Ο ΛΗΣΤΗΣ ΓΙΩΡΓΗΣ ΛΑΓΚΑΔΙΝΟΣ (ΖΩΡΑΣ)

Επιμέλεια καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Αναφέρεται στον ληστή Γεώργιο Λαγκαδινό ή Ζώρα, που γεννήθηκε το 1908 στη Δάφνη (τέως Ντάμιζα) του δήμου Αμαλιάδας. Ήταν λήσταρχος στην Πηνεία και στην ευρύτερη περιοχή Ηλείας, Αρκαδίας και Αχαΐας. Κατά μαρτυρίες, ήταν ένας πολύ όμορφος άνδρας, άριστος τραγουδιστής και ταχύς στα πόδια. Ήταν στην εποχή του ο πλέον καταζητούμενος ληστής. Σκοτώθηκε στις 17-1-1936 στο χωριό Σουδενέϊκα Αχαΐας, σ’ ενέδρα που του έστησε η χωροφυλακή, μετά από συνεννόηση και προδοσία ενός κουμπάρου του.

Ο εν λόγω κουμπάρος του, που το μικρό του όνομα ήταν Αντώνης, ήξερε ότι ο Ζώρας θα ερχόταν στο σπίτι του να παρευρεθεί στο τραπέζι που έκανε για την γιορτή του. Ο Ζώρας τον επισκεπτόταν συνέχεια για να κρύβεται, επίσης του είχε δώσει μέρος από τις λείες του γι’ ασφάλεια, διότι ήθελε κάποιο σίγουρο μέρος μην συλληφθεί και του τα κατάσχουν. Ακόμη ο Ζώρας είχε μπλέξει με την κουμπάρα του και είχαν ερωτικές περιπτύξεις και ο Αντώνης το γνώριζε. Όμως ο Αντώνης δεν μπορούσε να κάνει τίποτα διότι φοβόταν τον Ζώρα μην τον σκοτώσει. Ο κουμπάρος του ταυτόχρονα μετά από μυστικές συνομιλίες είχε συνεννοηθεί με τους χωροφύλακες να του στήσουν ενέδρα και να τον συλλάβουν και να λάβει ως ανταμοιβή τα χρήματα της επικήρυξης του. Ο Γιώργης Ζώρας, μόλις νύχτωσε έφθασε στο σπίτι του κουμπάρου του Αντώνη να παρευρεθεί στο τραπέζι που έκανε. Οι άνδρες της χωροφυλακής μέσα στο σκοτάδι χωρίς να γίνουν αντιληπτοί περικύκλωσαν το σπίτι και περίμεναν. Όμως ο Γιώργης είχε σκοπό να παραμείνει στο σπίτι του κουμπάρου του και γι την άλλη μέρα και να φύγει μόλις νυχτώσει. Ο επικεφαλής της χωροφυλακής αφού αντιλήφθηκε τις προθέσεις του, τον κάλεσε να παραδοθεί και αντιμετώπιζε μια ήπια μεταχείριση και δίκη. Ο Ζώρας αρχικά συμφώνησε και χωρίς να χάσει χρόνο προσπάθησε να διαφύγει από το πίσω μέρος του σπιτιού σαλτάρωντας από κάποιο παραθύρι. Όμως εκεί πίσω παραμόνευαν άλλοι χωροφύλακες τον κάλεσαν να σταματήσει, όμως αυτός έβγαλε το πιστόλι του και πυροβόλησε στο σκοτάδι, τότε οι χωροφύλακες τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν.

Λέγεται ότι ο Ζώρας είχε δώσει στον κουμπάρο του όλα τα λεφτά από τις λείες του και όλο του το βιός, ώστε να τον υποθάλπει όσο ήταν καταζητούμενος και να του παρέχει σπίτι και τροφή και σε περίπτωση που συλληφθεί να είναι σε ασφαλές μέρος μέχρι να εκτίσει την ποινή του.

Αυτός όμως τον πρόδωσε για τρεις λόγους. Πρώτον για να πάρει τα χρήματα της επικήρυξης, δεύτερον να του μείνει η λεία (χρήματα- τιμαλφή κ.ά.) και τρίτον για να τον βγάλει από την μέση λόγω ότι τα είχε μπλέξει με την γυναίκα του, έτσι όπως λέει ο θυμόσοφος λαός: «Ένα σμπάρο δυο… και τρία τρυγόνια!»

1. ΤΟΥ ΖΩΡΑ

Το μάθατε τι έγινε στα Σουδενά της Πάτρας;

Το Γιώργο Ζώρα σκότωσαν τ’ Αγιαντωνιού το βράδυ.

Οι φίλοι του τον πρόδωσαν και οι μπραζέρηδές του.

Να ’χε μανούλα να τον κλαίει, πατέρα να τον θάψει.

Τον έκλαιγαν οι φίλοι του και οι μπραζέρηδές του,

από κρυφά τον κλαίω κ’ εγώ, η άμοιρη αδερφή του.

- Για σήκω, Γιώργο μ’, να σε δω, λίγο να σ’ αγναντέψω,

λίγο να ιδώ τα μάτια σου, τα κατσαρά μαλλιά σου.

(Χαράλαμπου Κοκκίνη, «Η εκπαιδευτική περιφέρεια της Αμαλιάδος», Αμαλιάδα 1973, σ. 19. Τραγουδήθηκε από την Λεμονιά Κωστούρου)

2. (ΒΓΗΚΑ ΨΗΛΑ ΚΙ ΑΓΝΑΝΤΕΨΑ)

Βγήκα ψηλά κι αγνάντεψα στου Ζώρα τα καλύβια.

Βλέπω τον τόπο έρημο και την καλύβα τρούπια,

τηράω κ’ ένα γέροντα, μα θα ’τανε στ’ ογδόντα.

Έκατσα και τον ρώτηξα, του είπα δυο κουβέντες:

- Μην είδες τον Γιώρη πουθενά, τον καπετάν τον Ζώρα;

- Φυλάει ’κειά στα Σουδενά, το χιόνι τον σκεπάζει.

(Αφήγηση Διονυσίου Δημητρόπουλου από την Αμαλιάδα Ηλείας)

Τα Άνω Σουδεναίικα ή Άνω Σουδενέικα είναι χωριό της Αχαΐας. Διοικητικά είναι έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, που ανήκει στην Δημοτική Ενότητα Ωλενίας του Δήμου Δυτικής Αχαΐας. Το χωριό απέχει 4 χιλιόμετρα από την Βιομηχανική Περιοχή Πατρών.

Φώτο Γιώργης Ζώρας- Λαγκαδινός