Παναγιώτα Σωτ. Αλεξοπούλου 1937-2024

Έφυγε από κοντά μας σήμερα Κυριακή 17.03.2024, η Παναγιώτα Αλεξοπούλου - Πανούτσου, σύζυγος του Σωτήρη Αλεξόπουλου (Ρεντίφη), που γεννήθηκε, πριν 87 χρόνια στο Αντρώνι.

Η κηδεία της θα γίνει την Δευτέρα 18.03 στην Ροδιά Πηνείας.

Στον σύζυγό της Σωτήρη, στα παιδιά της Γιώργο, Αθανασία, πατήρ Θεόδωρο και Άννα, στα αδέλφια της Χρήστο, Γεωργία και σε όλους τους συγγενείς της εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια.

Η εκλιπούσα ήταν κόρη του Νικολή Πανούτσου (Μπαφιόλα) και της Μαριγώς (Νίκου Κωστόπουλου, Συφούρη).

Η Παναγιώτα είχε νοσταλγία και μεγάλη αγάπη για το Αντρώνι και τους συγχωριανούς της.

Ευχαριστούμε για την ενημέρωση την εγγονή της, Γιώτα Μπεντενίτη.

1987 ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΑΝΤΡΩΝΙ

 

Ο γάμος της Παναγιώτας (Τούλας) Ανάστου και του Βασίλη Παπαντώνη στο Αντρώνι στις 3.10.1987. Το τραπέζι έγινε στο κέντρο «Ροτόντα» στον Πύργο. Κουμπάρος ήταν ο Γιώργος Παπαδόπουλος 1946-2016 (του Λαήνη). Είχαμε δείξει κάποια στιγμιότυπα πριν 15 χρόνια αλλά θεωρούμε απαραίτητο να δείξουμε όλο το βίντεο λόγω της μεγάλης συμμετοχής συμπατριωτών που κατά την εκτίμησή μας ξεπερνά το 50% των ανθρώπων του χωριού μας. Τότε ο Βασίλης διένυε την δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος του χωριού και η δημοφιλία του ήταν στο ζενίθ. Το βίντεο λόγω της μεγάλης διάρκειας ήταν χωρισμένο σε τρεις κασέτες VHS και έτσι το αφήσαμε ύστερα και από την μετατροπή του σε ψηφιακή μορφή. Στο πρώτο μέρος φαίνεται η προσέλευση του γαμπρού και των συμπεθέρων στο προαύλιο της εκκλησίας,, ακολουθεί η προσέλευση της νύφης με την συνοδεία πατινάδας από την ορχήστρα, το θρυλικό δίδυμο Λύσανδρος και Βασιλάκης Σίνος που εδώ ήταν η τελευταία τους δημόσια εμφάνιση εφόσον ύστερα από λίγο καιρό έφυγε ο Λύσανδρος. Ακόμη στο πρώτο μέρος είναι η τελετή του γάμου με τον παπά Κοσμά να πρωτοστατεί στο μυστήριο και ο χαιρετισμός που δείχνει σχεδόν όλα τα πρόσωπα που συμμετείχαν στην τελετή. Στην δεύτερη ενότητα δείχνει το τραπέζι με τους ανθρώπους που παρευρίσκονταν. Στο τρίτο μέρος δείχνει αποκλειστικά όλο το γλέντι. Το βίντεο για την εποχή του είναι άριστο και προέρχεται από επαγγελματία εικονολήπτη που δυστυχώς δεν έχουμε ακόμη το όνομά του.

Κωνσταντίνος Κ. Κότσαλης 1940-2024

Έφυγε από κοντά μας σήμερα Παρασκευή 8.03.2024, ο Κωνσταντίνος Κότσαλης (Κούλης) του +Κωνσταντίνου και της +Πολίτας που γεννήθηκε πριν 84 χρόνια στο Αντρώνι.

Η κηδεία του θα γίνει την Κυριακή 10.03 στις 13.00 στη γενέτειρά του.

Στα παιδιά του Νίκο, Σταύρο και σε όλους τους συγγενείς του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια.

Ευχαριστούμε για την ενημέρωση τον φίλο Γεώργιο Μαρκόπουλο από την Γιάρμενα.

Ο Κώστας πήρε το όνομα του πατέρα του Κωνσταντίνου Κότσαλη (1911) που σκοτώθηκε στα Αλβανικό Μέτωπο, στο ύψωμα 717 Μοναστάρο- Μπέκου Ραπίτ ΝΔ Μπούμπεσι της Βορείου Ηπείρου στις 11.03.1941 σε ηλικία 30 ετών. Μητέρα του ήταν ή Πολίτα (30.12.1986, κόρη του Σίνου Χρύσανθου1881 Φακιώλη).

Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Αντρωνίου και ένα διάστημα στη Γιάρμενα. Στο γυμνάσιο πήγε στην Δίβρη και στις μεγάλες τάξεις στην Πάτρα. Τελείωσε τις σπουδές του στην Ακαδημία της Θεσσαλονίκης όπου ακολούθησε το επάγγελμα του δασκάλου. Υπηρέτησε σε διάφορα χωριά της Αχαΐας και της Ηλείας.

Παντρεύτηκε την Νίκη Τούμπλαρη (26.12.2021) από την Δίβρη και απέκτησαν τα παιδιά τους, τον Νίκο και τον Σταύρο.

Ως συνταξιούχος ο Δάσκαλος, πέρναγε τα καλοκαίρια στο χωριό και τους χειμώνες στην Πάτρα.

ΝΙΚΑΚΗΣ Ι ΣΙΝΟΣ 6 09 2009

ΤΑ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ…!

Γράφει: Ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Πουλερικά ή κοτερά, στην ντοπιολαλιά μας, ονομάζουμε το σύνολο των οικόσιτων ορνιθοειδών. Τα ορνιθοειδή ο άνθρωπος από αρχαιοτάτων χρόνων τα εξημέρωσε και χρησιμοποίησε τα προϊόντα τους στην καθημερινότητά του.

Η διατήρηση και η εκτροφή των εξημερωμένων ορνιθοειδών, παρείχει στον άνθρωπο κρέας, αυγά, τα πολύτιμα πούπουλα για την γέμιση μαξιλαριών και στρωμάτων ενώ τα πούπουλα των φτερών για την κατασκευή ξεσκονιστηριών και παλαιότερα για πένα έγχορδων οργάνων, τα περιττώματα (κοτσιλιά) ως άριστο υλικό λίπανσης των φυτών και τέλος τα νύχια μερικών που επεξεργάζονται και χρησιμοποιούνται για καλλωπισμό.

Το παραδοσιακό οίκημα οικοσίτων πουλερικών λέγεται κοτέτσι (ορνιθώνας) το οποίο είναι μια μικρή ίσως και πρόχειρη κατασκευή ολίγων τετραγωνικών μέτρων, κυρίως πρόχειρο, χτισμένο με υλικά ή και σκέτο με ξύλα, καλάμια κ.λπ. Εντός ή εξωτερικά είχε μια ξύλινη σχάρα (κούρνια) υπερυψωμένη από το έδαφος, για ν’ ανεβαίνουν επάνω το βράδυ και να κουρνιάζουν (κοιμούνται). Η τοποθέτηση ή κατασκευή της σχάρας γίνεται για λόγους υγείας, να μην κοιμούνται κάτω στο δάπεδο, αλλά και επειδή οι κότες συνηθίζουν να κοτσιλίζουν κατά την νύκτα, από την σχάρα έπεφταν οι κοτσιλιές κάτω στο έδαφος.

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΣΑΡΑΝΤΑ

 Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Κατά την εορτή των Αγίων Σαράντα στις 9 Μαρτίου, εκείνη την ημέρα οι παλαιότερες νοικοκυράδες έσπερναν τα βασιλικά, τις τζίνιες, τα τσετσέκια, τα γαρύφαλλα και όλα τα σπόρια των λουλουδιών, στις γλάστρες και στους μπαξέδες τους.

Επίσης τ’ ανύπαντρα κορίτσια μαζεύονταν όλα μαζί για να παρασκευάσουν τηγανίτες. Σ’ αυτή την διαδικασία έπρεπε να συμμετάσχουν όλες, και άλλη έβαζε το αλεύρι, άλλη το νερό, άλλη το αλάτι, άλλη το λάδι, άλλη την κανέλα, άλλη έπλενε το τηγάνι, άλλη έπλενε την κουτάλα, άλλη έβαζε το τηγάνι, άλλη την πυροστιά, άλλη τα ξύλα, άλλη την κουτάλα, άλλη την μασιά, άλλη τις έβγαζε, άλλη τις μέλωνε, άλλη τις σερβίριζε κ.λπ. και παρασκευάζανε 40 κομμάτια τηγανίτες. Μόλις ετοίμαζαν το ζυμάρι και ήταν έτοιμο πλέον για το τηγάνι, τότε μια – μια, με την σειρά την ώρα που τις έριχναν στο λάδι, της έδιναν κι από ένα όνομα ενός παιδιού (αγοριού) του χωριού, που μάλλον είχαν στην σκέψη τους. Αυτή η διαδικασία γινόταν πάντοτε το βράδυ. Μόλις τις τηγανίζανε, η κάθε μια έτρωγε από μία και έπειτα πήγαιναν να κοιμηθούν στα σπίτια τους. Όποιο παιδί (αγόρι) έβλεπαν στον ύπνο τους, εκείνο ήταν το τυχερό τους να το πάρουν για άνδρα τους.

