ΟΙ ΜΟΝΟΜΑΤΟΙ…!

 

Στην Ελληνική Μυθολογία οι Κύκλωπες ήταν μονόφθαλμοι γίγαντες με μεγάλη δύναμη, χαμηλή νοημοσύνη, άγρια φύση και αντικοινωνική συμπεριφορά. Ο πιο γνωστός Κύκλωπας ήταν ο Πολύφημος, είναι γνωστός από την Οδύσσεια ήταν γιος του θεού Ποσειδώνα και της Νύμφης Θοώσης, κόρης του Φόρκυος τον οποίο αντιμετώπισε ο Οδυσσέας κατά την επιστροφή του μετά τον Τρωικό Πόλεμο. Στη Θεογονία, όπου ο ποιητής Ησίοδος περιγράφει τη δημιουργία του κόσμου, οι Κύκλωπες ήταν τρεις αθάνατοι γίγαντες που γεννήθηκαν από τον Ουρανό και τη Γη στα πρώτα στάδια της δημιουργίας του σύμπαντος.

Ο Οδυσσέας και οι άνδρες του τυφλώνουν τον Πολύφημο (λεπτομέρεια πρωτοαττικού αμφορέως, περ. 650 π.Χ., Μουσείο Ελευσίνας).

Μολογάγανε οι παλαιοί ότι τους μπιτ παλιούς χρόνους τότενες που ο τόπος ήτανε απάτητος και είχε τρανά δάση, στα Λουμιά παραπάνου από του Περαχώρι, ζούσανε κάτι θεριακωμένοι άνθρωποι που ’χανε μόνο με ένα μάτι στην μέση στο κούτελο και τους λέγανε «Μονόματους» ή «Μονομάτηδες». Μολογάγανε ότι ευτούνοι μένανε τρουπωμένοι μέσα βαθιά στην Μπούκα και δεν βγαίνανε μέρα ποτέ στον όξω κόσμο.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΓΑΜΟΥ. ΤΑ ΑΝΑΧΡΕΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ…!

Καταγραφή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Παλιά στην ύπαιθρο σε κάθε εργασία, δρώμενο, κακοκαιρία, συμφορά κ.ά. υπήρχε ένας άγραφος νόμος, ο νόμος της αλληλεγγύης μεταξύ των κατοίκων. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ξεχνούσαν τις ίντριγκες και κάθε διαφορά ή κακία που είχαν μεταξύ τους και όλοι συνέδραμαν και συνέβαλαν ώστε ν’ ανταπεξέλθουν ως σύνολον ή ακόμη και σε μεμονωμένη περίπτωση κάποιου συγχωριανού. Αυτή η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια, επικρατεί στην πατρίδα μας από αρχαιοτάτων χρόνων. Μπορεί οι Έλληνες να βρίσκονταν μεταξύ τους σε πολεμικές διενέξεις, αλλά όταν απειλούνταν από εξωτερικούς εχθρούς ενώνονταν και αντιστέκονταν ως μία ενιαία δύναμη.

Σε πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις «αναβίωσης του παραδοσιακού γάμου», αλλά και σε πραγματικούς γάμους, που έχω παρακολουθήσει και καταγράψει, βλέπω να διεξάγονται με συνοπτικές διαδικασίες, ν’ απέχουν κατά πολύ από την πραγματικότητα και να μην έχουν έστω και κάποιο ίχνος παραδοσιακής κουλτούρας.

Για τον παραδοσιακό γάμο έχω καταγράψει εκατοντάδες σελίδες για όλες τις διαδικασίες, ξεκινώντας από το συνοικέσιο μέχρι και τα πιστρόφια.

Σήμερα εδώ θ’ αναφερθώ στον εξοπλισμό και την προμήθεια των αναλόγων αναχρείων (ανάχρεια λέγονται όλα τα εργαλεία του κάθε νοικοκυριού), κατά την διεξαγωγή του γάμου. Την τελευταια εβδομαδα πριν γίνει ο γάμος, αρκετές γυναίκες και κορίτσια προσφέρονταν να βοηθήσουν σ’ όλες τις εργασίες μέχρι να τελειώσει ο γάμος.

Παλιά οι γάμοι να ξέρετε, γινόταν μόνον στην γιόμιση του φεγγαριού και ποτέ στην χάση. Οι παλαιοί θεωρούσαν ότι η γιόμιση έφερνε καλοτυχία, ενώ η χάση συνεχόμενες συμφορές. Όταν γινόταν ένας γάμος στο χωριό, το τραπέζι του γάμου στο σπίτι της νύφης, γινόταν το Σάββατο το βράδυ, ενώ στου γαμπρού την Κυριακή το βράδυ μετά το μυστήριο.

