ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ’’ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΥΡΓΟΥ’’

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ’’ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΥΡΓΟΥ’’ ΕΚΛΕΙΣΕ ΤΟ 1819 ΜΕ ΕΠΕΜΒΑΣΗ 
ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΠΕΙΔΗ Ο ΔΑΣKΑΛΟΣ ΤΟΥ ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΡΕΣΤΕΝΙΤΗΣ AΛΛΑΖΕ ΤΑ ΒΑΦΤΙΣΤΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΔΙΝΕ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ.(Λυσίας, Θαλλής, Χείλων )

Το ιστορικό ’’ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΥΡΓΟΥ’’ ιδρύθηκε από τον δάσκαλο του γένους και πολιτικό Λυκούργο Κρεστενίτη. Το 1819 ύστερα από επέμβαση του Πατριαρχείου το Σχολείο Πύργου έκλεισε επειδή ο Κρεστενίτης κατηγορήθηκε ότι άλλαζε τα βαφτιστικά ονόματα των μαθητών του και τους έδινε Αρχαία Ελληνικά ονόματα. Όταν πήγαινε στο σχολείο κάποιος νέος μαθητής ο Κρεστενίτης, παρουσία των συμμαθητών του έλεγε: Ιδού τώρα δεν είναι το όνομα σου Παύλος, Πέτρος ή Ιωάννης, αλλά Θαλής, Λυσίας, Θεμιστοκλής κλπ. Και ο ίδιος άλλαξε το βαφτιστικό του όνομα Αντώνιος και πήρε το όνομα του Σπαρτιάτη Βασιλιά ΛΕΩΝΙΔΑ τον οποίο και θαύμαζε. Επειδή το Εβραιοχριστιανικό κατεστημένο του Πύργου προγραμμάτιζε να τον δολοφονήσει, ο μεγάλος αυτός αγωνιστής για να γλυτώσει την ζωή του, εγκατέλειψε τον Πύργο και επέστρεψε μετά την κήρυξη της επανάστασης. Το κλείσιμο του σχολείου Πύργου ήταν αποκλειστικό έργο της εκκλησίας. Τότε στον Πύργο δεν κατοικούσαν Τούρκοι εκτός από τον Ζαπίτη και μερικές υποτακτικές του οικογένειες. Οι Τούρκοι δεν επενέβαιναν στις εσωτερικές υποθέσεις των Ελλήνων, το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν η είσπραξη των φόρων και το μπαξίσι.

