Από τους Κενταύρους στους Κατσιμπουχέρους

Οι καλικάντζαροι ή κατσιμπουχέροι[1], τα κατζιόνια ή κατζιογέννηδες είναι όντα, δύσμορφα και πονηρά δαιμόνια που ανεβαίνουν την παραμονή των Χριστουγέννων στη Γη από τα έγκατά της, που όλο τον χρόνο προσπαθούν να κόψουν το δέντρο που τη στηρίζει και παράλληλα φοβίζουν και ενοχλούν τους ανθρώπους μέχρι να φύγουν, την παραμονή των Θειφανείων.

Για την καταγωγή των καλικάντζαρων υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Εμείς λόγω καταγωγής θεωρούμε ότι είναι απομεινάρια του θεού Πάνα και των Κενταύρων. Άλλοι ότι προέρχονται από τους Καβειρίους Δαίμονες ή άλλων πλασμάτων της διονυσιακής λατρείας (π.χ. των Σατύρων). Κάποιοι άλλοι ότι προέρχονται από τις μεταμφιέσεις των Βυζαντινών που συνοδεύονταν από πανηγυρισμούς και γίνονταν στη διάρκεια του Δωδεκαήμερου. Η σχετική γιορτή ονομαζόταν Βοτά και λάμβανε χώρα από τον 5ο ως των 12ο αιώνα περίπου.

Οργιάζει η φαντασία του λαού μας σχετικά με το πώς είναι αυτά τα αλλόκοτα όντα.

Θέλουν τους καλικάτζαρους να έχουν ανθρώπινο σουλούπι, καμπούριδες, κακομούτσινοι, με τράγινα πόδια, με χέρια σαν της μαϊμούς, μονόματοι, μονοπόδαροι, μαλλιαροί με μακριά ουρά, με κόκκινα μάτια και με πόδια τράγου. Τους θέλουν επίσης κακά πλάσματα, που προκαλούν καταστροφές και εμφανίζονται τις μέρες της βασιλεία τους στους μύλους, στα σταχτοφούρνια, στις καμινάδες να λερώνουν τη φωτιά, να γλεντοκοπούν, να οργιάζουν και να μην αφήνουν τους ανθρώπους σε ησυχία.

Τα πρωτοχρονιάτικα έθιμα στην Ορεινή Ηλεία

Τα έθιμα της πρωτοχρονιάς σηματοδοτούν την αλλαγή της χρονιάς και σχετίζονταν με την τύχη όπως είναι το ποδαρικό, το ρόδι, η χαρτοπαιξία και φυσικά τα κάλαντα και το βασιλόψωμο. Όμως, τα τελευταία χρόνια μπήκαν στη ζωή μας η βασιλόπιτα, τα πυροτεχνήματα και η διασκέδαση που τελούνται ευλαβικά από την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων. Το κόψιμο της βασιλόπιτας ή του βασιλόψωμου είναι ένα από τα πολλά αρχέγονα ελληνικά έθιμα που επιβιώνουν.

Τα παλιά τα χρόνια στα χωριά μας δεν είχαμε βασιλόπιτα αλλά το βασιλόψωμο, τον «εορταστικό άρτο» που έρχεται από την αρχαιότητα. Γινόταν από σταράλευρο ψιλοκοσκινισμένο. Ήταν στρογγυλό, στολισμένο με σουσάμι, μύγδαλα και καρύδια, ζωγραφισμένο με το πιρούνι ή με διάφορα εσώγλυφα ή ανάγλυφα κεντίδια. Κυρίαρχη θέση έχει ο σταυρός και η αναγραφή του έτους εάν βέβαια η νοικοκυρά γνώριζε γράμματα. Στο εσωτερικό έκρυβαν ένα νόμισμα, το φλουρί που μπορεί να ήταν μια πεντάρα έως μια δραχμή, ανάλογα την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού. Αργότερα που έφτιαξαν τα οικονομικά έμπαινε και κανένα ασημένιο εικοσάρικο ή τριαντάδραχμο. Η συνήθεια της τοποθέτησης νομίσματος προήλθε από την αρχαία ελληνική γιορτή των «Κρονίων».

Το βασιλόψωμο κοβόταν στο μεσημεριανό τραπέζι, ανήμερα του Αγίου Βασιλείου την 1η Ιανουαρίου. Όποτε όμως και αν κοπεί, ακολουθείται το ίδιο εθιμοτυπικό. Ο νοικοκύρης το σταυρώνει τρεις φορές με το μαχαίρι και ύστερα αρχίζει να κόβει τα κομμάτια. Το πρώτο για το Χριστό ή του του Αγίου Βασιλείου, του φτωχού ή του σπιτιού και ακολουθούν τα κομμάτια των μελών της οικογένειας με σειρά ηλικίας.

