῶν καὶ πολεμῶν ἀδιάκοπα. Πρὸ δὲ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Δράμαλη, καὶ ὅταν οἱ Πελοποννήσιοι ἐξῆλθον εἰς τὴν Στερεὰν ἀρχηγὸν ἔχοντες τὸν Νικήταν, ὑπῆγε καὶ ὁ Παπᾶ Ἀρσένης κοντὰ εἰς τὸν ἄλλον ἥρωα, καὶ εἰς τοὺς γενομένους πολέμους κατὰ τὴν Στυλίδα καὶ Ἁγίαν Μαρίναν ἀνδραγάθησεν. Ἀφοῦ δὲ ὁ Δράμαλης εἰσέβαλεν εἰς τὴν Πελοπόννησον, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Ἀργολίδα, ὁ Παπᾶς εὑρέθη τότε ἐκεῖ καὶ ἐπολέμει κατ᾿ αὐτοῦ. Κατὰ δὲ τὴν ἐπιστροφὴν τοῦ Δράμαλη ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα εἰς τὴν Κόρινθον, οὗτος εὑρέθη εἰς τὸν Ἅγιον Σώστην ὅπου ἔγεινεν ἡ πρώτη μάχη. Ἔπειτα δὲ μείνας ἐκεῖ μὲ τὸν Νικήταν ἐπολέμησαν καὶ οἱ δύω τὸν Δράμαλη εἰς τὸ Ἁγιονόρι κατὰ τὴν περίφημον ἐκείνην μάχην. Μετὰ δὲ ταῦτα ἔμεινε μαζὺ μὲ τὸν στρατηγὸν Νικήταν, καὶ τοποθετηθέντες διαρκῶς εἰς τὸν Ἅγιον Σώστην ἐπολέμουν τοὺς Τούρκους καὶ ἀπέκλειον αὐτοὺς κατὰ τὴν Κόρινθον. Κατόπιν οἱ Τοῦρκοι τῆς κορίνθου θελήσαν τες νὰ μεταφέρουν τροφὰς εἰς τὸ Ναύπλιον ἐνόμισαν καλὸν νὰ περάσουν ἀπὸ τὸν Ἅγιον Σώστην. Ἐπὶ τούτῳ δὲ ἔστειλαν τοὺς πεζούς των καὶ διὰ νυκτὸς ἐπολέμησαν καὶ ἐπῆραν τὰ ὄπισθεν τῆς θέσεως τοῦ Ἁγίου Σώστη. Ἐκεῖ εὑρέθησαν, ὡς εἴπομεν, ὁ Νικήτας καὶ ὁ Παπᾶ Ἀρσένης, ὅστις δυστυχῶς ἐφονεύθη, ὡς καὶ ἄλλοι πολλοὶ Ἕλληνες. Ἀλλὰ τῶν Τούρκων μὴ δυνηθέντων νὰ προχωρήσωσιν, ἡ μάχη ἔπαυσε. Τὴν δὲ ἑπομένην ἡμέραν ἔγεινεν λαμπρὸς καὶ ἔνδοξος ὁ ἐνταφιασμὸς τοῦ Παπᾶ Ἀρσένη ἀπὸ τὸν Θ. Κολοκοτρώνην καὶ λοιποὺς καπεταναίους καὶ στρατιώτας Ἕλληνας, καὶ ὁ τάφος του κεῖται πλησίον τοῦ Ἁγίου Σώστη.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΖΕΡΒΑΣ Ὑπῆρξε πολιτικὸς καὶ στρατιωτικὸς, καὶ παρευρέθη εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου. Ἐγένετο δὲ καὶ γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ Οὗτος ὀνομασθεὶς στρατηγὸς ὑπηρέτησε παντοῦ καὶ καλῶς. Μάλιστα δὲ κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου εὑρεθεὶς ἐκεῖ μὲ τοὺς συμπατριώτας του Κρανιδιώτας ἐπολέμησε. Κατόπιν ἔλαβε μέρος εἰς τὰ Δραμαλικὰ, καὶ τέλος ἐξῆλθεν καὶ ἔξω τῆς Πελοποννήσου εἰς τὴν Ρούμελην μὲ τοὺς στρατιώτας του.

ΚΑΣΤΡΙ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΗΤΣΑΣ Οὗτος ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς, εὑρεθεὶς εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, καὶ κατὰ τὰς μάχας τὰς ἐναντίον τοῦ Δράμαλη. Ὑπῆγε δὲ καὶ εἰς τὴν Ρούμελην μετὰ τοῦ Νικήτα, καὶ ὕστερον μετὰ τοῦ στρατηγοῦ Γ. Κολοκοτρώνη εἰς τὴν ἐκστρατείαν τοῦ Καραϊσκάκη πρὸς ἀπελευθέρωσιν τῶν Ἀθηνῶν, ὅπου εἴς τινα μάχην ἔπεσε μαχόμενος.

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΗΤΣΑΣ Οὗτος ἦτον ἀδελφὸς τοῦ προειρημένου Ἰωάννου, καὶ ὑπηρέτησεν ὡσαύτως στρατιωτικῶς κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου εἰς τὴν Ρούμελην μὲ τὸν στρατηγὸν Νικήταν. Κατὰ δὲ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη ἐπολέμησε μὲ τὸν Θ. Κολοκοτρώνην, καὶ ὕστερον ὑπῆγεν εἰς Ἀθήνας μὲ τὸν Γενναῖον κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Ἀκροπόλεως, ἀρχηγοῦντος τοῦ Καραϊσκάκη, ὅπου εἴς τινα μάχην γενομένην κατὰ τὰ λεγόμενα Ταμπούρια ἀνδραγάθησεν. Ἐγένετο δὲ καὶ πληρεξούσιος εἰς τὰς Ἐθνικὰς Συνελεύσεις καὶ βουλευτής.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΡΓΟΥΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΠΕΡΟΥΚΑΙΟΙ Καὶ ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν Μπερουκαίων ὑπῆρξε μία ἐκ τῶν ἐπισημοτέρων τῆς Πελοποννήσου. Ἐκ τῶν τριῶν δὲ τούτων ἀδελφῶν, ὁ μὲν Ἰωάννης ἐφυλακίσθη ὑπὸ τῶν Τούρκων εἰς Τριπολιτσᾶν μετὰ τῶν λοιπῶν προὐχόντων καὶ ἀρχιερέων. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν τῆς Τριπολιτσᾶς ἀποφυλακισθεὶς δὲν ἐπρόφθασε νὰ ὑπάγῃ εἰς τὴν πατρίδα του τὸ Ἄργος, ἀλλὰ μόλις ἔφθασεν εἰς τὸν Ἀχλαδόκαμπον ἀπέθανεν. Ὁ δὲ Δημήτριος ἐχρημάτισε πληρεξούσιος παρὰ τῷ Σουλτάνῳ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως, ὁ δὲ τρίτος ὁ Χαράλαμπος ἐγένετο πληρεξούσιος τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων, γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου, βουλευτὴς καὶ ὑπουργός. Αἱ ὑπὲρ τοῦ ἀγῶνος ὑπηρεσίαι καὶ αἱ ἄλλαι θυσίαι τῆς οἰκογενείας ταύτης εἶναι πασίγνωστοι. ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΒΑΣ Ἦτον ἰατρὸς, καὶ ἐκρατήθη καὶ οὗτος ἀπὸ τοὺς Τούρκους εἰς τὴν Τριπολιτσᾶν. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν τῆς πόλεως ἐλευθερωθεὶς ἐξεπλήρωσε τὸ πρὸς τὴν πατρίδα χρέος του διὰ τῆς ἐπιστήμης του, καὶ ἄλλως διότι ἐχρημάτισε πληρεξούσιος τῶν Συνελεύσεων καὶ βουλευτής.

ΠΑΠΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΙ Ἡ οἰκογένεια τῶν Παπαλεξαίων ἐσύγκειτο ἀπὸ πέντε ἀδελφοὺς, οἵτινες ἐχρησίμευσαν κατὰ τὸν ἱερὸν ἀγῶνα, ὑπηρετήσαντες στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς. Μάλιστα δὲ ὁ Ἰωάννης ἐδείχθη καλὸς στρατιωτικὸς, εὑρεθεὶς εἰς πολλὰς μάχας μετὰ τοῦ στρατηγοῦ Γενναίου Κολοκοτρώνη καθ᾿ ὅλον τὸν χρόνον τοῦ ἀγῶνος· ὁ δὲ Νικόλαος ἦτον ἰατρὸς ἐπιστήμων ἄριστος, καὶ ὡς τοιοῦτος πολὺ ἐχρησίμευσεν εἰς τὸν ἀγῶνα· ὁ δὲ Σπῦρος ὑπῆρξε πάντοτε πληρεξούσιος εἰς τὰς Ἐθνικὰς Συνελεύσεις, καὶ βουλευτής, καὶ εἰς πολλὰς ἄλλας πολιτικὰς ὑπηρεσίας ὑπηρέτησε, χαίρων ὑπόληψιν ἀπὸ ὅλους, ἀπέθανε δὲ γερουσιαστής.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΛΑΣΗΣ Ἡ πολυμελὴς αὕτη οἰκογένεια τῶν Βλάσιδων συνεισέφερεν ἐξ ἰδίων εἰς τὸν ἀγῶνα, καὶ πολιτικῶς ὑπηρέτησαν αὐτόν. Ὁ δὲ Χρῆστος ὑπῆρξε πληρεξούσιος τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων, βουλευτὴς καὶ γερουσιαστής.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΑΤΡΟΣ Καὶ οὗτος ἐφάνη πολὺ χρήσιμος ἐντὸς τοῦ Ἄργους.

ΝΕΖΟΣ Οὗτος ὁ καπετάνιος ἐγένετο γνωστὸς διὰ τὰς πρὸς τὴν πατρίδα ἐκδουλεύσεις του, διότι πάντοτε ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, καὶ κατὰ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη ἐπολέμησε, καὶ συνετέλεσε καὶ αὐτὸς εἰς τὴν καταστροφήν του.

ΚΑΚΑΝΗΣ Οὗτος ὁ στρατιωτικὸς ὑπηρέτησε τὸν ἀγῶνα μὲ πολὺν ἐνθουσιασμὸν καὶ γενναιότητα. Εὑρέθη δὲ εἰς πολλὰς μάχας, εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, εἰς τὰς κατὰ τοῦ Δράμαλη μάχας, καὶ ἰδίως εἰς τὴν τοῦ Ἁγιονορίου. Ἔπεσε δὲ μαχόμενος μὲ τὸν ἀρχιμανδρίτην Γρηγόριον Δικαῖον Φλέσαν κατὰ τὴν ἔνδοξον μάχην εἰς τὸ Μανιάκι.