Το τραπέζι που έκαναν στο σπίτι της νύφης λέγανε ότι δεν ήταν αξιόλογο και ισάξιο μ’ αυτό του γαμπρού, διότι πέραν από την χαρά ο αποχωρισμός της κόρης, έφερνε στεναχώρια, δυσφορία και κλάματα, απ’ αυτό έχει βγει και μια παροιμιώδης φράση που αναφέρει: «Γυναικείος γάμος, ίσον γύφτικο μνημόσυνο!», ενώ το τραπέζι του γαμπρού που γινόταν μετά τον γάμο το γλέντι ήταν τρικούβερτο μέχρι να χαράξει, εκτός κι αν προέκυπτε, η νύφη να είναι χαλασμένη (απάρθενη).

ΚΡΕΜΑΝΤΑΛΑΣ…!

Έρευνα καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Ο κρεμανταλάς είναι ένα ξύλινο εργαλείο, από δένδρο, χωρίς πολλές παρεμβάσεις, μόνο ξεφλουδισμέο (αποφλοιωμένο). Οι τσοπάνηδες επέλεγαν το κατάλληλο δένδρο και το έκοβαν με φεγγάρι το ξεφλούδιζαν με την βοήθεια της φωτιάς και έπειτα το στερέωναν στο έδαφος.

Επέλεγαν να έχει κορμό ύψους περίπου δυόμιση με τρία μέτρα. Έσκαβαν μια τρύπα πάχους περίπου με το πάχος του κορμού βάθους περίπου μισό μέτρο και το στερέωναν με την βοήθεια υποστηλωματικών σφηνών από πέτρα ή από ξύλα.

ΣΟΥΡΤΑΡΙΑ - ΣΟΥΡΤΑΡΩΤΑ

 Καταγραφή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Η μετακίνηση των κοπαδιών, από τόπο σε τόπο, παλιά γινόταν δια μέσω των παραδοσιακών αγροτικών δρόμων και μονοπατιών. Ο τρόπος μετακίνησης κυρίως για τις μεγάλες αποστάσεις, από τα χειμαδιά προς τα βουνά και αντίθετα, επιτυγχανόταν με την ανάπτυξη του κοπαδιού σε φάλαγγα κατά ζώο, δηλαδή το ένα πίσω από το άλλο κατά σειρά. Αυτή την πομπή της μετακίνησης του κοπαδιού το ένα πίσω από το άλλο σε φάλαγγα κατά ζώο, την ονόμαζαν σουρταριά ή σουρταρωτά. Η ορολογία προέρχεται από την λέξη σύρει- σούρνει = σύρεται.

Κατά την μετακίνηση του κοπαδιού, μπροστά πάντα προηγούταν δυο- τρία τσοπανόσκυλα, αμέσως πίσω ένας τσοπάνης, πιο πίσω μπροστάρης από το κοπάδι ένα κεσέμι και πίσω ακολουθούσε το κοπάδι των προβάτων. Πάλι στο τέλος της σουρταριάς (φάλαγγας), ακολουθούσε ακόμη ένας άλλος τσοπάνης, πίσω άλλα τσοπανόσκυλα και πιο πίσω τα υποζύγια ζώα φορτωμένα με διάφορα κτηνοτροφικά εργαλεία και ρουχισμό. Σε ορισμένα ενδιάμεσα σημεία της σουρταριάς, ανάλογα με το μήκος της, ακολουθούσαν τσοπάνηδες για να ελέγχουν την μετακίνηση της σουρταριάς.

Στη Λιναριά η συνάντηση διοίκησης με παίχτες του Ολυμπιονίκη.

Στην Λιναριά είχαν για φέτος  την «πρώτη» τους  συνάντηση διοίκηση και παίχτες του Ολυμπιονίκη. Η εκδήλωση εντάσσονταν στο γενικό πνεύμα που έχει καθιερωθεί για την σύσφιξη των δύο πλευρών αλλά και για τον εορτασμό της ονομαστικής εορτής του προπονητή της ομάδας του Γιάννη Ευστρατιάδη   και του μέλους της διοίκησης Βασίλη Κορμπάκη. 

 Χαιρετισμό στους παρευρισκόμενους απηύθυνε αρχικά ο πρόεδρος της ομάδας Θουκιδήδης Κοσμόπουλος ο οποίος αναφέρθηκε « στα τελευταία επιτεύγματα της ομάδας  και  στην μεγάλη προσφορά του προπονητή και των παιχτών στο να γίνει η ομάδα του Ολυμπιονίκη το  «αθλητικό κόσμημα» της Ολυμπίας».