Ο Ν.Σπηλιάδης περιγράφοντας ιστορικά γεγονότα που συνέβηκαν πριν από την εθνεγερσία του 1821, αναφέρει:
«Εις τον Πύργον ο Λυκούργος Κρεστενίτης, διδάσκων τα γράμματα προ της επαναστάσεως, αφού έδωκεν εις τον εαυτόν του το όνομα του αθανάτου νομοθέτου των Σπαρτιατών, έδωκε και εις τους μαθητάς του όλα τα ονόματα των μεγάλων ανδρών, όσα είναι το καύχημα των αιώνων. Και εκεί ευρίσκει τις σήμερον τους Σωκράτας, τους Πλάτωνας, τους Αριστείδας, τους Σόλωνας κ.λπ. . …Αλλά μετά ταύτα και οι ιερείς μας, αντί να βαφτίζωσιν τα παιδιά των Ελλήνων και να δίδωσιν ονόματα των αγίων μας, δίδουσι και αυτοί ελληνικά ονόματα. Ακούει τις λοιπόν και τους αχθοφόρους Σωκράτας καλουμένους".
Ο Αλή Πασάς κατάλαβε ότι κάτι συμβαίνει, γιατί είπε:
"Εσείς οι Έλληνες μπρε κάτι μεγάλο έχετε στο κεφάλι σας. Δεν βαφτίζετε πια τα παιδιά σας Γιάννη, Πέτρο, Κώστα, παρά Λεωνίδα, Θεμιστοκλή, Αριστείδη. Σίγουρα κάτι μαγειρεύετε".
Λίγα χρόνια πριν από την επανάσταση άρχισαν οι αρχαιοελληνικές ονοματοθεσίες. Έτσι οι Έλληνες ενώ αγνοούσαν το 1700 ακόμα και τα ονόματα των επιφανών προγόνων τους άρχισαν να αναζητούν τους ιστορικούς τους δεσμούς με την αρχαιότητα και έδιναν στα παιδιά τους Ελληνικά ονόματα. Ο Ιώσηπος Μοισιόδακας (1730-1800) πατέρας του γένους, θερμός υποστηρικτής του Βολταίρου, το 1761 καλούσε τους Έλληνες «να ανακαλέσουν τας Μούσας» και η ανάκληση των Μουσών έγινε με την μαζική ίδρυση σχολείων και την επαναφορά των Ελληνικών ονομάτων. Ενώ το 1785 στον Ελληνικό χώρο λειτουργούσαν 40 περίπου οργανωμένα σχολεία . Στις αρχές του 19ου αιώνα λειτουργούσαν περισσότερα από 300 σχολεία. Ο Μύθος του λεγόμενου «Κρυφού σχολείου» δημιουργήθηκε μετά το 1886 για να ξεχαστεί η προκλητική συνεργασία της εκκλησίας με τους Τούρκους. Αρχαία Ελληνικά ονόματα δόθηκαν και στα προεπαναστατικά έντυπα, Λόγιος Ερμής στην Βιέννη, το Μουσείο ? στο Παρίσι, Ίρις στο Λονδίνο, Αθηνά, Απόλλων, Καλλιόπη, Τριπτόλεμος κ.ά. Με την κήρυξη της επανάστασης έγινε και η ονοματοθεσία των πολεμικών πλοίων με ονόματα ενδόξων ανδρών της αρχαιότητας, Θεμιστοκλής, Μιλτιάδης, Λεωνίδας κ.ά. που αντικατάστησαν ονόματα χριστιανών Αγίων. Η εκκλησία ορκισμένος εχθρός του πολιτισμού των Ελλήνων θεωρούσε ασεβές να φέρει κάποιος αρχαίο Ελληνικό όνομα. Γι αυτό με αυστηρή εγκύκλιό του, ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε' και με την απειλή αναθέματος, ή ακόμη και αφορισμού καταδίκασε αυτήν την καινοτομία, χαρακτηρίζοντάς την «αντιχριστιανική» και απαγόρευσε τους Έλληνες να έχουν αρχαία Ελληνικά ονόματα Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κατά την διάρκεια της επανάστασης υπήρχαν στον Πύργο αρκετοί αγωνιστές με Αρχαία Ελληνικά ονόματα: «ΧΕΙΛΩΝ Διδάχου, ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ Αυγερινός, ΣΩΚΡΑΤΗΣ Συλλαϊδόπουλος, ΠΙΤΤΑΚΟΣ Γρηγόριος, ΛΥΣΑΝΔΡΟΣ Βιλαέτης, ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ Γιαννόπουλος, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Άχολος, ΘΑΛΛΗΣ Θεοδωρίδης, NIKIAΣ ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΛΥΣΙΑΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ κ.ά» Στο πνεύμα της Αρχαίας Ελλάδας οικοδομηθηκε και η σύγχρονη πόλη του Πύργου που απέκτησε αξιόλογα Δημόσια νεοκλασικά κτήρια μοναδικής αρχιτεκτονικής ομορφιάς. Το Θέατρο Απόλλων (1878 Τσίλερ Έρνεστ) Μανωλοπούλειο νοσοκομείο(1888 Τσίλερ Έρνεστ) Δημοτική αγορά (1890 Τσίλερ Έρνεστ) Στην κεντρική πλατεία της πόλης βρισκόταν το παλιό νεοκλασικό Δημαρχείο που είχε επί της στέγης του σε φυσικό μέγεθος τα 12 αγάλματα των θεών του Ολύμπου

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 
«To έτος 1819 ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε' με εγκύκλιό του
απαγορεύει στους Έλληνες «ευλογημένους επαρχιώτας», να βαπτίζουν με αρχαία ελληνικά ονόματα τα παιδιά τους γιατί κάτι τέτοιο αποτελεί «ανάρμοστον» πράξη, και «καταφρόνησιν» της χριστιανικής ονοματοδοσίας. Αντ' αυτού, προτρέπει τους ιερείς των ενοριών να «νουθετούν» τους γονείς και τους ανάδοχους, να επιλέγουν τα «πατροπαράδοτα χριστιανικά ονόματα των εγνωσμένων τη Εκκλησία και των ενδόξως υπ' αυτής εορταζομένων Αγίων». Φυσικά δεν θα περίμενε κάτι καλύτερο κανείς, από ένα δεσπότη που αφόρισε την Επανάσταση του 1821 και ουκ ολίγους απ' τους αγωνιστές της. 
ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΡΕΣΤΕΝΙΤΗΣ
Η οικογένεια των Κρεστενιτών κατάγονταν από τα Κρέστενα. Στον Πύργο εγκαταστάθηκαν μετά τα μέσα του ιθ’ αιώνα, και θεωρούνταν από τους νεότερους οικιστές. Ο ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ Κρεστενίτης (1793-1873) γεννήθηκε στον Πύργο και ήταν γιος του Γιάννη Κρεστενίτη. Eίχε για την εποχή του αξιόλογη μόρφωση. Σπούδασε δάσκαλος στη Ζάκυνθο και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιόνιο Ακαδημία Κερκύρας όπου και μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και στις ιδέες της Γαλλικής επανάστασης. Διακρινόταν για τα δημοκρατικά του φρονήματα και ήταν υπέρμαχος των ιδεών του Κοραή και της Γαλλικής επανάστασης. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στον Πύργο όπου ίδρυσε το ’’Σχολείο Πύργου’’ για την πνευματική καλλιέργεια των νέων και την προετοιμασία τους για την απελευθέρωση της πατρίδας. Έλαβε μέρος στις 2 Απριλίου στην μάχη του Πύργου εναντίων των Λαλαίων Τουρκαλβανών. Επίσης πολέμησε στις μάχες Αγουλινίτσας, Λάλα την πολιορκία Πατρών κατά του Ιμπραήμ κ.ά. Χρημάτισε υπουργός Δικαιοσύνης, εσωτερικών, οικονομικών και εξωτερικών (1860). Την περίοδο 1866-1867 διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής λαμβάνοντας 94 ψήφους επί συνόλου 102 παρόντων. 
Το βαφτιστικό του όνομα ήταν Αντώνης αλλά λόγω της αγάπης του για την αρχαία Ελλάδα υιοθέτησε το όνομα του Σπαρτιάτη Βασιλιά ΛΕΩΝΙΔΑ τον οποίο και θαύμαζε. Άλλοι συγγενείς του που είχαν αρχαιοελληνικά ονόματα ήταν οι: ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ Κρεστενίτης, βουλευτής, ΣΟΛΩΝΑΣ Κρεστενίτης, δημοτικός σύμβουλος Πύργου και ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΤΑΣ Κρεστενίτης, γραμματέας της Δ' εθνοσυνέλευσης. Ο Λυκούργος Κρεστενίτης ήταν παντρεμένος με την Μαριγώ Μαυρομιχάλη κόρη του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, γεγονός που του έδινε πολιτική δύναμη αφού το συγγενικό δίκτυο της οικογένειας Μαυρομιχάλη ήταν αρκετά ισχυρό. 
.

Ενδυμίων Γεώργιος Κοσμόπουλος

Φωτογραφίες:
1) Ο Λυκούργος Κρεστενίτης ιδρυτής του «Σχολείου Πύργου» 
2) Σημαία της Φιλικής Εταιρείας

BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ *Ο Πύργος και η Ηλεία στην επανάσταση και στα χρόνια του Καποδίστρια. Του Κωνσταντίνου Γρηγορ. Κυριακόπουλου Έκδοση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκηση Ηλείας 2003 τόμ. Α σελ. 137,203,236 τόμ.Β σελ.758,883,890,903,914,921,918 *Ν. Σπηλιάδου Απομνημονεύματα τόμ. Α’ Αθήνα 1851 σ.395 *Βίοι Πελοποννησίων ανδρών. Αθήνα 1888, σ 51 *Αθανάσιου Θ. Φωτόπουλου Α’ Συνέδριο Ηλειακών Σπουδών

Πηγή:http://www.antroni.gr/index.php/o-topos-mas/meletes-pnevmatika/vivlia-entypa/vivlia-toy-topou-mas/1452-to-istoriko-sxoleio-pyrgou