Ένα άλλο που παρασκεύαζαν εκείνη την ημέρα και που ήταν για την υγεία και για φάρμακο, ήταν τα σαράντα (40) ειδών ντόπια λάχανα (χορταρικά) το περιώνυμο Σαρανταβότανο. Μάζευαν 40 διαφορετικά λάχανα από σαράντα διαφορετικά χωράφια, τα καθάριζαν τα έπλεναν και τα μαγείρευαν και τα έτρωγαν ή έπιναν το ζουμί τους, για να μην τους πιάνει πονοκέφαλος όλο τον χρόνο, και γενικά για την υγεία του οργανισμού τους.

Ο ΓΥΦΤΟΣ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ…!

 Συλλογή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Πριν ετοιμάσω αυτή την εργασία μου, κάθισα και σκέφθηκα ότι μπορεί να στεναχωρήσω αρκετούς συμπολίτες μας και όχι μόνο αλλά μια ολόκληρη φυλή που βρίσκεται διάσπαρτη σε όλη την Ελλάδα. Το άρθρο έχει καθαρά λαογραφικό χαρακτήρα και δεν το αναρτώ για ρατσιστικούς λόγους. Για αυτό θέλω να με συγχωρέσετε όσοι νομίζετε ότι θίγεστε.

Σύμφωνα με το Μείζον Ελληνικό Λεξικό, «γύφτος» είναι ο σιδηρουργός, καθώς πολλοί τσιγγάνοι ακολουθούσαν αυτό το επάγγελμα, ενώ μεταφορικά έχει την σημασία του μελαψού, του βρομιάρη, του μικροπρεπούς και του τσιγγούνη. Άλλωστε η ίδια η τελευταία λέξη, «τσιγγούνης», δηλαδή φιλάργυρος, παράγεται από το τουρκικό «cingane», που είναι ο τσιγγάνος.

Τώρα, το γύφτος κατά την γνώμη μου παράγεται από το Αιγύπτιος – από την ίδια ρίζα προέρχεται και η αγγλική λέξη gypsy, από το Egyptian, τον κάτοικο της Αιγύπτου.

ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΥΝΑΠΑΝΤΗΜΑ…!

 Καταγραφή συλλογή Ηλίας Τουτούνης

Μερικές από τις πολλές επήρειες που εξετάζει ο άνθρωπος είναι και το κακό συναπάντημα. Συναπάντημα λέγεται η τυχαία συνάντηση με ανθρώπους ή ζώα ή κακά πνεύματα, που νομίζουν ότι τους προξενούν κακό ιδίως το πρωί. Αυτό νομίζει ότι είναι μαγικό και σίγουρα έχει κάποια αφορμή και προκαλείται ηθελημένα, ενώ κάποια συμβαίνουν τυχαία. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο ο άνθρωπος το εξετάζει και το συγκολλάει σε οτιδήποτε πάθει όταν ιδεί ή ακούσει κάτι.

Αυτοί είναι οι ρασοφόροι, οι Οβραίοι, σακάτηδες (στραβοί, κουλοί, κουτσοί, μουγκοί, ζουμποί, στραβομούτσουνοι, κακομούτσουνοι), οι γκαστρωμένες γυναίκες, άκουροι και άπλυτοι, γύφτοι, ζήτουλες, οχθροί κ.ά.

Λέγεται ότι το κακό συναπάντημα το προκαλούν κυρίως τα κακά πνεύματα, μερικοί κακεντρεχείς άνθρωποι, ορισμένα ζώα αλλά και οι κακορίζικες ήμερες και ώρες.

Ως κακά πνεύματα συγκαταλέγονται οι νεράιδες, τα αερικά, τα δαιμονικά, οι βρυκόλακες, οι αράπηδες, τα ζούδια, τα σμιρδάκια, οι τραγογένηδες, οι τρικέρατοι, τα φαντάσματα, τα καλικατζάρια κ.ά.