ΜΑΝΤΑΣ Οὗτος ὁ καπετάνιος διέπρεψε κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, ὡς καὶ οἱ λοιποὶ, ἀλλ᾿ ἔπεσε μαχόμενος εἴς τινα μάχην κατὰ τῶν Τούρκων τοῦ Ναυπλίου. ΝΤΑΓΡΕΣ Κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Καρυαῖς τοῦ Ἄργους. Ὁ καπετάνιος αὐτὸς ἐγένετο περίφημος διὰ τοὺς στρατιωτικούς του ἀγῶνας, οἵτινες φαίνονται εἰς τὰ ἀπομνημονεύματα, ἰδίως δὲ κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, καὶ τὴν μάχην τῆς Γράνας καὶ Καπνίστρας, ὅπου ἐντὸς τῆς ἐκεῖ σπηλιᾶς καὶ ἐκινδύνευσε. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν τῆς Τριπολιτσᾶς αὐτὸς καὶ οἱ περὶ αὐτὸν, συνέλαβον τὸν Σωτῆρον Κουγιᾶν πρόκριτον τῆς ἐπαρχίας ἐκείνης, καὶ τὸν ἐτιμώρησαν, διότι οὗτος, ὡς ἔλεγον, ἦτο σύντροφος τῶν Τούρκων κατὰ τὸν χρόνον τῆς πολιορκίας τῆς πόλεως, βασανιζόμενος δὲ ἀπὸ τὸν Νταγρὲν ἀπέθανεν. Ἔλαβε δὲ μέρος καὶ εἰς ἄλλας πολλὰς μάχας κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη καὶ ἀλλοῦ.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΩΚΡΗΣ Οὗτος κατήγετο ἀπό τὴν πόλιν τοῦ Ἄργους. Ἐπανελθὼν δὲ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν μετὰ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐπαναστάσεως παρουσιάσθη ὡς ἀρχηγὸς τῆς Ἐπαρχίας Ἄργους, βοηθούμενος ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς του καὶ λοιποὺς συγγενεῖς. Διέπρεψε δὲ κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, καὶ κατὰ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν Ἀργολίδα πολὺ ἐχρησίμευσε, γνωρίζων τὰς θέσεις ὡς ἐντόπιος. Εὑρέθη δὲ καὶ εἰς διαφόρους ἀκροβολισμοὺς καὶ μάχας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τοῦ Παλαιοκάστρου τοῦ Ἄργους, κατ᾿ ἐξοχὴν δὲ εἰς τὸ καύσιμον τῶν δεματίων καὶ λοιπῶν τροφίμων. Εἰς δὲ τὴν μάχην τοῦ Ἁγίου Σώστη ὅπου ἐφονεύθη ὁ Παπᾶ Ἀρσένης Κρέστης, ὁ Τσώκρης ἠρίστευσε πρῶτος ἐλθὼν ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα καὶ καταλαβὼν τὰ νῶτα τῶν Τούρκων μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν στρατιώτας, κατόπιν δὲ τούτου ἦλθον ἀπὸ τὸ Στεφάνι τὸ ἀπόσπασμα τοῦ Νικήτα, ὁ Χατσῆ Χρῆστος καὶ οἱ λοιποὶ, καὶ οὕτω ἐσώθη ἡ μάχη. Ὁ Τσώκρης ἐπολέμει μέχρις ὅτου οἱ Τοῦρκοι ἐχάθηκαν ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα καὶ τὴν Κόρινθον, καὶ ὕστερα ὅταν ἦλθεν ὁ Ἰμβραὴμ ἐξεστράτευσε καὶ αὐτὸς κατὰ τῶν Ἀράβων ὑπὸ τὴν στραταρχίαν τοῦ Κυριάκου Σκούρτη. Εἰς δὲ τὴν μάχην τὴν γενομένην εἰς τοὺς Παλαιοὺς Ἀβαρίνους, ὁ Ἰβραὴμ Πασᾶς ἐπολιόρκησε στενὰ τοὺς ἐν τῷ φρουρίῳ Ἕλληνας, οἱ ὁποῖοι, μὴ ἔχοντες τροφὰς, πολεμοφόδια καὶ καμμίαν ἐλπίδα βοηθείας, παρεδόθησαν εἰς τὸν Ἰβραὴμ διὰ συνθήκης, ἀφήσαντες τὰ ὅπλα των. Μεταξὺ τῶν παραδοθέντων Ἑλλήνων ἦτο καὶ ὁ Τσώκρης μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν στρατιώτας καὶ καπεταναίους, οἵτινες μετὰ ταῦτα ὁπλισθέντες ἐπολέμησαν τὸν ἐχθρόν.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ἦτον ἀπὸ τὴν πόλιν τοῦ Ἄργους. Οὗτος πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως μὲ τοὺς ἰδικούς του καὶ τοὺς γείτονάς του, καὶ μὲ ἐκείνους ὅσοι ἦσαν κατηχημένοι ἀπὸ τὴν Ἑταιρίαν Ἀργίτας, εἶχον ἑτοιμάσει πολεμοφόδια καὶ ἄλλα ἀναγκαῖα τοῦ πολέμου διὰ νὰ χρησιμεύσουν ἐν καιρῷ τῷ δέοντι. Ἐν ἀρχῇ δὲ τῆς ἐπαναστάσεως πρῶτος αὐτὸς ἐσυμάζευσε στρατιωτικὸν σῶμα περὶ τὰ χωρία Μπέλεσι καὶ Σχοινοχῶρι, βοηθούμενος καὶ ἀπὸ τὸν εἰρημένον καπετὰν Νέζον, καὶ πρῶτος τῶν ἄλλων Ἀργείων πρὸ τῆς 25 Μαρτίου ἐπανεστάτησεν. Αὐτὸς ἐπίσης εἶναι ἐξ ἐκείνων, οἵτινες ἠθέλησαν ν᾿ ἀντισταθοῦν κατὰ τοῦ Μουσταφᾶ Κεχαγιᾶ εἰς τὸ τεῖχος τοῦ Ξεριὰ, ὅτε δὲ οἱ Τοῦρκοι τοὺς ἐπῆραν ἐμπρὸς καὶ ἔφυγον ἐκεῖθεν, ὁ Ἀσημακόπουλος αὐτὸς, ὁ Παπᾶ Ἀρσένης καὶ οἱ λοιποὶ ἐκλείσθησαν εἰς τὸ Μοναστῆρι τοῦ Ἄργους, ὁ δὲ υἱὸς τῆς Μπουμπουλίνας μὲ ὀλίγους Σπετσιώτας καὶ ἄλλους ἀπὸ τὸν τόπον ἐκεῖ ἕως πενῆντα τὸν ἀριθμὸν, ἐκλείσθησαν εἰς τὰ πλησίον τοῦ Ξεριᾶ κείμενα σπίτια καὶ ἐπολέμησαν μὲ πολλὴν γενναιότητα, ἀλλ᾿ ἔπεσαν οἱ πλεῖστοι ἐξ αὐτῶν μαχόμενοι. Μάλιστα ὁ υἱὸς τῆς γενναίας Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας ἐπιάσθη μὲ τὸν σημαντικώτερον διοικητὴν τῶν Ἀλβανῶν, τὸν Βελῆ μπέην, ἢ Βελίκον Γιάτσον καλούμενον, γνωστὸν τότε, καὶ ἦλθαν εἰς χεῖρας, ἀλλ᾿ ὁ ἀνδρεῖος Σπετσιώτης τὸν κατέβαλε καὶ τὸν ἐκαβάλικε· ἐπειδὴ ὅμως, κατὰ δυστυχίαν, δὲν εἶχεν οὐδὲν ὅπλον εἰς ἐνέργειαν, οὔτε αὐτὸ τὸ ξίφος του, ὡς καὶ ὁ Μπέης, ἐπροσπάθει μὲ τὸ ὄπισθεν μέρος τῆς ἄδειας πιστόλας του νὰ φονεύσῃ τὸν Τοῦρκον, ἀλλ᾿ ἀτυχῶς τότε ἔφθασεν ἄλλος Ἀλβανὸς, καὶ τὸν ἐσκότωσεν ἐπάνω εἰς τὸν Μπέην.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΔΟΥΣΑ Κατήγοντο ἀπὸ τὸν Ἀχλαδόκαμπον τοῦ Ἄργους, καὶ ὑπηρέτησαν στρατιωτικῶς ἀμφότεροι. Ὁ δὲ Κωνσταντῆς εὑρίσκετο παντοῦ εἰς τοὺς πολέμους μὲ τοὺς γειτόνους του, καὶ ἦτον ἀγαπητὸς τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη. Ὑπῆρξε καὶ ἄλλη μία οἰκογένεια εἰς τὸν Ἀχλαδόκαμπον, τοῦ Ἀναγνώστη Ἀναγνωστοπούλου, ὅστις ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα πολιτικῶς.