Παναγιώτης Λαζαράκης (Τσακουμάκης) 1929-2016 ΖΑΧΑΡΑΙΙΚΑ

Έφυγε χθες Σάββατο 31.12.2016 ο μπάρμπα Πάνος Λαζαράκης (Τσακουμάκης) που γεννήθηκε πριν 87 χρόνια στο Αντρώνι.
Η κηδεία του θα γίνει αύριο Δευτέρα 2.01.2017 στα 14.00 στα Ζαχαραίικα.
Στη σύζυγό του Μαρία, στα παιδιά του Χρήστο, Γεωργία, Δήμητρα και σε όλους τους συγγενείς του εκφράζουμε τα πιο θερμά μας συλλυπητήρια.

Ο μπάρμα-Τσακουμάκης (έτσι τον αποκαλούσα), ήταν ένας πολύ καλός και ευχάριστος άνθρωπος, οικογενειάρχης, τίμιος, βιοπαλαιστής της ζωής, κοινωνικός και με άφθονο χιούμορ - πειραχτήρι.

Ο μπάρμπα Πάνος, πριν δέκα πέντε περίπου χρόνια έχασε σε τροχαίο τον πολυαγαπημένο του γιό Σωτήρη.

Παρότι η ζωή του επιφύλαξε εκπλήξεις δεν το έβαλε κάτω, δούλεψε, πρόκοψε, έκανε σπίτια, πολλά πράματα και ένα τσουβάλι συμφωνητικά (συμβόλαια) με χωράφια όπως μου εκμυστηρεύθηκε ότι είχε.

Υπάρχει αρκετό υλικό στο αρχείο μου με τον μπάρμα-Τσακουμάκη. Θα δείτε βίντεο εδώ στο άρθρο: «Η κόρη του Αγά της Πάτρας» - «Πάρε με και μένα Θανάση» Αφήγηση του Θαν. Πανόπουλου.
Ευχαριστώ τον φίλο της σελίδας Γιώργο Μαρκόπουλο για την ενημέρωση.

Η αφεντιά μου με τον Τσακουμάκη

2017 ευχές από το antroni.gr

Το www.antroni.gr  σας εύχεται...

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

Η  φωτογραφία είναι  μέσα από το παλιό Αναγνωστικό της Γ΄ Δημοτικού

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ                    ΔΕΥΤΕΡΑ 19.12.2016

ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ                Αριθ.Πρωτ.:110

ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ - ΦΟΛΟΗΣ  O «ΩΛΟΝΟΣ»                                 olonos2010@gmail.com                       

Θέμα: ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΑ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΥ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΗΝΕΙΟΥ

Το διοικητικό συμβούλιο και τα μέλη του Συλλόγου Προστασίας της Φύσης και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ερυμάνθου Φολόης, "ο Ωλονός", ευαισθητοποιημένα για την προστασία της φύσης και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, προτείνουμε στις αρμόδιες υπηρεσίες η τεχνητή λίμνη του Πηνειού ποταμού (φράγμα- ταμιευτήρας νερού), που βρίσκεται στα όρια του Δήμου Ήλιδας και του Δήμου Ανδραβίδας - Κυλλήνης, τοιουτοτρόπως πέρα από την καθιερωμένη λειτουργία της, ως αρδευτικό έργο, να πραγματοποιηθούν διάφορες στοχευόμενες επιστημονικές παρεμβάσεις, ώστε να υπάρχει η ανάλογη υποδομή και ταυτόχρονα να λειτουργήσει και ως υγροβιότοπος, ο οποίος θα παρεμβάλλεται μεταξύ των μόνιμα κατακλυσμένων και των καθαρά χερσαίων περιοχών όπου θα είναι η παρουσία υδροχαρούς βλάστησης και η ύπαρξη υδρομορφικών εδαφών, κυρίως για άγρια μεταναστευτικά πτηνά.  H πανίδα του υγρότοπου, θα πρέπει να είναι η χαρακτηριστική των ελωδών εκτάσεων, που θα φιλοξενεί βατράχια, υδρόβιες χελώνες και νερόφιδα, ακόμη και ζώα όπως ενυδρίδες (κοιν. βίδρες).

Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της Σύμβασης Ραμσάρ, υγρότοποι είναι φυσικές ή τεχνητές περιοχές αποτελούμενες από έλη με ξυλώδη βλάστηση, από μη αποκλειστικώς ομβροδίαιτα έλη με τυρφώδες υπόστρωμα, από τυρφώδεις γαίες ή από νερό. Οι περιοχές αυτές κατακλύζονται μονίμως ή προσωρινώς με νερό, το οποίο είναι στάσιμο ή ρέον, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται και εκείνες που καλύπτονται με θαλασσινό νερό, το βάθος του οποίου κατά τη ρηχία δεν υπερβαίνει τα έξι μέτρα. Η εν λόγω παρέμβαση, αποβλέπει κυρίως στην υποστήριξη των μεταναστευτικών πτηνών, στην φυσική τουριστική ανάπτυξη και στον εμπλουτισμό της άγριας πανίδας μας.

    Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                 ΤΟ Δ.Σ.

Παπαντωνόπουλος  Κώστας            Χρονόπουλος Ανδρέας           

                                                   Τουτούνης Ηλίας

                                                   Συλάϊδου Νατάσσα

                                                   Αθανασόπουλος Ανδρέας

                                                   Μπιλάλης Κώστας

                                                   Μαρτζάκλης Θοδωρής

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΣΤΟ ΝΑΟ ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΔΑΦΝΙΩΤΙΣΣΑ Ή ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ                          Τετάρτη 14.12.2016

ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ                    Αριθ.Πρωτ.:109

ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ - ΦΟΛΟΗΣ  O «ΩΛΟΝΟΣ»

Θέμα: ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΣΤΟ ΝΑΟ ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΔΑΦΝΙΩΤΙΣΣΑ Ή ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ

Μετά από παρέμβαση του Συλλόγου Ωλονός,  η Παναγία ή Παναγίτσα η Δαφνιώτισσα, παίρνει τον δρόμο για την αποκατάσταση των ζημιών που είχε υποστεί από τους σεισμούς.

Ο σύλλογος Ωλονός είχε φέρει το θέμα στη δημοσιότητα στις 20 Ιουλίου 2015. Εν συνεχεία το προόθησε στο ελληνικό κοινοβούλιο με επερώτηση, η βουλευτής Ηλείας κ. Γεωργοπούλου-Σαλτάρη. Έκτοτε ευαισθητοποιήθηκαν οι αρχές και σήμερα στο μνημείο γίνονται εργασίες αποκατάστασης.

Πρόεδρος                                        Γραμματέας

Παπαντωνόπουλος Κων/νος             Τουτούνης Ηλίας

olonos2010@gmail.com

6977223610

Ταξιδιωτικά-περιηγητικά: Ιστορίες για δράκους από τα Λάμπεια όρη

 (27  χρόνια πριν)

Χάρτης της ΒΔ Ηλείας και μέρους της Αχαΐας. Σε κύκλο χωριά κατά μήκος της διαδρομής από τραγανό ως την Κρυόβρυση, παράλληλα με τον ρου του Πηνειού ποταμού

Στο πλαίσιο μιας έρευνας για τις εγκαταστάσεις  νομάδων  και ημι-νομάδων κτηνοτρόφων  στην Ηλεία, είχα επισκεφθεί με το DCV αρχές της δεκαετίας του 1990 και μια μόνιμη, οικογενειακή  εγκατάστασή τους  στα πρώην χειμαδιά, λίγο έξω από το χωριό Τραγανό. Η εγκατάσταση αυτή αποτελεί  έναν μικρό συνοικισμό, που φέρει το όνομα της οικογένειας, με την κατάληξη «-έικα» . Τον αποτελούσαν τέσσερα αδέλφια με τις οικογένειές τους και τις οικογένειες κάποιων από τους μεγαλύτερους  γιους τους, με την πατριαρχική οργάνωση της διευρυμένης οικογένειας, με οικονομικό και «διοικητικό» αρχηγό τον γεροντότερο από τους τέσσερις αδελφούς. Είχα συσχετισθεί αρκετές ημέρες μαζί τους και είχαμε περάσει πολλές ώρες, κυρίως με τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια (μακαρίτες πλέον) που είχαν περισσότερο χρόνο ελεύθερο από τις δουλειές, με αφηγήσεις από την κτηνοτροφία και την ημι-νομαδική, μεταβατική από τον κάμπο στο βουνό,  παλιότερα ζωή τους και με ιστορίες από το πήγαιν’-έλα από το ορεινό χωριό τους, την Δερβινή (σήμερα Κρυόβρυση) πάνω στον Ερύμανθο/Ωλονό  προς τα χειμερινά λιβάδια στη βόρεια Ηλεία και τ’ ανάπαλιν. Μόνιμοι κάτοικοι στον κάμπο πλέον, νοσταλγούσαν το ορεινό χωριό τους και έφερναν πάντα την κουβέντα σε αυτό, αναπολώντας τα παιδικά τους χρόνια όσο και τα καλοκαίρια στα θερινά λιβάδια, τις ένδοξες , κατ’ αυτούς, ληστρικές δραστηριότητες ντόπιων ληστών (Πανόπουλος κ.ά) στην περιοχή, που τους εκτιμούσαν και τους αναδείκνυαν ως ισότιμους με τους Μοραΐτες ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης.