Τα οικονομικά της οικογένειας Σισίνη

ΕΚΠΟΙΗΣΗ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΤΗΜΑΤΩΝ

Μετά την σημαντική μάχη στη θέση Πούσι στο Λάλα,  οι Τούρκοι αποχώρησαν από την Ηλεία και κατέφυγαν στην Πάτρα. Η Ηλεία έκτοτε έμεινε ελεύθερη από τις 14 Ιουνίου του 1821 έως τον Νοέμβριο του 1825 οπότε έκανε την εισβολή ο Ιμπραήμ πασάς της Αιγύπτου.

Κατά το έτος 1824 η προσωρινή διοίκηση της Ελλάδας επειδή είχε τεράστιες ανάγκες χρημάτων για τον αγώνα, προκήρυξε δημοπρασία δια του Υπουργού της Οικονομίας Νικ. Πονηροπούλου, περί εκποίησης των Εθνικών κτημάτων της επαρχίας Γαστούνης, όπου  μέχρι πρότινος ανήκαν στους Τούρκους.

Δημοσιεύουμε ένα από τα έγγραφα εκποιήσεων των εθνικών φθαρτών κτημάτων της Ηλείας:

Περίοδος Γ΄  

Αριθ. 24

Προσωρινή διοίκησις της Ελλάδος 

Προς το Έξοχον υπουργείον της Οικονομίας.

Το επαρχείον Γαστούνης μετά των εκτιμητών και δημογερόντων εις έλλειψιν των επιστατών και των προσεξόδων.

Γνωστοποιηθείσης ότι κατά τον περί εκποιήσεως Νόμον υπ’ αριθ. 32 και κατά την υπ’ αριθ. 3997 διαταγήν του Εξόχου τούτου Υπουργείου γενομένης δημοπρασίας προσεφέρθη παρά του ευγενεστάτου Κυρίου Γεωργίου Σισίνη τελευταία τιμή δια τα ακολούθως σημειωθέντα εθνικά φθαρτά κτήματα ταύτης της Επαρχίας (δηλαδή): Δια τον μύλον εις το χωρίον Μαρκόπουλον γρόσια 6.000, δια τον άλλον του ποτέ Χασάναγα εις το χωρίον Τραγανόν γρόσια 12.000, δια τον άλλον ονομαζόμενον της Νεράντζης γρόσια 3.000, δια τον άλλον εις Καλύβια Παλιόπολης γρόσια 5.000, δια τον έτερον εις Μουσουλούμπεη γρόσια 8.000, δια τον έτερον εις Μπρούμα γρόσια 5.000, δια τον άλλον εις Παλιομπαρμπάσαινα γρόσια 12.000, δια τον χαλασμένον της Γαστούνης γρόσια 1.900, δι’ όμοιον της Κελεβής γρόσια 1.600, δι’ όμοιον του Πυρί γρόσια 1.000, δι’ όμοιον των Ισουφακιά εφέντη και Αρίφαγα δια γρόσια 2.000, δι’ όμοιον εις χωρίον Καγκάδι γρόσια 900, δια τον έτερον εις το χωρίον Ψάρι γρόσια 1.000, συμποποσούμενοι όλοι οι μύλοι δέκα πέντε δια γρόσια ως άνωθεν 60.900.

Προς τούτοις δε και δια εργαστήρια δέκα πέντε από του μύλου του Ισούφη το πηγάδι εως εις τον φούρνον του Σεμπετήμπεη, όπου κατοικεί ο Σπήλιος γρόσια 1.000. Έτι δε και δια τον φούρνον πλησίον εις του Μουσουρλού, κολλητά με τα δύο εργαστήρια γρόσια 2.800. Ακόμα δε και δια τα εργαστήρια, που είναι εγγύς του Αχμέτ εφέντη μαζί με του Μεχμέτ γρόσια 1.800 και δια τον έτερον φούρνον του Μουχατίμπεη γρόσια 1.000. Προσέτι δε και τα δύο εργαστήρια του Χασάν εφέντη με την περιοχήν τους γρόσια 2.000 και δια τον ανεμόμυλον του Τροουμπέ γρόσια 2.000 και ούτως συμποσούνται τα ειρημένα γρόσια 78.700. Όθεν ειδοποιείται το Έξοχον Υπουργείον να ενεργήση την τελευταίαν πώλησιν κατά τον περί εκποιήσεως Νόμον προς ασφάλειαν του. 