Ο ΑΧΛΑΔΟΚΑΜΠΟΣ Τὸ χωρίον τοῦτο κεῖται ἐν τῷ μέσῳ τοῦ δρόμου μεταξὺ Ἄργους καὶ Τριπολιτσᾶς. Ἐπὶ δὲ τοῦ Ἐθνικοῦ ἀγῶνος ἐθυσιάσθη ὁλόκληρον, διότι οἱ στρατιῶται κινούμενοι ἄνω καὶ κάτω ὅλοι εἰς αὐτὸ κατέλυον (ἐκόνευον), καὶ τοὺς ἔθρεφαν. Κατήντησε σταθμὸς στρατιωτικὸς, καὶ ὅμως οἱ πτωχοὶ κάτοικοι ὑπέφερον πολὺ, καθὼς καὶ αἱ Καλάμαι ἀπὸ τοὺς Μανιάτας. Ἐπὶ δὲ τῆς εἰσβολῆς τοῦ Δράμαλη, ὅτε ὁ στρατηγὸς Θ. Κολοκοτρώνης διέβαινεν ἐκεῖθεν διὰ τὴν Ἀργολίδα καὶ συνήντησε τοὺς ὑπὸ τῆς ἐμπροσθοφυλακῆς τοῦ Δράμαλη σκορπισθέντας καὶ φεύγοντας ἀπὸ τὸ Ἄργος, καὶ τοὺς Ἀφεντικοὺς Μύλους Ἕλληνας κατὰ τὸ Χάνι Νταοῦλι, καὶ ἐκεῖθεν ἐγύρισαν πίσω εἰς τὸ ἄλλο Χάνι τοῦ αὐτοῦ χωρίου, τὸ ὁποῖον κεῖται εἰς τὸν κάμπον καὶ λέγεται τοῦ Ἀγᾶ πασᾶ, ὅπου ὅλοι ὁμοῦ ἐστάθησαν σχεδὸν τρεῖς ἡμέρας, τὸ χωρίον τοῦτο ὁ Ἀχλαδόκαμπος ἔθρεψεν ὅλους ἐκείνους τοὺς συναχθέντας ἐκεῖ, ὡς καὶ τὸν Κολοκοτρώνην πρὸς τὸν ὁποῖον ἔστειλε τροφὰς ὡς καὶ διὰ τὰ ἄλογά του εἰς τὴν θέσιν Βρυσούλια ὅπου διενυκτέρευσε, καὶ τὴν αὐγὴν ἐκίνησε νὰ ὑπάγῃ κατὰ τοῦ Δράμαλη. Τὸ δὲ χωρίον τοῦτο ἡ Τουρκικὴ ἐξουσία τὸ εἶχεν ἐν μέρει ἀσύδοτον, ὡς καὶ ὅλα τὰ χωρία ὅσα εὑρίσκοντο εἰς θέσιν ὅπου ὑπῆρχε διάβασις, καὶ τὴν ὁποίαν ὠνόμαζον Δερβένι, διότι τὰ τοιαῦτα χωρία ἐχρησίμευον ὡς κατάλυμα τῶν στρατιωτῶν καὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων τῆς ἐξουσίας, οἱ δὲ κάτοικοι τούτων ἦσαν ὑπόχρεοι νὰ ἑτοιμάζουν καὶ νὰ φέρουν εἰς τὸν δρόμον ψωμὶ, νερὸν, κρέας, καὶ ὅ,τι ἄλλο εἶχον, καὶ ἐκεῖ τοὺς ἐπερίμενον διὰ νὰ φάγουν. Ὅταν δὲ διήρχετο ὁ Πασᾶς ἐφιλοδωροῦσε τοὺς χωρικοὺς δι᾿ ὅσα ἔφερον. Εἶχον δὲ τὴν ἄδειαν οἱ Δερβενοχωρῖται οὗτοι τοῦ Ἀχλαδοκάμπου νὰ φέρουν ὅπλα, καὶ νὰ φυλάττουν εἰς τὸ Νταοῦλι Χάνι ὡς σκοποὶ πρὸς συνδρομὴν καὶ ἀσφάλειαν τῶν διαβατῶν. Ἐπειδὴ δὲ εἶχον καὶ τύμπανον καὶ αὐλοὺς καὶ ἔπαιζον ὀλίγον καὶ εὐχαρίστουν τοὺς διαβάτας, οὗτοι εἰς αμοιβὴν ἔδιδον εἰς αὐτοὺς χρήματα, καὶ ὡς ἐκ τούτου ἕκτοτε ἔμεινεν ἡ ὀνομασία τοῦ τόπου Νταοῦλι.

ΤΣΑΚΩΝΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑΝΟΥΛΗΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΑΜΑΝΟΥ Ἡ οἰκογένεια τῶν Καραμάνων ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα πολιτικῶς καὶ στρατιωτικῶς ἐξ ἰδίων δαπανῶσα κατὰ τὸν ἱερὸν ἀγῶνα. Ὁ μὲν Γιαννούλης καὶ ἐφυλακίσθη ὡς πρόκριτος εἰς Τριπολιτσᾶν, ὁ δὲ Δημήτριος εὑρίσκετο μὲ τοὺς στρατιώτας εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ μέχρι τῆς ἁλώσεως αὐτῆς. Μετὰ δὲ ταῦτα ἔγεινε γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου. Ὅτε δὲ ὁ Τουρκικὸς στόλος ἦλθεν εἰς τὰς νήσους Ὕδραν καὶ Σπέτσας, τότε ὁ Πάνος Κολοκοτρώνης ἦτον εἰς τὸ Λεωνίδιον, σταλεὶς ὑπὸ τῆς Πελοποννησιακῆς Γερουσίας διὰ πολιτικὴν ὑπηρεσίαν, τοῦτον οἱ ἀδελφοὶ Καραμάνου καὶ οἱ λοιποὶ ἐκεῖ πρόκριτοι ἐβοήθησαν, διότι ἀμέσως ἐστρατολόγησαν 350 πολεμιστὰς, οἵτινες μετὰ τοῦ Πάνου ἐπέρασαν εἰς Σπέτσας πρὸς βοήθειαν τῶν ἀδελφῶν μας Σπετσιωτῶν.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΗΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος κατήγετο ἐκ Λεωνιδίου. Ὑπῆγεν εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Μονεμβασίας μὲ τὸν Ἐμμανουὴλ Τσοῦχλον καὶ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν γείτονάς του καὶ ἄλλους, ὄντας ὑπὲρ τοὺς διακοσίους πεντήκοντα. Μετὰ δὲ τὴν ἅλωσιν τοῦ φρουρίου τούτου, ἦλθεν εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ μέχρι τῆς γενομένης ἐφόδου ἀπὸ τοὺς γείτονάς του, κατὰ τὴν ὁποίαν πολὺ συνετέλεσε. Κατόπιν δὲ εὑρέθη καὶ κατὰ τὰ Δραμαλικὰ εἰς τὴν Ἀργολίδα καὶ Παλαιόκαστρον τοῦ Ἄργους, κατὰ δὲ τὴν γενομένην μάχην ἀπὸ τὸν Κολοκοτρώνην εἰς τὸ Δερβενάκι κατὰ διαταγὴν τούτου ἐτοποθετήθη εἰς τὴν Κλένιαν, ὅπου ἐστάθη καὶ ὑπηρέτησε μετὰ πολλοῦ ζήλου καὶ προθυμίας.

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΟΥΛΕΛΟΣ Καὶ αὐτὸς ὁ καπετάνιος, ὡς καὶ ὁ Παναγιώτης Σαράντης, ἐκ τοῦ Λεωνιδίου κατήγοντο. Καὶ οἱ δύω δὲ οὗτοι ἦλθαν μὲ τοὺς γείτονάς των περὶ τοὺς διακοσίους εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, καὶ πολὺ συνετέλεσαν κατὰ τὴν ἔφοδον τῆς πόλεως, ὡς φαίνεται εἰς τὰ κατὰ τὴν ἅλωσιν ἀπομνημονεύματά μου. Εὑρέθησαν δὲ καὶ εἰς τὴν Ἀργολίδα ὕστερον, καὶ ἐπολέμησαν τὸν Δράμαλην κατὰ τὴν εἰς Κόρινθον φυγήν του, καὶ ἔπειτα ἐτοποθετήθησαν καὶ αὐτοὶ μετὰ τῶν ἄνω ῥηθέντων εἰς τὸ χωρίον Κλένια πρὸς ἀποκλεισμὸν τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν Κόρινθον καὶ ἔμειναν ἐκεῖ μέχρι τῆς καταστροφῆς του. Αἱ δὲ ὑπὸ τούτων ὅλων γενόμεναι μάχαι κατὰ τὸ μέρος ἐκεῖνο πολὺ ἀπὸ τοὺς πολεμικοὺς ἐπαινέθησαν.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΙΣΤΡΑ

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΚΟΠΑΝΙΤΣΑΣ Οὗτος ἐφυλακίσθη εἰς Τρίπολιν μετὰ τῶν λοιπῶν προὐχόντων, ὡσαύτως δὲ καὶ ὁ Μελέτιος Μελετόπουλος, ὅστις καὶ ἀπέθανεν ἐντὸς τῶν φυλακῶν. Ἁμφότεραι δὲ αὗται αἱ οἰκογένειαι εἶναι γνωσταὶ κατὰ τὴν Πελοπόννησον, ἐβοήθησαν δὲ μὲ τοὺς συγγενεῖς των τὴν ἐπανάστασιν, ὡς καὶ οἱ λοιποὶ πρόκριτοι.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΣΠΗΛΙΩΤΑΚΗΣ Ἐχρημάτισε πολιτικὸς, καὶ μέλος τοῦ ἐκτελεστικοῦ ἐγένετο ἐπὶ τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Γ. Κουντουργιώτη.

ΦΕΓΓΑΡΑΣ Η ΛΟΓΙΩΤΑΤΟΣ Οὗτος ὑπηρέτησε πολιτικῶς τὸν ἀγῶνα ἐντὸς τῆς ἐπαρχίας του, καὶ κατ᾿ ἀρχὰς πολὺ συνετέλεσε.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΡΕΒΒΑΤΑΣ Πολιτικὸς ἐπισημότατος. Γόνος ἀρχαίας καὶ λαμπρᾶς καταγωγῆς. Ὁ ἀνὴρ οὗτος κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐπαναστάσεως ἐφάνη χρήσιμος, χρησιμώτερος δὲ κατὰ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη, ὅτε συνηντήθη μετὰ τοῦ Κολοκοτρώνη εἰς τὸ Νταούλι, διότι ἐκεῖ ἐφάνη λαμπρὰ ἡ φιλοπατρία καὶ τὸ μεγαλεῖον τοῦ ἀνδρὸς, ὅστις λίαν συνετέλεσε διὰ τοῦ ἐνθουσιασμοῦ του εἰς τὴν καταστροφὴν τοῦ Δράμαλη. Φοβηθεὶς τὴν πολλὴν καὶ φοβερὰν στρατιὰν τοῦ Δράμαλη, μήπως αὕτη πάλιν ὑποδουλώσῃ τὴν πατρίδα του, ὅτε ἦτον εἰς τὸν Ἀχλαδόκαμπον, ἔκαμεν ὅ,τι κάμνουν οἱ ἄνθρωποι κατὰ τὸ τέλος τῆς ζωῆς των, ὅταν βαρύνωνται πλέον ἀπὸ ἀσθένειαν, ἢ ἄλλην πληγὴν, καὶ βλέπουν τὸν θάνατον ἐρχόμενον, διότι, ὅπως τότε οἱ ἄνθρωποι ἐξομολογοῦνται ὅλα των τὰ ἁμαρτήματα, οὕτω καὶ ὁ Κρεββατᾶς τότε ἐξωμολογήθη πρὸς τὸν Κολοκοτρώνην ὅσα αὐτὸς καὶ οἱ σύντροφοί του οἱ πολιτικοὶ ἔκαμον ἐναντίον του εἰς τὴν Ἀργολίδα διὰ νὰ ἐλαττώσουν τὴν ἀγάπην καὶ τὴν δύναμίν του παρὰ τῷ λαῷ, μετὰ δὲ τὴν τοιαύτην ἐξομολόγησιν εἶπεν, ὅτι δίδει ὅ,τι ἔχει διὰ νὰ μὴν χαθῇ ἡ πατρίς του, καὶ ἀμέσως τότε προσέφερε 1,000000 γρόσια διὰ τὰς ἀνάγκας τοῦ πολέμου. Ὑπῆρξε γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου. Δυστυχῶς ὅμως ὁ ἀνὴρ οὗτος ἐδολοφονήθη ἀπὸ τοὺς ἀδελφοὺς Γιατρακαίους, διὰ νὰ λάβουν αὐτοὶ τὴν ἀποκλειστικὴν τῆς ἐπαρχίας δύναμιν.

ΣΑΚΕΛΑΡΙΟΣ ΚΑΛΟΓΟΝΙΩΤΗΣ Οὗτος ἦτον ἐπίσημος καπετάνιος διὰ τὴν γενναιότητά του καὶ διὰ τὰς γνώσεις του. Ἔλαβε μέρος καθ᾿ ὅλην τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, ὡς καὶ κατὰ τὰ Δραμαλικά.

ΤΣΑΝΕΤΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΕΤΑΣ Οὗτος ἐφονεύθη μετὰ τοῦ Ἀναγνώστη Πετιμεζᾶ καὶ τοῦ συνεπαρχιώτου του Οἰκονόμου Καλομοίρη κατὰ τὴν ἀτυχῆ μάχην τῶν Βασιλικῶν τῆς Κορίνθου, καθ᾿ ἣν καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἔπεσαν. ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ Οὗτος ὁ ἱερεὺς καὶ ἥρως κατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Βορδώνια. Εὑρέθη δὲ εἰς πολλὰς μάχας καὶ ἀρίστευσεν. Ἔπεσε δὲ μαχόμενος κατὰ τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν ῥηθεῖσαν μάχην τῶν Βασιλικῶν μετὰ πολλῶν ἄλλων γενναίων καπεταναίων καὶ στρατιωτῶν, καὶ ὅλοι ἐλυπήθησαν διὰ τὸν ἔνδοξον θάνατόν του, καὶ μάλιστα οἱ στρατιωτικοὶ Πελοποννήσιοι οἵτινες ἐγνώρισαν τὴν ἀνδρείαν του καὶ τὸν ἠγάπων πολύ.

ΗΛΙΑΣ ΜΠΙΣΜΠΙΚΗΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος, ὁ γενναιότερος τῶν ἄλλων ὁμοίων του καπεταναίων, διότι ὅπου εὑρίσκετο μαχόμενος κατὰ τοῦ ἐχθροῦ διεκρίνετο.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος κατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Λογκάστρα καὶ ἀπὸ παλαιὰν οἰκογένειαν κλέφτικην γνωστὴν εἰς τὴν Πελοπόννησον. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἦτο πάντοτε εἰς τὰ ὅπλα κατὰ τῶν Τούρκων. Γενομένης δὲ τῆς ἐπαναστάσεως, αὐτὸς πρῶτος ἐφάνη μὲ τοὺς στρατιώτας τῆς ἐπαρχίας Μιστρᾶ, καὶ ἐστρατοπέδευσε κατὰ τὸ χωρίον Κερασιαὶς διὰ νὰ συστήσῃ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς μετὰ τῶν Μαυρομιχαλαίων. Ἀλλὰ κατὰ δυστυχίαν, πρὶν ἢ ταμπουρωθοῦν, οἱ Τοῦρκοι ὑπῆγον διὰ νυκτὸς, πρὶν ἐξημερώσῃ ἡ ἡμέρα τοῦ Πάσχα, καὶ ἔξαφνα συνέλαβον τὴν βάρδιαν, χωρὶς νὰ λάβῃ εἴδησιν ὁ στρατὸς, καὶ ἕνεκα τούτου ἐτέθησαν εἰς ἀταξίαν καὶ ἔφευγον, ὅτε ὁ Νικολόπουλος μὲ πολλοὺς ἐκ τῶν συγγενῶν του εὑρεθεὶς εἰς ἕνα ἐκεῖ ῥημοκλησάκι, δὲν ἠθέλησε νὰ φύγῃ, ἀλλ᾿ ἐστάθη ἐκεῖ καὶ αφοῦ ἐσκότωσέ τινας Τούρκους, ἔπειτα ἐνόησεν, ὅτι θὰ χαθοῦν ὅλοι ἀνωφελῶς. Τότε δὲ ἔδιωξεν ἀμέσως τοὺς συγγενεῖς του, καὶ ἔμεινε μόνος μὲ τὸν ψυχογυιόν του, καὶ ἐκράτησε τὴν θέσιν ταύτην μαχόμενος πρὸς τοὺς Τούρκους ἐπὶ πολλὴν ὥραν διὰ νὰ σώσῃ τοὺς ἄλλους ὅλους φεύγοντας. Ἀλλ᾿ ἐπὶ τέλους ἔπεσε καὶ αὐτὸς καὶ ὁ σύντροφός του μαχόμενοι. Κατὰ τὴν μάχην δὲ ταύτην ἐσκοτώθη ὁ καπετὰν Ξανθὸς συγγενὴς τοῦ ποτὲ Παναγιώταρου, διότι παλαιὰ σχέσις καὶ φιλία συνέδεε τοῦτον μετὰ τοῦ Ἀ. Νικολοπούλου, καὶ διὰ τοῦτο εὑρέθησαν ὁμοῦ συσωματωμένοι ὑπὲρ τοῦ ἀγῶνος. Ἀποθανόντος δὲ τοῦ Νικολοπούλου, ἡ ἐπαρχία τοῦ Μιστρᾶ ἔχασε στρατιωτικὸν ἐπίσημον, οἱ δὲ λοιποὶ συγγενεῖς του ὑπηρέτησαν ἔπειτα ὡς ἀξιωματικοὶ τοῦ χωρίου Λογκάστρα.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ Οὗτος ἦτο ἐκ τοῦ χωρίου Βορδώνια καὶ ὑπηρέτησεν, ὡς καπετάνιος, στρατιωτικῶς κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς. Ἐπέρασε δὲ μετὰ τοῦ Γιατράκου καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγιον. Εὑρέθη καὶ κατὰ τὰ Δραμαλικὰ καὶ ἀλλοῦ, ὡς καὶ ὁ Ἀντώνιος Σαλιβαρᾶς, ὅστις ἰδίως διωρίσθη καὶ πολιτάρχης Ναυπλίου ἐπὶ τῆς προεδρείας τοῦ Ἀνδρέα Ζαΐμη, καὶ ὑπερασπίσθη τὴν Κυβέρνησιν καὶ τοὺς πολίτας Ναυπλίου κατὰ τοῦ Θ. Γρίβα, ὁ ὁποῖος ἔχων τὸ Παλαμήδιον ἐλαφυραγώγει καὶ ἐκακοποίει αὐτούς.

ΑΔΕΛΦΟΙ ΓΙΑΤΡΑΚΑΙΟΙ Ἡ οἰκογένεια τῶν Γιατρακαίων προσέφερεν πολλὰς ἐκδουλεύσεις εἰς τὴν πατρίδα. Ὁ δὲ Παναγιωτάκης ἐξεῖχε τῶν ἄλλων ἀδελφῶν, διότι ἦτον ἐνθουσιασμένος, ἔτρεχε πανταχοῦ, καὶ μάλιστα διέπρεψε κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, παραμείνας μέχρι τῆς ἁλώσεώς της. Κατόπιν μετέβη εἰς τὴν Ἀργολίδα καὶ τὴν Κορινθίαν, καὶ ἦτον ἐκεῖ εἰς τὴν πρώτην πτῶσιν τοῦ φρουρίου. Καὶ εἰς τὸ Μεσολόγγιον ὑπῆγε πρὸς βοήθειαν τῶν ἐκεῖ ἀδελφῶν μας. Ἡ ἐπαρχία αὕτη τοῦ Μιστρᾶ εἶχε μὲν καλοὺς στρατιώτας, ἀλλ᾿ ἀρχηγοὺς δὲν εἶχε τόσον ἰσχυροὺς, ἐκτὸς μόνον τοῦ ἐν λόγῳ Παναγιωτάκη Γιατράκου. Ἐπειδὴ ὅμως ἡ οἰκογένεια αὕτη ἔκαμε τὸ ἀνοσιούργημα νὰ δολοφονήσουν τὸν μέγαν πολιτικὸν Παναγ. Κρεββατᾶν, ὡς εἴρηται, οἱ Πελοποννήσιοι διὰ τοῦτο τοὺς ἐσιχάθησαν.

ΜΠΑΡΜΠΙΤΣΑ Ἡ Μπαρμπίτσα εἶναι περίφημος, διότι ὑπῆρξε πατρὶς τοῦ ποτὲ ἥρωος Ζαχαριά.

ΑΔΕΛΦΟΙ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΙ Θεοδωρῆς, Ἀνδρέας καὶ Σωτῆρος, παιδιὰ τοῦ ποτὲ περιφήμου Ζαχαριά. Οὗτοι ἐχρησίμευσαν ὡς καπεταναῖοι εἰς τὴν ἐπαρχίαν Μιστρᾶ, αἱ δὲ ὑπηρεσίαι καὶ οἱ ἀγῶνες των φαίνονται εἰς τὰ ἐκδοθέντα ἀπομνημονεύματα.

ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ Η ΜΠΑΡΜΠΙΤΣΙΩΤΗΣ Ὑπῆρξεν εἷς τῶν ἐπισήμων στρατιωτικῶν τῆς ἐπαρχίας, εὑρεθεὶς παντοῦ καὶ εἰς πολλὰς μάχας, καὶ κατ᾿ ἀρχὰς μὲν εἰς τὴν σύστασιν τοῦ στρατοπέδου τῶν Βερβαίνων πολὺ συνετέλεσε, ἔπειτα δὲ καὶ κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς. Ἐπὶ δὲ τῆς εἰσβολῆς τοῦ Δράμαλη ἦλθεν εἰς τὸ Νταοῦλι τοῦ Ἀχλαδοκάμπου μετὰ τοῦ Ἀντώνη Κουμουστιώτη, καὶ οὕτως οἱ δύω ὁμοῦ ἔπιασαν τὸ παλαιόκαστρον τοῦ Ἄργους κατὰ τὴν θέλησιν τοῦ ἀρχηγοῦ Θ. Κολοκοτρώνη, καὶ πολὺ τότε ἐχρησίμευσαν. Ὁ Μπαρμπιτσιώτης ὑπῆγε καὶ εἰς τὰ Μεγάλα Δερβένια καὶ πέραν ἀκόμη. Ἐδείχθη δὲ γενναῖος εἰς τοὺς πολέμους εἰς τοὺς ὁποίους εὑρέθη.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΜΑΤΑΛΑΣ Οὗτος ὁ καπετάνιος κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Ἄρνα, καὶ ὑπηρέτησεν ἐπίσης στρατιωτικῶς, καὶ πάντοτε ἦτο ἑνωμένος μετὰ τοῦ Π. Ἀναγνωστοπούλου.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΤΣΟΡΤΣΑΚΗΣ Οὗτος κατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Καστανιὰ καὶ ὑπηρέτησεν ὡσαύτως στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς, τὰς δὲ ὑπηρεσίας του μαρτυρεῖ ἡ ἐπαρχία Μιστρᾶ.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΟΥΜΟΥΣΤΙΩΤΗΣ Ἦτον ἀπὸ τὸ ὁμώνυμον χωρίον Κουμούστα, καὶ ἐκ τῶν διακεκριμμένων μάλιστα. Καὶ οὗτος εἶναι ἐξ ἐκείνων, τοὺς ὁποίους ὁ Κολοκοτρώνης ἔστειλε νὰ πιάσουν τὸ Παλαιόκαστρον τοῦ Ἄργους ἀπὸ τὸ Νταούλι τοῦ Ἀχλαδοκάμπου ἐπὶ τῶν Δραμαλικῶν, ὡς φαίνεται εἰς τὰς διηγήσεις μου. Τότε δὲ εἰς τὸ φρούριον αὐτὸ ἔκαμε πολλὰς ἀνδραγαθίας, ὡς καὶ εἰς τὸ Κουτσοπόδι εἴς τινα μάχην, γενομένην μὲ τὴν καβαλαρίαν τοῦ Δράμαλη. Ἐν γένει δὲ ὅπου καὶ ἂν εὑρέθη πάντοτε διεκρίθη.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΚΛΑΒΟΧΩΡΙΤΗΣ Καὶ οὗτος ὁ καπετάνιος μετὰ γενναιότητος ἐπολέμησε καθ᾿ ὅλην τὴν διάρκειαν τοῦ ἀγῶνος. ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΨΑΜΠΕΛΗΣ Οὗτος κατήγετο ἀπὸ τὰ Ὀλυμποχώρια, καὶ ἐγένετο τοῖς πᾶσι γνωστὸς διὰ τὴν παληκαριάν του καὶ τὸν ἐνθουσιασμόν του. Εὑρέθη δὲ παντοῦ καὶ ἐπολέμησε ἀνδρειότατα.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΟΣ Οὗτος ἦτον ἀπὸ τὴν Βαμβακοῦ, καὶ ὡς στρατηγὸς τοῦ μέρους ἐκείνου ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα μὲ ἄδολον προθυμίαν. Ὑπῆρξε καὶ οὗτος πολιορκητὴς τῆς Τριπολιτσᾶς, καὶ ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὰς κατὰ τοῦ Δράμαλη μάχας.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΚΟΚΟΡΑΚΗΣ Περὶ τοῦ ἀνδρὸς τούτου, ὁ Παναγ. Γιατράκος ὁ τότε ἀρχηγὸς τῆς ἐπαρχίας Μιστρᾶ, ἔκαμε πρότασιν εἰς τὴν Πελοποννησιακὴν Γερουσίαν, νὰ τὸν δεχθοῦν ὡς γερουσιαστὴν, ἀντὶ τοῦ ἐπισκόπου Βρεσθένης, διότι τὸν ἀρχιερέα τοῦτον εἶχον οἱ Τοῦρκοι τοῦ Ναυπλίου ζητήσει ὡς ὅμηρον διὰ τὴν ἐκτέλεσιν τῆς περὶ παραδόσεώς των συνθήκης, ἥτις ἐματαιώθη ἕνεκα τῆς εἰσβολῆς τοῦ Δράμαλη, καὶ ἔμεινεν ἔκτοτε ὁ ἐπίσκοπος οὗτος ὅμηρος μέχρι τῆς παραδόσεως τοῦ Ναυπλίου. Ἡ Γερουσία ἐδέχθη τὴν πρότασιν τοῦ Γιατράκου, ὅστις μάλιστα καὶ παρεπονεῖτο, ὅτι τοῦ Κολοκοτρώνη τὴν αἴτησιν ἐδέχθη ἡ Γερουσία τοῦ νὰ γείνῃ γερουσιαστὴς ἄλλος ἀντὶ τοῦ Ζαφειροπούλου λιποτάκτου, καὶ οὕτως ὁ Κοκοράκης ἐγένετο γερουσιαστής. Ἐν τούτοις πολὺ ὡφέλησεν, ὡς τοιοῦτος, καὶ ἐδείχθη καλὸς πολιτικὸς ἔχων πολλὴν καὶ ἄδολον φιλοπατρίαν.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ Οὗτος ἐπὶ τῆς εἰσβολῆς τοῦ Δράμαλη ὡς γερουσιαστὴς πολὺ ὠφέλησε. Κατὰ τὰς ἀρχὰς δὲ τῆς ἐπαναστάσεως ἡ οἰκογένεια αὕτη τῶν Καλογεράδων ἐδαπάνησε ἐξ ἰδίων εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ ἐκεῖ φρουρίου, καὶ ὑπηρέτησαν ὅλοι τῆς οἰκογενείας ταύτης στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΝΤΡΙΒΑΣ Ὑπῆρξε στρατιωτικὸς, ὑπηρετήσας κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, εὑρέθη δὲ καὶ εἰς πολλὰς ἄλλας μάχας, καὶ ἐτιμᾶτο ὑπὸ τοῦ στρατηγοῦ Κολοκοτρώνη.

ΔΕΣΠΟΤΑΙΟΙ Ἡ οἰκογένεια τῶν Δεσποταίων ἐκ τῆς αὐτῆς Ἐπαρχίας καταγομένη, καὶ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως, καὶ κατ᾿ αὐτὴν ὑπηρέτησε καὶ συνέδραμεν τὸν ἀγῶνα στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς, ἰδίως δὲ κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ φρουρίου Μονεμβασίας.

ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΕΟΝΤΑΡΙΟΥ Ἡ Ἐπαρχία αὕτη ἂν καὶ ἦτο μικρὰ κατὰ τὴν ἔκτασιν, ὅμως ἐγέννησε μεγάλους καὶ ἐπισήμους ἄνδρας, οἵτινες εἶναι οἱ ἑξῆς. ΔΙΚΑΙΟΙ Η ΦΛΕΣΑΙΟΙ Ἡ πολυμελὴς αὕτη οἰκογένεια κατήγετο ἐκ τῆς κωμοπόλεως Πολιανῆς, καὶ εἶναι μία ἐκ τῶν ἀρχαίων καὶ ἐπισήμων γενεῶν τῆς Πελοποννήσου. Παλαιότερα δὲ ὁ Παναγιώτης Δικαῖος πατὴρ τοῦ Ἀναγνώστου, τοῦ Νικήτα καὶ τοῦ Κωνσταντίνου, εἶχεν ἐπισημότητα παρὰ τῇ Τουρκικῇ Ἐξουσίᾳ.

ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣ ΦΛΕΣΑΣ (Ἡ βιογραφία τοῦ ἀνδρὸς τούτου ἐξεδόθη τῷ 1868).

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΗΛΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣ ΦΛΕΣΑΣ Οὗτος ὑπῆρξε στρατιωτικὸς καὶ ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα ὡς τοιοῦτος, παρακολουθῶν πάντοτε τὸν μεγαλουργὸν Ἀρχιμανδρίτην Φλέσαν. Ἔπεσε δὲ μαχόμενος κατὰ τὴν ἐν Μανιάκι ἔνδοξον ἐκείνην μάχην, διότι καθ᾿ ἣν ὥραν οἱ Τοῦρκοι ἐπήδησαν εἰς τὸ ὀχύρωμα τοῦ θείου του Φλέσα καὶ ἐλιανίζοντο μὲ τὰ σπαθιὰ, οὗτος διὰ νὰ προφυλάζῃ τὸν θεῖόν του νὰ μὴν τὸν σπαθίζουν οἱ Τοῦρκοι, τὸν ἀγκάλιασε καὶ οὕτως ἔπεσαν καὶ οἱ δύω μαζύ.

ΝΙΚΗΤΑΣ ΔΙΚΑΙΟΣ Οὗτος ἦτον υἱὸς τοῦ Παναγιώτου Δικαίου, ὡς εἴρηται. Εἰς δὲ τὴν Πολιανὴν ὑπῆρχον δύω Νικῆται, ὁ Νικήτας Φλέσας, καὶ οὗτος περὶ τοῦ ὁποίου ἤδη λέγομεν. Ἐγένετο γαμβρὸς τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη, λαβὼν εἰς γυναῖκα τὴν θυγατέρα του. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἦτον εἰς τὴν Ζάκυνθον καὶ ἐκεῖ ὑπηρέτησεν ὡς στρατιωτικὸς εἰς τὰ Ἀγγλικὰ τάγματα. Κατὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν ἐπανελθὼν εἰς τὴν πατρίδα του, παρηκολούθει τὸν πενθερόν του Γέρω Κολοκοτρώνην, καὶ παντοῦ ἐπολέμησεν. Ἐτιμᾶτο δὲ καὶ ἠγαπᾶτο ἀπὸ ὅλους, διὰ τὴν καλήν του διαγωγὴν καὶ τὸ φύσει ἥσυχον τοῦ ἤθους. Ἦτο δὲ τὸ παράδειγμα τῆς ὑπομονῆς.

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ Καὶ οὗτος ἦτον ἐκ τῆς κωμοπόλεως Πολιανῆς. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπῆρξε προεστὼς τῆς ἐπαρχίας. Μετὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν ἐγένετο στρατιωτικὸς καὶ ὡς τοιοῦτος ὑπηρέτησε μέχρι τοῦ 1828. Ὑπῆγεν εἰς τὰ Μεσσηνιακὰ φρούρια καὶ εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς μετὰ τὸν Αὔγουστον μῆνα. Ἐπίσης δὲ ἔλαβε μέρος καὶ εἰς τὰς κατὰ τοῦ Δράμαλη ἐπισήμους δύω μάχας τοῦ Ἁγίου Σώστη καὶ Ἁγιονόρι μετὰ τῶν λοιπῶν συγγενῶν του Φλεσαίων. ΠΕΤΡΟΣ ΣΑΛΑΜΟΝΑΣ Ὑπῆρξε προὔχων τοῦ Λεονταρίου, καὶ ὑπηρέτησεν εἰς τὰ πολιτικὰ πράγματα ἐντὸς τῆς ἐπαρχίας του.

ΟΙΚΟΝΟΜΟΣ ΠΑΠΑΗΛΙΩΠΟΥΛΟΣ Οὗτος ὁ ἱερεὺς τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου κατήγετο ἐκ Λεονταρίου. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως περιήρχετο τὰ χωρία κατηχῶν τοὺς συμπατριώτας του, καὶ ἐφοδιάζων αὐτοὺς μὲ ὅπλα καὶ τὰ ἄλλα τὰ ἀναγκαῖα πρὸς τὴν ἐπανάστασιν. Αὐτὸς ὡσαύτως κατήχησε καὶ τὸν Ἀ. Κουλόχεραν, τὸν Ἀ. Κουμουνδοῦρον ἀπὸ τὸν Κραμποβὸν καὶ τὸν Στασινὸν Ντουρέκαν, οἵτινες ἐπολέμησαν καθ᾿ ὅλας τὰς μάχας τῆς πολιορκίας Τριπολιτσᾶς, τὰς μάχας κατὰ τοῦ Δράμαλη καὶ εἰς ἄλλας ἀκόμη. Καὶ οἱ τρεῖς οὗτοι παρηκολούθουν τὸν συμπατριώτην των στρατηγὸν Νικήταν. Ὁ δὲ Στασινὸς Ντουρέκας ἔπεσε μαχόμενος εἰς τὴν ἔνδοξον μάχην τὴν γενομένην εἰς τὸ Μανιάκι τῆς Μεσσηνίας μετὰ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Φλέσα.

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ ΚΑΙ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΡΟΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΠΟΥΡΑΙΟΙ Οἱ τρεῖς οὗτοι ἀδελφοὶ ἦσαν ἀπὸ τὸ χωρίον Κωνσταντίνους τῆς Μεσσηνίας. Ἦσαν πάντοτε ἑνωμένοι καὶ εἶχον σῶμα στρατιωτῶν ἴδιον. Κατὰ τὴν μάχην τοῦ Βαλτετσίου ἐκλείσθησαν εἰς τὴν θέσιν, ἥτις φαίνεται εἰς τὰς διηγήσεις μου καὶ τὸ σχετικὸν τοπογράφημά μου. Ἐκ τούτων ὁ Παναγιώταρος ἐσκοτώθη κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς εἰς τὴν θέσιν Ψηλὸν ὦμον καὶ Ἁγιάννη Θάνα, ὅπου ἔπεσαν καὶ ἄλλοι Ἕλληνες. Οἱ δὲ λοιποὶ δύω ἀδελφοὶ Κώστας καὶ Ζαφείρης εὑρέθησαν καὶ εἰς τοὺς κατὰ τοῦ Δράμαλη πολέμους, ὄντες ὁμοῦ μὲ τὸν Ἀρχιμανδρίτην καὶ τοὺς λοιποὺς Φλεσαίους. Ἡ δὲ οἰκογένεια τῶν Μπουραίων εἶναι γνωστὴ καθ᾿ ὅλην τὴν Μεσσηνίαν ὡς στρατιωτική. Ὁ Παναγιώταρος ἐφονεύθη κατὰ τὴν 20 Ἰουλίου τοῦ 1821, καθ᾿ ἣν ἡμέραν οἱ Τοῦρκοι εἶχον χωσιὰν εἰς τὸ Μουχλὶ, καὶ ἐκτὸς τούτου ἐφόνευσαν καὶ 24 προσέτι Ἕλληνας ἀπὸ τοὺς καμπίσους Τριπολιτσιώτας καὶ Ἁγιοπετρίτας. Τούτους δὲ ὅλους τοὺς σκοτωθέντας, χωρὶς κεφάλια, ἔθαψαν οἱ Ἕλληνες εἰς τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου Σώστη, χωρίου τοῦ κάμπου τῆς Τριπολιτσᾶς. Ταῦτα κατ᾿ ἐκείνην τὴν ἡμέραν ἔγειναν.

ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Η ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑΣ Ἦτον ἐκ τῆς Πολιανῆς, καὶ παλαιὸς κλέφτης. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως μετέβη εἰς τὴν Ρωσσίαν πρὸς ἀντάμωσιν τοῦ Καποδιστρίου καὶ τοῦ Ἀλεξ. Ὑψηλάντη καὶ λοιπῶν ἑταίρων. Ἡ ἐκεῖ μετάβασίς του ὠφέλησε πολὺ, διότι ἐβεβαίωσε τὴν κατάστασιν τῶν πραγμάτων τῆς Πελοποννήσου καὶ τὴν δύναμιν αὐτῆς, διαφωτίσας καὶ ἐμψυχώσας τοὺς ἐκεῖ ἀδελφούς· ὁ Ἀναγνωσταρᾶς ἐχρημάτισε καὶ ὡς ταγματάρχης εἰς τὰ ἐν Ἑπτανήσῳ τάγματα. Ἦτο περίφημος διὰ τοὺς τρόπους του καὶ τὴν ἱκανότητά του εἰς τὸ πείθειν καὶ ῥαδιουργεῖν ἐπιτηδείως. Μετέβη δὲ καὶ εἰς τὰς νήσους Ὕδραν καὶ Σπέτσας, ἐνεργῶν τὰ χρέη τὰ ἀποστολικά. Κατὰ δὲ τὴν ἔκρηξιν τῆς ἐπαναστάσεως εὑρέθη εἰς τὰς Καλάμας, ὅπου ἐπῆραν τοὺς ὀλίγους Τούρκους μετὰ τῶν ἄλλων, καὶ ἔπειτα ἐτράβηξε διὰ τὰς ἐπαρχίας Τρυφυλλίας καὶ Ὀλυμπίας γενικεύων τὴν ἐπανάστασιν, καὶ παρακινῶν τοὺς κατοίκους νὰ λάβουν τὰ ὅπλα καὶ τὸν ἀκολουθήσουν. Ἐκεῖ δὲ ἦσαν καὶ ἄλλοι καπεταναῖοι μεταξὺ τῶν ὁποίων ὁ Φλέσας, ὁ Κεφάλας, ὁ Παπατσώνης καὶ λοιποί. Οὗτοι δὲ ὅλοι ἦλθον εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Καρύταινας, ἄγοντες ὑπὲρ τὰς 2500 στρατιώτας. Ἐλθούσης δὲ βοηθείας ἐκ Τριπολιτσᾶς, ἡ πολιορκία διελύθη, καὶ οἱ Ἕλληνες ἐσκορπίσθησαν ἐκεῖθεν. Ὁ δὲ Ἀναγνωσταρᾶς ὑπῆγε εἰς Στεμνίτσαν, μετ᾿ ἄλλων καπεταναίων, καὶ ἐκεῖθεν ἐτράβηξε διὰ τὸ Λεοντάρι. Ἔπειτα ἦλθεν εἰς τὸ Βαλτέτσι ὅπου καὶ πολλοὶ ἄλλοι συνηθροίσθησαν. Ἐλθόντες δὲ ἐκεῖ οἱ Τοῦρκοι ἐπολέμησαν, καὶ ἐσκόρπισαν πάλιν τοὺς Ἕλληνας. Τότε ὁ Ἀναγνωσταρᾶς ἀνεχώρησεν ἐκεῖθεν εἰς τὰ Μεσσηνιακὰ Φρούρια, ὅπως τακτοποιήσῃ τὰ τῆς πολιορκίας. Ἐκεῖ δὲ εὑρισκόμενος καὶ μαθὼν τὴν ἔλευσιν τοῦ πρίγκηπος Δημ. Ὑψηλάντου, ὑπῆγεν εἰς τὸ Ἄργος πρὸς ὑποδοχήν του. Μετὰ ταῦτα ἦλθεν εἰς τὰ Τρίκορφα διὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς μετὰ τοῦ Ὑψηλάντου, τὸν ὁποῖον παρηκολούθει ἀναχωρήσαντα εἰς Καλάμας ἀπὸ τὰ Βέρβαινα. Ὁ Ἀναγνωσταρᾶς ἔμεινε καθ᾿ ὅλην τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, καὶ μετὰ τὴν ἅλωσιν αὐτῆς, ἀνεμίχθη εἰς τὰ πολιτικὰ πράγματα. Ἐπὶ δὲ τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Θ. Κουντουργιώτη ἐγένετο ὑπουργὸς τοῦ πολέμου, καὶ ὡς τοιοῦτος ἐξεστράτευσε κατὰ τοῦ ἐλθόντος τότε Ἰμβραὴμ πασᾶ. Ἔπεσε δὲ μαχόμενος κατὰ τὸ νησὶ τῆς Σφακτηρίας, εἰς Ναυαρίνους, καθ᾿ ἢν ὥραν ἔγεινεν ἡ εἰσβολὴ τῶν Ἀράβων κατὰ ξηρὰν καὶ κατὰ θάλασσαν, διὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Νεοκάστρου. Εἴπομεν ἐν ἀρχῇ, ὅτι ὁ Ἀναγνωσταρᾶς πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως μετέβη εἰς τὴν Ρωσσίαν· τοῦτο δὲ ἐγένετο κατὰ θέλησιν τοῦ Καποδιστρίου, διότι ὅταν οὗτος ἦλθεν εἰς τὴν πατρίδα του Κέρκυραν κατὰ τὸ ἔτος 1819, κατήχησεν ὅλους τοὺς εὑρεθέντας ἐκεῖ καπεταναίους, οἵτινες παλαιότερον εἶχον ὑπηρετήσει εἰς τὰ Ρωσσικὰ τάγματα τὰ κατέχοντα τὴν Ἑπτάνησον. Ἐκ τούτων τῶν καπεταναίων πολλοὶ ὑπῆγον εἰς τὴν Ρωσσίαν καὶ ἔδωκαν ἀναφορὰν πρὸς τὸν Αὐτοκράτορα πρὸς πληρωμὴν τῶν μισθῶν των, οἵτινες ἔμειναν ἀπλήρωτοι, καὶ μάλιστα ὁ Καποδίστριας τοῖς ὑπεσχέθη νὰ μεσιτεύσῃ περὶ τούτου παρὰ τῷ Αὐτοκράτορι, καὶ κατόπιν οἱ καπεταναῖοι οὗτοι νὰ ἐνεργήσουν ὡς ἀπόστολοι τῆς Φιλικῆς ἑταιρίας, ὅπερ καὶ ἐγένετο.

ΝΙΚΗΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Η ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ Οὗτος, ὁ μὴ εἰπὼν τίποτε, ἀλλ᾿ ἔχων ἔργον τὸν πόλεμον, ὁ φιλοκίνδυνος, καὶ ὁ ἀκολουθῶν ἡμέραν καὶ νύκτα τὸν ἐχθρὸν, ἐγεννήθη εἰς τὸ χωρίον Τουρκολέκα τῆς αὐτῆς ἐπαρχίας. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἦτον εἰς τὴν Ἑπτάνησον ὑπηρετῶν εἰς τὰ ἐκεῖ τάγματα ὡς ἀξιωματικὸς, καὶ κατόπιν ἐπανῆλθεν εἰς τὴν Πελοπόννησον ὅπως χρησιμεύσῃ εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς πατρίδος του. Ὁδηγούμενος δὲ πάντοτε ὑπὸ τοῦ θείου του Θ. Κολοκοτρώνη, εὑρέθη εἰς Βαλτέτσι κατὰ τὴν πρώτην ἐκεῖ γενομένην μάχην. Ἀφοῦ δὲ οἱ Τοῦρκοι μᾶς ἐκυνήγησαν, μᾶς ἐπῆραν τὸ χωριὸ, καὶ μᾶς ἔκαυσαν καὶ ἕνα μέρος σπίτια, ἡμεῖς πάλιν τοὺς ἐκυνηγήσαμεν, ὅτε ὁ Νικήτας καταδιώκων τοὺς Τούρκους, ἐφώναξε «Σταθῆτε, Περσιάνοι νὰ πολεμήσωμεν!». Ἀπὸ ἐκείνης δὲ τῆς ἡμέρας οἱ Ἕλληνες ἔλεγον τοὺς Τούρκους Περσιάνους, διότι καὶ ἀνέκαθεν ὑπῆρχεν ἰδέα πατροπαράδοτος εἰς τοὺς Ἕλληνας, ὅτι οἱ Τοῦρκοι κατάγονται ἀπὸ τὴν Περσίαν, καὶ τὴν Κόκκινην Μηλιὰν, ὡς ἔλεγον. Τοῦ στρατηγοῦ τούτου τὰ ἡρωϊκὰ κατορθώματα κατὰ τὰς διαφόρους καὶ ἐπισήμους μάχας, τὰς γενομένας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου, εἶναι τόσον πολλὰ, ὥστε ἤδη, ἐν ταῖς συντόμοις ταύταις βιογραφίαις, δὲν δυνάμεθα νὰ τὰ διηγηθῶμεν λεπτομερῶς. Ἄλλως τε ταῦτα εἶναι γνωστὰ, φαίνονται δὲ καὶ μαρτυροῦνται τὰ ἀνδραγαθήματά του εἰς ὅλα τὰ μέχρι τοῦδε ἐκδοθέντα στρατιωτικὰ καὶ ἱστορικὰ ἀπομνημονεύματα, κοσμοῦντα τὰς ὡραιοτέρας σελίδας των. Ἰδίως ὅμως καὶ ἐν συντόμῳ, ὁ Νικηταρᾶς ἐπολέμησε τοὺς Τούρκους κατὰ τὰς ἐπισήμους μάχας τῶν Δολιανῶν, τοῦ Ἁγίου Σώστη δὶς, τοῦ Ἁγιονόρι, τῆς Στυλίδος καὶ Ἁγίας Μαρίνας, τοῦ Μεσολογγίου, τῆς Ἀράχοβας, ἀρχηγοῦντος τοῦ Καραϊσκάκη καὶ αὐτοῦ τούτου, καὶ παρευρέθη καὶ ἐπολέμησε καὶ εἰς ἄλλας πολλὰς μάχας. Τοιοῦτος ὑπῆρξεν ὁ φιλοπόλεμος Νικήτας, καὶ αὐτὰ ἔπραξε διὰ τὴν ἐλευθερίαν τῆς πατρίδος. Ἡ Κυβέρνησις ὅμως τοῦ Κουντουργιώτη τὸν ἐκήρυξε καὶ αὐτὸν ἀντάρτην, χωρὶς νὰ τὸ θέλῃ, καὶ τὸν ἠνάγκασε νὰ φύγῃ εἰς τὴν Ρούμελην μετὰ τοῦ Ἀνδρέα Ζαΐμη καὶ Ἀνδρέα Λόντου, ὅπου τοὺς ἐδέχθη καὶ τοὺς ὑπερασπίσθη μόνος ὁ ἄλλος φιλοπόλεμος καὶ φιλόπατρις στρατηγὸς Τσόγκας, μέχρι τῆς δοθείσης ὑπὸ τῆς ἰδίας Κυβερνήσεως ἀμνηστείας καὶ εἰς αὐτοὺς καὶ εἰς τοὺς ἄλλους τοὺς φυλακισθέντας ἐν Ὕδρᾷ.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Οὗτος ἦτον ἀδελφὸς τοῦ ἥρωος Νικήτα, καὶ εἷς ἐκ τῶν πολεμιστῶν καὶ πολιορκητῶν τοῦ Ναυπλίου. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως, παρακολουθῶν πάντοτε τοὺς θείους του Ἀναγνωσταρᾶν Παπαγεωργίου καὶ Θ. Κολοκοτρώνην, ἐπέρασεν εἰς τὴν Ἑπτάνησον ὅπου ὑπηρέτησε καὶ αὐτὸς ὡς ἀξιωματικὸς εἰς τὰ ἐκεῖ στρατιωτικὰ τάγματα. Κατὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν, ἐπανελθὼν ἐχρησίμευσεν ὡς διδάσκαλος τῆς τακτικῆς εἰς τὴν πατρίδα μας. Ἐφονεύθη δὲ εἴς τινα μάχην ἀπὸ τοὺς Τούρκους τοῦ Ναυπλίου μετὰ τὴν φυγὴν τοῦ Δράμαλη ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα.

ΛΙΑΚΟΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος κατήγετο ἐκ Σινάνου τῆς Μεγαλοπόλεως, καὶ ὑπηρέτησε τὴν πατρίδα ὑπὸ τὰς διαταγὰς τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη, εὑρεθεὶς εἰς πολλὰς μάχας κατὰ τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς. Ὑπῆγε δὲ καὶ εἰς τὰ Μεγάλα Δερβένια μετὰ τοῦ Νικήτα Σταματελοπούλου. Κατὰ δὲ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη εὑρέθη καὶ εἰς τὰς δύω μάχας τοῦ Ἁγίου Σώστη καὶ Ἁγιονόρι. Ὡσαύτως δὲ μετέβη καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου καὶ ἐπολέμησε, διακριθεὶς ὡς καλὸς καὶ ἄξιος στρατιωτικός.

ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΚΑΠΟΥΤΣΗΣ Οὗτος ἦτον ἐκ τοῦ Σινάνου, καὶ πάντοτε ἠκολούθησε τὸν Ἀρχιμανδρίτην Δικαῖον Φλέσαν, καὶ καθ᾿ ὅλον τὸν ἀγῶνα ὑπηρέτησεν ὁμοῦ μὲ τοὺς Φλεσαίους ὡς στρατιωτικός.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΗΛΙΤΣΗΣ Οὗτος ὑπῆρξε γενναῖος στρατιωτικὸς, καὶ εἰς Ἑπτάνησον ἐμαθήτευσεν εἰς τὰ τοῦ πολέμου, χρησιμεύσας ἔπειτα εἰς τὴν ἐπανάστασίν μας ὡς διδάσκαλος τῆς στρατιωτικῆς καὶ πολεμικῆς τέχνης εἰς τοὺς γείτονάς του.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΗΛΙΑΝΑΙ Οἱ δύω οὗτοι ἀδελφοὶ ὑπηρέτησαν τὴν πατρίδα ὡς πολιτικοί. Πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ἐμπορεύοντο εἰς τὴν Ζάκυνθον, καὶ ἐκεῖ ἐλεύθεροι ὄντες εἶχον προετοιμάσει πολλὰ ἀναγκαῖα εἰς τὴν ἐπανάστασιν, τὰ ὁποῖα, ἅμα αὕτη ἐγένετο, μετέφερον ἐγκαίρως καὶ πολὺ ἐχρησίμευσαν, ἕνεκα τῆς μεγάλης ἐλλείψεως τῶν ἀναγκαίων τοῦ πολέμου, τῶν ὁποίων τότε εἶχον οἱ Ἕλληνες. Ὑπῆρξαν δὲ καὶ πληρεξούσιοι καὶ βουλευταὶ τῆς ἐπαρχίας Λεονταρίου.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΚΙΤΣΟΣ Ὁ καπετάνιος οὗτος ἐγεννήθη εἰς τὸ χωρίον Κατσαροῦ τῆς Μεσσηνίας. Κατὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν ἐγένετο γνωστὸς διὰ τὰς πρὸς τὴν πατρίδα στρατιωτικὰς ἐκδουλεύσεις του, διότι εὑρέθη παντοῦ, καὶ ἰδίως εἰς τὸ Βαλτέτσι καὶ εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, ὡς καὶ εἰς τὰς κατὰ τοῦ Δράμαλη μάχας. Ἦτο μετὰ τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Δικαίου καὶ λοιπῶν Φλεσαίων. Ὑπῆγε δὲ καὶ ἐκτὸς τῆς Πελοποννήσου. Ἐπέδειξε δὲ πολὺν ζῆλον, γενναιότητα καὶ προθυμίαν ἀκούραστον.


ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΟΡΩΝΗΣ

ΗΛΙΑΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΑΠΑΥΛΟΙ Ἡ οἰκογένεια αὕτη ἐν ἀρχῇ τοῦ ἀγῶνος ἐφάνη χρήσιμος εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Κορώνης, ἐξοδεύουσα ἐξ ἰδίων εἰς τὰς ἀνάγκας αὐτῆς. Ὑπηρέτησαν δὲ οἱ τρεῖς οὗτοι ἀδελφοὶ στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς· καθ᾿ ὅλον τὸν χρόνον τοῦ ἀγῶνος, διότι ὁ μὲν Ἠλίας ἔγεινε μέλος τῆς Πελοποννησιακῆς Γερουσίας, κατὰ δὲ τὴν ἐποχὴν τοῦ Δράμαλη συνετέλεσε καὶ αὐτὸς εἰς τὴν ἐξόντωσίν του, ὁ δὲ Ἰωάννης ἐχρημάτισεν ἐπίσης βουλευτὴς πληρεξούσιος τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων καὶ Γερουσιαστής. ΗΛΙΑΣ ΣΑΚΟΣ ΚΑΙ

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΤΡΙΓΓΕΤΑΣ Ἀμφότεροι ὑπηρέτησαν πολιτικῶς ἐντὸς τοῦ τόπου των διὰ τὰς ἀνάγκας τῆς πολιορκίας. ΠΑΠΑΦΩΤΗΣ Κατήγετο ἐκ Κορώνης. Ὑπῆρξε δὲ περίφημος καπετάνιος, τὰ δὲ στρατιωτικά του κατορθώματα ἄφησαν ἐποχὴν εἰς τοὺς γείτονάς του.

ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΚΑΙ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΔΑΡΙΩΤΗΣ Οὗτοι ὑπηρέτησαν στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς εἰς τὴν πολιορκίαν τῆς Κορώνης καὶ ἀλλοῦ.

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΟΡΩΝΗΣ Ὁ ἱεράρχης οὗτος καὶ ὁ διάκονός του ἐφονεύθησαν ἀπὸ τοὺς Τούρκους, ἀφοῦ πρότερον ἐβασανίσθησαν ἐντὸς τοῦ φρουρίου. Τὰ δὲ πτώματά των πρῶτον μὲν ἐνεπαίχθησαν, καὶ ὑβρίσθησαν ἀπὸ τοὺς ἐκεῖ Ἑβραίους, ἔπειτα δὲ ἐρρίφθησαν ἔξω τοῦ τείχους ἀπὸ τοὺς ἰδίους, οἵτινες συνάμα ἐφώναζον πρὸς τοὺς πολιορκητὰς τοῦ φρουρίου Ἕλληνας νὰ ὑπάγουν νὰ πάρουν κρέας, ἂν δὲν ἔχουν κλπ. Τοιαύτας βασάνους καὶ τοιούτους ἐμπαιγμοὺς ἔκαμνον οἱ Τοῦρκοι καὶ οἱ Ἑβραῖοι πρὸς τοὺς κληρικούς.
ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΝΔΡΟΥΣΗΣ

Π. ΠΡΑΣΑΣ Οὗτος ἦτο πολιτικὸς, καὶ ἐχρημάτισε πληρεξούσιος τῶν Ἐθνοσυνελεύσεων. Ἀφῆκε δὲ ἐποχὴν τότε διὰ τὴν ἁπλότητά του, διότι εἰς τὰς γινομένας ψηφοφορίας ἔδιδε πάντοτε τὴν ψῆφόν του πρὸς τὸν Κολοκοτρώνην, καὶ τοῦτο ἔπραττε, διότι ἀγράμματος ὢν, δὲν ἤθελε νὰ τὸν ὑπογράψῃ ἄλλος, διότι δὲν εἶχεν ἐμπιστοσύνην. Ἂν δὲ τυχὼν ὁ Κολοκοτρώνης ἔλιπε, δὲν ἔδιδε ψῆφον εἰς κανένα.

ΣΠΥΡΟΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Οὗτος ἐχρημάτισε πάντοτε γερουσιαστὴς, πληρεξούσιος καὶ βουλευτής.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ Ἡ οἰκογένεια τῶν Παπατσωναίων καὶ πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως εἶχε τὴν ἐπισημότητά της, διότι ἐχρημάτισεν εἰς τὰ πολιτικὰ πράγματα τῶν Τούρκων. Μετὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν δὲν ἔπαυσεν ὑπηρετοῦσα εἰς διαφόρους ὑπηρεσίας τὴν πατρίδα. Ἐφυλακίσθη καὶ οὗτος εἰς Ὕδραν μετὰ τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ λοιπῶν.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ Οὗτος ὑπηρετήσας στρατιωτικὸς εὑρέθη εἰς πολλὰς μάχας, καὶ ἰδίως καθ᾿ ὅλην τὴν πολιορκίαν τῆς Τριπολιτσᾶς, εἰς τὸ Βαλτέτσι ὅπου δεικνύονται καὶ τὰ ταμπούρια του, εἰς τὰ ὁποῖα ἐπολέμησε. Μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Τριπολιτσᾶς ἐγένετο γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννησιακῆς Γερουσίας. Κατὰ τὴν εἰσβολὴν δὲ τοῦ Δράμαλη ἐπολέμησεν εἰς τὴν Ἀργολίδα καὶ παντοῦ ἠνδραγάθησε. Τὸ ὄνομά του ἀπαντᾶται εἰς ὅλας τὰς μεγάλας μάχας. Ἐπὶ δὲ τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Κουντουργιώτη ἐφυλακίσθη καὶ αὐτὸς μετὰ τοῦ Κολοκοτρώνη καὶ τῶν ἄλλων. Κατόπιν δὲ κατὰ τὴν ἐκστρατείαν τοῦ Ἰμβραὴμ εἰς τὴν Πελοπόννησον, ἐφονεύθη εἰς τὴν ἀτυχῆ μάχην τῶν Τρικόρφων ὑπὸ τῶν Ἀράβων. Ὁ δὲ θάνατός του ἐλύπησεν ὅλους ὅσοι τὸν ἐγνώρισαν, καὶ κατ᾿ ἐξοχὴν τοὺς στρατιωτικούς.

ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΒΑΣ Κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Γαράντσα. Οὗτος μὲ τὰ παιδιά του καὶ τοὺς συγγενεῖς του, καὶ ὅλον τὸ χωρίον Γαράντσα εἶχον ὅλοι ὄνομα ἐπίσημον κατὰ τὴν ἐπανάστασιν ὡς παληκάρια, διότι εἰς ὁποιανδήποτε μάχην καὶ ἂν εὑρέθησαν, διεκρίθησαν. Ἰδίως δὲ διεκρίθησαν καὶ ἠνδραγάθησαν εἰς τὴν ἔνδοξον μάχην τοῦ Βαλτετσίου, ἔνθα ἀφῆκαν μνημεῖα αἰώνια, καὶ μέχρι τῆς σήμερον λέγονται καὶ μαρτυροῦνται τὰ ταμπούρια τοῦ Μητροπέτροβα καὶ τῶν Γαραντσαίων, διότι ἴσα ἴσα ταῦτα ἐβάστασαν τὰς ὁρμὰς τῶν Τούρκων, κείμενα εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ χωρίου Βαλτέτσι, ὅπου ἦτον ὀλίγος κάμπος καὶ τὸ Τουρκικὸν ἱππικὸν τὰ ἐκτύπα, τὰ δὲ κανόνια δὲν ἠδύναντο νὰ τὰ κτυπήσουν. Ὁ Μητροπέτροβας ὑπηρέτησεν ἐν γένει καθ᾿ ὅλον τὸν ἀγῶνα. Ἐφυλακίσθη δὲ καὶ αὐτὸς εἰς Ὕδραν μετὰ τῶν λοιπῶν.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΣ Οὗτος ὁ φιλοπόλεμος καὶ ἀκούραστος κατήγετο ἀπὸ τὸ χωρίον Διρράχι, τὸ ὁποῖον πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως ὑπήγετο εἰς τὴν ἐπαρχίαν τῆς Ἀνδρούσης. Αἱ πρὸς τὴν πατρίδα ὑπηρεσίαι του εἶναι πολλαί. Εὑρεθεὶς κατ᾿ ἀρχὰς εἰς Καλαμάταν, κατόπιν ὑπῆγεν εἰς τὴν Καρύταιναν, καὶ ἐκεῖθεν εἰς τὸ Βαλτέτσι ἑνωμένος ὢν μετὰ τοῦ Δ. Παπατσώνη. Ἐκεῖ δὲ ἀκόμη σώζονται καὶ τὰ ταμπούρια των. Ὅταν δὲ κατόπιν ἐπολιορκήθη ἡ Τριπολιτσὰ, ὁ Κεφάλας καὶ ἐκεῖ ἀφῆκε σημεῖα τῆς παληκαριᾶς του, διότι καὶ σήμερον ἀκόμη ὁμολογοῦνται τὰ ταμπούρια τοῦ Κεφάλα, ὅστις καὶ κατὰ τὴν ἔφοδον εἰσῆλθεν εἰς τὴν πόλιν μετὰ τῶν Τσακώκων. Ὡσαύτως εὑρέθη καὶ εἰς τὰς κατὰ τοῦ Δράμαλη μάχας. Διαρκούσης δὲ τῆς πολιορκίας τῆς Τριπολιτσᾶς ὑπῆγε καὶ αὐτὸς εἰς τὰ Μεγάλα Δερβένια. Ἐξῆλθε δὲ καὶ εἰς τὴν Στερεὰν καὶ ἐπολέμησε καὶ ἐκεῖ καὶ ἠρίστευσε. Τέλος πάντων παντοῦ εὑρίσκετο ἐμπρός. Ἔπεσε δὲ ὁ Κεφάλας μαχόμενος εἰς Μανιάκι μετὰ τοῦ ἐνδόξου Γρηγορίου Φλέσα. Λέγουσιν ὅτι κατὰ τὴν ἀκμὴν τῆς μάχης ἠθέλησε νὰ φύγῃ, καὶ ἐκεῖ ἐσκοτώθη, καὶ ἐξάγουσι τοῦτο, ὅτι τὸ πτῶμά του εὑρέθη μακρότερον τῶν ἄλλων σκοτωμένων. Τοῦτο δὲ, ὡς τὸ λέγομεν καὶ τὸ ἐμάθομεν, τὸ ἔγραψεν ἕνας Γάλλος ἐξ ἐκείνων, οἵτινες ἦσαν μαζὺ μὲ τοὺς Τούρκους.

ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΕΘΩΝΗΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΤΑΡΟΣ Οὗτος ἦτο πολιτικὸς καὶ ἐχρημάτισε γερουσιαστὴς τῆς Πελοποννήσου.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Η ΜΟΘΩΝΙΟΣ Τὸ ὄνομα τούτου μελετᾶται, διότι κατ᾿ ἀρχὰς τοῦτον οἱ Τοῦρκοι τῆς Τριπολιτσᾶς ἔστειλαν εἰς τοὺς προὔχοντας τῶν Καλαβρύτων ὅπως τοὺς εἴπῃ νὰ ὑπάγουν εἰς Τριπολιτσᾶν καὶ τοὺς βεβαιώσῃ, ὅτι δὲν θέλουν κακοποιηθῆ. Μετὰ δὲ τὴν ἐπανάστασιν ἐπῆρε καὶ οὗτος τὰ ὅπλα καὶ ἐπολέμησε καθ᾿ ὅλον τὸν ἀγῶνα. Ἐπὶ δὲ τοῦ Ἰμβραὴμ ᾐχμαλωτίσθη εἰς τοὺς Ναυαρίνους μετὰ πολλῶν ἄλλων ἀπὸ τοὺς Ἄραβας. Ἐκεῖ δὲ καὶ ἀπέθανεν ἀπὸ τὴν πανώλη, εἰ δὲ μὴ, ἤθελε τὸν σώσει ὁ Σεμῆ Ἐφέντης, υἱὸς τοῦ Σεχτετσὶπ Ἐφέντη Τριπολιτσώτου, ὅστις ἦτο φίλος του καὶ πιστὸς, διότι ὁ Μοθωνιὸς ἔσωσε τὴν οἰκογένειάν του κατὰ τὴν ἔφοδον τῆς Τριπολιτσᾶς μεσιτεύσας παρὰ τῷ Κολοκοτρώνῃ.

ΕΠΑΡΧΙΑ ΝΕΟΚΑΣΤΡΟΥ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΔΕΛΦΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΑΙ Ἡ οἰκογένεια αὕτη ὑπηρέτησε στρατιωτικῶς καὶ πολιτικῶς τὴν πατρίδα, καὶ συνεισέφερεν ἐξ ἰδίων της διὰ τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ Ἔθνους· ὁ Ἰωάννης ἐγένετο καὶ μέλος τῆς Πελοποννησιακῆς γερουσίας. Ἔλαβον δὲ μέρος καὶ εἰς τὴν πολιορκίαν τοῦ Νεοκάστρου. Ὁ Νικόλαος εἶχεν ἔργον τὰ στρατιωτικὰ, καὶ ἐχρημάτισε καὶ ἐπί τινα χρόνον φρούραρχος τοῦ Νεοκάστρου μετὰ τὴν ἅλωσιν αὐτοῦ. Κατόπιν δὲ παρηκολούθησε τὸν στρατηγὸν Κολοκοτρώνην, καὶ ἔλαβε μέρος εἰς πολλὰς μάχας γνωστὸς ἔκτοτε γενόμενος.

Ευρετήριο Άρθρων
Βίοι Πελ. ανδρών-Φωτάκου
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Όλες οι σελίδες