Ο ΚΑΦΕΣ

 Οι Τούρκοι, όπου δέον να θεωρούνται πατεράδες των νεοελλήνων, μεταξύ άλλων αγαθών και δεινών που μας κληροδότησαν είναι και ο καφές, ο περίφημος «τούρκικος καφές». Αρχικά κληρονομήσαμε και τις λέξεις: καφές, καφεντζής, ταμπής (καφετζής -γκαρσόνι), γεντέκι (εφεδρική βρύση του καράμπαπα), καράμπαπας (η κατσαρόλα που κρατούσε ζεστό νερό για τον καφέ), μπρίκι, φλιτζάνι, ντελβές (κουτί καφέ), καβουρντιστήρι, καϊμάκι, τσεσβές (το υφαντό που τοποθετούν επάνω στον δίσκο σερβιρίσματος) , θεριακλής, κά.

Η λέξη καφές μάλλον προέρχεται από το γαλλικό café, to 1611, είχε την μορφή cahoa, που δηλώνει το αφέψημα του καφέ.

Για την παρασκευή του καφέ παλαιότερα χρησιμοποιούσαν την λέξη «ψήνω», ενώ σήμερα συνηθίζεται το ρήμα «κάνω».

Ο καφές εισάγεται σε κόκκους, ψήνεται και αλέθεται, έπειτα είναι έτοιμος για την παρασκευή του παραδοσιακού τούρκικου ή ελληνικού καφέ.

Πιο παλιά τον εισήγαγαν σε κόκκους, τον ανακάτευαν με ρεβύθι ή και λίγο σιτάρι μετά τον έψηναν με το καβουρντιστήρι, τον έτριβαν με τον μύλο του καφέ και τέλος τον έψηναν στο μπρίκι. Ο καλλίτερος καφές ψηνόταν στην χόβολη.

ΤΙΜΩΡΙΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΑΠΟ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ…!

Καταγραφή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Το λειτούργημα του δασκάλου -για εμένα- είναι ίδιο με αυτό του καλλιτέχνη, μόνο που το αντικείμενό του δεν είναι μια εξωτερική αισθητική ή ακουστική διαμόρφωση, αλλά η διάπλαση της ψυχικής εικόνας του μαθητή.

Ο δάσκαλος που έχει άμεση επαφή με το κάθε παιδί, γνωρίζει τις ιδιαιτερότητές, τις ανάγκες, τον χαρακτήρα του και μπορεί να το στηρίξει και να το διαμορφώσει κατάλληλα. Κανείς άλλος εξ αποστάσεως δεν μπορεί να προτείνει κανόνες και μεθόδους διδασκαλίας. Αυτό μπορεί να το επιτύχει μόνον η δημιουργική φαντασία του δασκάλου και ασφαλώς μπορεί να τον οδηγήσει σε σωστές ενέργειες. Ο δάσκαλος πρέπει λοιπόν να νιώθει ελεύθερος στην εκτέλεση της αποστολής του.

1983, Ο Γάμος μου...!

 

Ο Γάμος της Ρόζας Σαββέλλη και του Κώστα Παπαντωνόπουλου το Σάββατο 14.05.1983.

Το κρεβάτι, ο χορός στο ταψί του γαμπρού από τους Μυτιληνιούς συμπεθέρους και κουμπάρους, η προετοιμασία της νύφης, ο γάμος στην Αγία Τριάδα στο Αεροδρόμιο Ελληνικού, το τραπέζι στο κέντρο "Κάτι άλλο" στους Τράχωνες και το γλέντι με δύο κλαπατσίμπανα και μπόλικο κέφι κράτησε ως τις 10 το πρωί. Κουμπάρος ήταν ο τότε νεαρός Κώσττας Κωνσταντέλος.

Το βαγένι με το πεντάχρονο κρασί που καταναλώθηκε το είχε βάλει ο παππούλη μου ο Πλέγκας λίγο πριν πεθάνει στις 28.11.1978. Τα σφαχτά και τα τυριά ήταν από το κοπάδι του πατέρα μου. Σχεδόν όλο το βράδυ, χάρι στο πεντάχρονο νέκταρ, ο δρόμος μπροστά στο κέντρο είχε κλείσει διότι χόρευαν δυό ζυγές.

Το βίντεο είναι εντελώς ερασιτεχνικό με επίσης ερασιτέχνες εικονολήπτες, προσέφερε η αγαπητή φίλη Βάσω Κωνσταντέλου.

Ύστερα από 40 και πλέον χρόνια τέτοια κειμήλια δεν πρέπει να χάνονται αλλά να μοιράζονται απλόχερα στους απογόνους.