Εν Γαστούνη 25 Οκτωβρίου 1824

Ο  Έπαρχος Γαστούνης

Ανδρέας Καλαμογδάρτης

Οι εκτιμηταί

Δ. Ταγκόπουλος

Ο αρχιτέκτων 

Κάρολος Δρακόπουλος

Οι Δημογέροντες

Διαμ. Δημακόπουλος

Κών. Σταντούκος

Προικοσύμφωνο της οικογένειας Σισίνη καταχωρημένο με επίσημο αριθμό 240/ 21-10- 1833, στον οικείο τόμο του Δημοσίου Μνήμωνος Γαστούνης Ιωακείμ Μιχαήλ.

+ Εν ονόματι της Αγίας και αδιαιρέτου Τριάδος. Ημέραν Σάββατον προς τας οκτώ η ώρα της αυτής ημέρας, προσήλθον κατ’ αίτησιν του κυρίου Χρυσάνθου του ποτέ Γεωργίου Σισίνη, όστις έχων αδελφήν ονόματι Βικτωρίαν εις νόμινον ηλικίαν και ώραν γάμου, σήμερον μετά θέλησιν και καλήν ευχαρίστησιν εκατέρων των γέρων την δίδει ως νόμιμον γυναίκα προς τον έντιμον και ευγενή κύριον Πεϊτζέλον Ρούφον Κανακάρη του ποτέ Αθανασίου, κάτοικον εις Παλαιάς Πάτρας και επικαλούμενος εις τους δύο νυμφίους την ευλογίαν του Υψίστου δίδει εις την αδελφήν του την ακόλουθον προίκα. Αυτήν εγγυάται ελευθέραν από χρέος ή δικαίωμα υποθήκης, χρέος πατρικόν ή μητρικόν, με όλα τα αγαθά τους παρόντα και μέλλοντα. Έπεται η καταγραφή της προικός:

Μετρητά τάληρα δύο χιλιάδες αριθμ. 2.000. Σταφίδα εις θέσιν Καλουμιά Σώστη στρέμματα κατά το μέτρον των Πατρών τριάκοντα αριθ. 30 με το ανάλογον αλώνι. Εις ασημικά δώδεκα αριθ. 12 ποσάδες, μια κουτάλα της μανέστρας, μίαν βαντέραν, μιαν τζουκαριέραν, δώδεκα αριθ. 12 ζάρφια, δύο αριθ. 2 μπρίκια του καφέ, δύο πιάτα του γλυκού με δεκαοχτώ αριθ. 18 κουταλάκια, δύο αριθ. 2 σιαμαντάνια εις διαμαντικά, δύο αριθ. 2 λελούδια της κεφαλής, τρία αριθ. 3 ζευγάρια σκουλαρίκια από τα οποία ένα είναι διαμαντένιο και ένα ζομπρουτένιο. Δακτυλίδια τέσσερα αριθ. 4, από τα οποία ένα μονόπετρον πιρλάντι, ένα μονόπετρον διαμάντι, μια ροζέτα και διαμάντι και μια αντίκα ζουμπρούντι, μια φούμπα της ζώνης μαλαματένια με διαμαντόπετρες, ένα ζευγάρι βραχιόλια μαλαματένια με διαμαντόπετρες, ένα ωρολόγι χρυσό τζίλιντρο. Μποκζιαλήκια τεσσαράκοντα αριθ. 40, φουστανέλλες έξ αριθ. 6. Βέστες μεταλλικές εννέα, αριθ. 9. άλλων ειδών όλες δέκα οκτώ. Κοντογούνια ενδύμια από σαμούρια και νούρκες έξ, αριθ. 6. Ένα σαλί Τούρκικο φερμάϊ, τρία μεταξωρούχινα άλικα. Δώδεκα αριθ. 12 μαξηλάρες κατηφένιες. Τρία μεντέρια και ένα κεντζέ. Έξ, αριθ. 6 κρεβατοστρώσια με τα παπλώματά τους από σεβάϊ και μεταξωτές. Σελέδες ματαράτσα και σεντόνια. Δύο, αριθ. 2 ντοζίνες τουβαλίθια με τις μεσάλες των. Δύο αριθ. 2 ντοζίνες μπόλιες. Έξ αριθ. 6 χαλιά κεντημένα με χρυσάφι. Ένα κομό, δύο φορτζέρια αριθ. 2 και ένα πιάνο φόρτε. Ταύτα δίδοντες ο δε πλουσιόδωρος Θεός να τους χαρίση ζωήν επιμήκιστον και πάσαν ευδαιμονίαν. Ο δε κύριος Πεϊτζέλος Ρούφος προς την νόμιμον σύζυγον του κυρίαν Βικτωρία δια προγαμιαίαν δωρεάν τα ακόλουθα:

