Γ. Σισίνης: Απόπειρα δημιουργίας κρατιδίου στην Ηλεία

Στις 25 Ιανουαρίου 1824 στην Γαστούνη έγινε συγκέντρωση των Δημογερόντων και προκρίτων της Επαρχίας και καθιέρωσε ένα σύστημα το ονομαζόμενο «Πολιτιτκόν και Πολεμικόν της Επαρχίας». Η συνέλευση ενώ έγινε την 25^ην Ιανουαρίου 1824, στο έγγραφο 20.389 της ΙΕΕΕ υπάρχει η ημερομηνία της 15^ης Φεβρουαρίου 1824. Το έγγραφο τούτο έχει ως εξής:

“1824 : Ιανουαρίου 25 Γαστούνη, έγινε συνέλευσης και συναχθέντες άπαντες οι καπεταναίοι και Δημογέροντες της Επαρχίας αυτοπροαιρέτως έκαμαν τρία έγγραφα όμοια ως προς το κάτωθεν, και το μεν εν έδωσαν του Αρχηγού, το άλλο των πολεμικών και το γ^ον των πολιτικών.

(ΤΣ) + Ο Λαρίσσης και Τοποτηρητής Ωλένης Κύριλλος επιβεβαιοί+

Γνωρίζοντες, ότι εκ της διχονοίας και ασυμφωνίας προξενείται εις κάθε επαρχίαν και τόπον αφανισμός οσπητίων και φθορά ανθρώπων, μάλιστα εν καιρώ επαναστάσεως, καθώς εις αυτόν τον χρόνον το εδοκίμασεν η εδική μας Επαρχία Γαστούνης., εστοχάσθημεν όλοι κοινώς οι κάτοικοι της επαρχίας ταύτης να προκαλέσωμεν τον φιλογενέστατον αρχηγόν μας, βάζοντας την βάσιν του εις την κοινήν ομόνοιαν και ειρήνην, να κάμη με την γνώμη ολονών μας ένα σύστημα τοπικόν της επαρχίας μας, εις το οποίον να υποτασσώμεθα άπαντες πολιτικοί, και πολεμικοί, αποβλέποντες όλοι μας, τόσον τα πολιτικά όσον και τα πολεμικά, προς τον σεβαστόν αρχηγόν μας κύριον Γεώργιον Σισίνην, από τον οποίον κρέμεται η κάθε υπόθεσις της Επαρχίας μας, πολιτική και πολεμική, ως γνωρίσαντες κοινόν πατέρα, ευεργέτην, και αρχηγόν μας την ευγένειάν του. δια τούτο ενωθέντες όλοι με την εν Χ<ριστώ> αγάπην, απεφασίσαμεν μαζύ με τον αρχηγόν μας συμφώνως και εκάμαμε το τοπικόν της επαρχίας μας σύστημα, τόσον των πολιτικών, όσο και των πολεμικών, καθώς καιφαλαιωδώς κάτωθεν φαίνεται”.

Και πρώτον ψηφίζει η τοπική μας συνέλευσις τα χρέη του πολιτικού συστήματος:

“Α΄ Τέσσαρες δημογέροντες να διορίζωνται εις την καθέδραν της πολιτείας Γαστούνης: οι μεν δύο από την πολιτείαν  με την εκλογήν του αρχηγού μας και των κατοίκων της επαρχίας, οι δε άλλοι από όλα τα χωρία με την εκλογήν του αρχηγού μας, και με την γνώμην όλων των εγχωρίων, ακόμη και δύο φροντισταί δια την λειψοδοσίαν της Επαρχίας όλης,  ο ένας από την πολιτείαν, και ο άλλος από τα χωρία.

Β΄ ομοίως να διορίζωνται και εις τα χωρία οι δημογέροντες του κάθε χωρίου με την γνώμην των εγχωρίων τους, από τα μεν σημαντικά δύο, από τα δε μικρά ένας.

Γ΄ Οι δημογέροντες τόσον της πολιτείας, όσον και των εγχωρίων όλης της Επαρχίας είναι εις χρέος να υποτάσσωνται και να ενεργούν τας διαταγάς του αρχηγού, οπού αποβλέπουν εις την κοινήν ωφέλειαν και ησυχίαν της Επαρχίας.

Δ΄ Οι δημογέροντες της Επαρχίας και των χωρίων είναι πληρεξούσιοι δια ένα χρόνον να κοιτάζουν τας υποθέσεις χωρίς να τους ενοχλούν ούτε κανένας των λοιπών πολιτικών ή αρμάτων, ότι αν φανή κανένας εναντίος θέλει παιδεύεται αφ’ ου κριθή από τον αρχηγόν.

Ε΄  Είναι εις το χρέος οι δημογέροντες όλης της Επαρχίας να κοιτάζουν τας υποθέσεις εν φόβω θεού και με δικαιοσύνην, χωρίς χατήρι ή παράσιμον, ότι αν φανή να πέφτη από την επιστασίαν του με εντροπήν δια παράδειγμα.

ΣΤ΄ Οι δημογέροντες των χωρίων είναι εις χρέος όταν τους τύχη καμμία εναντία δουλειά, να ενοχλούνται από κανέναν κακοποιόν άνθρωπον, να δίδουν την είδησιν εις τους δημογέροντας Γαστούνης δια να το αναφέρωσιν εις τον Αρχηγόν, να στέλλεται εκτελεστική δύναμις και αφ’ ου κριθή να παιδεύεται και ότι άλλην υπόθεσιν έχουν, μικρήν ή μεγάλην, να ακούωνται με τους δημογέροντας της πολιτείας Γαστούνης δια να φυλάττηται και η υπόληψις του συστήματός μας.

Ζ΄ Οι δημογέροντες της Γαστούνης να έχουν μίαν εκτελεστικήν δύναμιν στρατιωτών από τον αρχηγόν. Δια να στέλλλωνται εις τας υποθέσεις της δημογεροντίας των, και έναν γραμματικόν ως αναγκαίον.

Η΄ Είναι εις χρέος οι δημογέροντες της Γαστούνης, όταν ακολουθήση καμμία γενική υπόθεσις της Επαρχίας, ή χρηματική, ή καμμία άλλη εξωτερική, με την γνώμην του αρχηγού να συνάζουν όλους τους δημογέροντας των χωρίων και να στοχάζωνται, δια να τελειώνη επί παρουσία της φιλογενεία ς του και των λοιπών πολιτικών”.

Θεσπίζει η τοπική μας συνέλευσις τα χρέη του Πολεμικού Συστήματος:

“Α΄ Ο Αρχηγός μας Κύριος Γεώργιος Σισίνης να είναι διοικητής των αρμάτων, καθώς και των πολιτικών, και να υποτάσσονται όλοι οι καπεταναίοι εις αυτόν, και η φιλογενεία του να τους αγαπά ως τέκνα του και να τους εγνοιάζεται.

Β΄ Οι καπεταναίοι έχουν χρέος να είναι έτοιμοι εις όποιαν δούλευσιν ήθελε τους διορίσει, χωρίς να προφασίζωνται εις το παραμικρόν, και χωρίς να προξενούν ζημίας και μάγκανα εκεί όπου διορίζωνται, αλλά να λαμβάνουν το ταΐνι τους από τον δημογέρονται των χωρίων κατά την προκήρυξιν οπού ήθελε του δώσει ο αρχηγός, με την γνώμην των δημογερόντων της πολιτείας.

Γ΄ Όποιος καπετάνιος ήθελε φανεί εις τα χωρία να κάμνη τα συνηθισμένα άτοπα και καταχρήσεις, και ακολουθήση ζημία ή ατιμία, καθώς ήθελε το φανερώσει ο δημογέροντας του χωρίου εκείνου, να τον κράζη ο Αρχηγός με τους λοιπούς καπεταναίους, και αν ένοχος να παιδέυηται, χωρίς να εβγαίνη από την καπετανίαν του, χωρίς να τολμήση τινάς να τον βοηθήση.

Δ΄ Οι στρατιώται των καπεταναίων έχουν χρέος να υποτάσσωνται εις τον καπετάνιον τους. Καθώς και οι καπεταναίοι εις τον αρχηγόν, και αν πταίση κανένας στρατιώτης κάμνοντας άτοπα, ζημίας και ατιμίας εις κανένα χωρίον, να στέλνη εις τον αρχηγόν να παιδεύηται, χωρίς να τον διαφεντεύη κανένας άλλος άνθρωπος.

Ε΄  Όποιος εκ των καπεταναίων ήθελε διορισθή από τον αρχηγόν εις καμμίαν δούλευσιν της επαρχίας, να πηγαίνη με πίστιν και προθυμίαν να την τελειώνη, έχοντας και τους στρατιώτας του εις καλήν ευταξίαν και υποταγήν, ότι αν ατακτήσουν να δίδη απολογίαν ο καπετάνιος τους.

Ζ΄ Κανένας από τους καπεταναίους και στρατιώτας δεν έχει εξουσίαν να νακατώνωνται εις τα πολιτικά, ούτε κανένας πολιτικός πάλιν εις τα πολεμικά, αλλά μόνον ο αρχηγός μας, οπού είναι το κέντρον η κεφαλή της επαρχίας μας.

Η΄ Οι καπεταναίοι, επειδή κατά το σύστημά μας έχουν να εξοικονομούνται από τον αρχηγό μας, να απέχουν από τα χωρία, ωσάν οπού να εξακούεται εις όλα τα χωρία της Επαρχίας ο αρχηγός!

Θ΄ Εις όποιον μέρος ή σύνορον ήθελεν ακολουθήσει από κανέναν κλέπτην ή φονέα, νέα κλεψιά κάθε λογής, ή φονικόν να εξετάζεται με μεγάλην ακρίβειαν από την διοίκησιν του τοπικού μας συστήματος και από τους συντοπίτας δια να ευρεθή χωρίς άλλο ο φονεύς ή ο κλέπτης να παιδευθή ειδέ να τον κρύψουν να είναι εις χρέος να αποκρίνωνται δια τον φονέα και κλέπτην οι συνορίται του.

Ι΄ Όποιος από τους πολιτικούς ή πολεμικούς αρχηγούς ήθελε φανή σκανδαλοποιός και προδότης να ατιμάζεται και να εξορίζεται από την επαρχίαν μας ως ταραχοποιός και διάβολος, ακόμη όποιος με ομολογίας και μαρτυρίας φανή ότι χρεωστεί άλλου από την επανάστασιν και εδώ να αποκρίνεται το χρέος του και αν δεν πείθεται να προσκλήται εις το δίκαιον κριτήριον των δημογερόντων της πολιτείας μας. Δια να πληρώνη το χρέος του, το διάφορόν του, ακόμη και όποιος εγνωρίσει το πράγμα του, ή κινητόν, ή ακίνητον, εις άλλον, να κρίνεται εις τους δημογέροντας δια να το λαμβάνη με την δικαιοσύνην χωρίς να το πάρη με το χέρι του ότι παιδεύεται ως παραβάτης του συστήματος.

Αυτά τα δεκαοκτώ κεφάλαια, τόσον των πολιτικών ωσάν και των πολεμικών, η τοπική της επαρχίας μας συνέλευσις μαζί με τον αρχηγόν μας επειδή και γνωρίζωμεν ότι θέλει προξενήσουν την κοινήν ησυχίαν  και γενικήν ωφέλειαν της Επαρχίας μας, δια τούτο θεσπίζομεν όλοι με μίαν γνώμην να φυλαχθούν απαράβατα και όποιος φανή παραβάτης και δημεγέρτης να κατατρέχηται μέχρι θανάτου.

Αλλ’ επειδή και η επαρχίας μας με το να έχη γείτονας τους εχθρούς οπού μας φοβερίζουν και εξ’ αιτίας των από το άνω και κάτω μέρος της επαρχίας μας περνούν ξένα στρατεύματα και αφανισθή η επαρχία μας, καθώς είδομεν, δια τούτο απεφασίσαμεν όλοι μας οπού ο αρχηγός μας να κάμη μίαν εκτελεστικήν δύναμιν από χιλίους στρατιώτας δια να προφυλαχθώμεν από τους εχθρούς και τα ξένα στρατεύματα, των οποίων οι λουφέδες θέλει μετρήσει η επαρχία μας προς τριάντα γρόσια εις τον μήνα εις τον αρχηγόν μας δια μήνας τρεις και ο αρχηγός μας να εξοικονομήση τους άλλους εννέα μήνας. Ει δε και ήθελε ο μοι γένοιτο, ακολουθήσει εις την επαρχίαν μας καμμία δυνατή έφοδος των εχθρών, η καμμία επιδρομή στρατευμάτων πολλή ομογενών μας, υποσχόμεθα άπαντες να τον συμβοηθήσωμεν και με άλλην χρηματικήν ποσότητα και με περισσοτέραν δύναμιν στρατευμάτων, συνακολουθούντες και ημείς οι ίδιοι την φολογενείαν του. Διό και έγιναν τρία απαράλλακτα υπογεγραμμένα παρά του σεβαστού Αρχηγού μας Κυρίου Γεωργίου Σισίνη  και παρά πάντων ημών των προυχόντων κατοίκων της πολιτείας και των λοιπών χωρίων της επαρχίας, πολιτών τε και πολεμικών. Και το μεν εν εδόθη εις την φιλογενείαν του, το δεύτερον εις το σύστημα το πολιτικόν και το τρίτον εις το σύστημα το πολεμικόν, ίνα έχουν το κύρος και την ισχύν δια πάντα, με την βοήθειαν του θεού και πάντων των αγίων, αμήν.

Τη 15 Φεβρουαρίου 1824, Γαστούνη

Γεώργιος Σισίνης Ιωάννης Σισίνης

Διαμαντής Δημακόπουλος

Διονύσιος Παπαγιαννόπουλος”

Ο πρώην κοτζάμπασης της Γαστούνης Γεώργιος Σισίνης, με αυτές τις αποφάσεις των προεστών της επαρχίας Γαστούνης αναδεικνυόταν Αρχηγός της Επαρχίας. Βέβαια ο Σισίνης ζήτησε αρχικά 1.000 στρατιώτες και η συνέλευση του αναγνώρισε να του πληρώνουν για 3 μήνες τα χωριά και η πόλη της Γαστούνης, ανά 30 γρόσια μισθό και τροφή για κάθε στρατιώτη, ενώ υποσχέθηκε για τους υπολοίπους 9 μήνες ότι θα εύρισκε εκείνος τα απαιτούμενα χρήματα. Αν όμως λάβουμε υπ’ όψη, ότι για τον μουκατά της επαρχίας Γαστούνης του 1822, τον οποίον είχε αγοράσει για 350.000 γρόσια πλήρωσε στο Εθνικό Ταμείο μόνον 2.000 γρόσια και τα υπόλοιπα τα χρέωσε στην επαρχία, για δήθεν μισθούς και σιτηρέσια των στρατιωτών του, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι ουσιαστικά δεν θα πλήρωσε τίποτα. Βέβαια κανένας από την επαρχία δεν αμφισβήτησε την αρχηγία του Γεωργίου Σισίνη[1].

Μετά την φυγή των Τούρκων από την Επαρχία της Γαστούνης και από την Ηλεία τα πράγματα ησυχάσανε για λίγο. Ο κόσμος αναθάρρησε, ανάσανε και ασφαλώς γιόρτασε την ελευθερία του. Οι επαρχιώτες της Γαστούνης θέλησαν να βάλουν σε κάποια τάξη την ακαταστασία και ασυδοσία που ήρθαν σε επακόλουθο της κατάλυσης της Τουρκικής εξουσίας και διοίκησης. Σύστησαν μια αρχή που θα επέβλεπε τα κοινά και την ονόμασαν «ΚΟΙΝΟΝ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΗΛΙΔΟΣ».

Η. Τουτούνης

Κ. Παπαντωνόπουλος

---

[1] Μετά τον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο ο  Γεώργιος Σισίνης παύει να είναι ο άρχοντας της Επαρχίας Γαστούνης. Κατά την εισβολή του Ιμπραήμ στην Ηλεία παύει ουσιαστικά να υπάρχει διοίκηση.