Ένα σταυρόν περλαϊντένιον με δέκα μισχέλια μαργαριτάρι δια τον λαιμόν. Ένα ζευγάρι βραχιόλια με μαργαριτάρι, ένα άστρο διαμαντένιο, δύο αριθ. 2 δακτυλίδια το έν μπριλάντι και το άλλο διαμάντι μονόπετρο, ένα ζευγάρι σκουλαρίκια διαμαντένια.

Το παρόν προικοσύμφωνον εγένετο ενώπιον των αξιοπίστων υπογεγραμμένων μαρτύρων κυρίων Κωνσταντή Μαστρογιάννη εκ Καλίτζης. Διογένη Λεονταρίτη εκ Πύργου και Αντωνίου Αδαμίδη εκ Παλαιών Πατρών.

Δι’ ο υποφαινόμεθα τη αυτή ημερομηνία 21 Οκτωβρίου 1833

(υπογραφαί)

κ. Μπενιζέλος Ρούφος δέχομαι

κ. Χρύσανθος Σισίνης δέχομαι

Κωνσταντίνος Μαστρογιάννης μαρτυρώ

Διογένης Λεονταρίτης μαρτυρώ

Αντώνιος Αδαμίδης μαρτυρώ

Ο Δημόσιος Μνήμων

Ιωακείμ Μιχαήλ.

Ο Julius Millingen[1], σε κάποια αναφορά του αποκαλεί τον Γεώργιο Σισίνη δυνάστη και άρπαγα.

«…Γέμισε τις κάσσες του με το βιός των συμπατριωτών του ύστερα από χιλιάδες αδικίες… Αναφέρει ότι το 1824m ήταν εξήντα (60) ετών περίπου, απόγονος κάποιου Βενετού Προβλεπτή και …..κληρονόμησε το πνεύμα του μισθοφόρου και όλες τις αριστοκρατικές κλίσεις. Και όλα αυτά ανακατωμένα με την πανουργία, οξυδέρκεια, την ευστροφία και τα διάφορα ελληνικά ελαττώματα. Από άσημος φαρμακοποιός της Γαστούνης αυτοανακηρύχθηκε άρχοντας της πόλης και της περιοχής μόλις άρχισε η Επανάσταση και εγκαταλείποντας τα επαγγελματικά του όπλα, άρπαξε το εκδικητικό ξίφος.

Επί κεφαλής, μαζί με τους γιούς του, ενός μικρού σώματος χωρικών εξεδίωξε τους Τούρκους και από την στιγμή αυτή αυτοχειροτονήθηκε ιδιοκτήτης της επαρχίας με το κατακτητικό δικαίωμα και τους τίτλους της καταγωγής του. Είχε πάντοτε την υποστήριξη των καπεταναίων και μέσα σε τρία χρόνια συγκέντρωνε ανεμπόδιστα τα τεράστια εισοδήματα της περιοχής, της πλουσιότερης και πολυανθρωπότερης του Μοριά….».

Στην συνέχεια αφού αναφέρεται στην επαρχία της Γαστούνης, λέγει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των εξαγομένων στα Ιόνια Νησιά προϊόντων της (κρέατα,  δέρματα, ξυλεία, βούτυρα, τυριά, μέλι) εξαγόντουσαν για λογαριασμό του Γεωργίου Σισίνη.

«…Συχνά έστελνε στα Νησιά τεράστιες ποσότητες χρημάτων. Αλλά για να μην επισύρει την προσοχή των Επτανησιακών Αρχών και δια να αποφύγει τους δασμούς και τα τέλη έκρυβε το χρυσάφι του μέσα στο βούτυρο και το τυρί που έστελνε στην Κυρία Σισίνη. Δύο τέτοια φορτία τυριών πουλήθηκαν κατά λάθος σε έναν Ζακυνθινό έμπορο, ο οποίος ενθουσιάσθηκε ανακαλύπτοντας στο εσωτερικό τους ολόκληρο χρυσοχοείο. Η κυρία Σισίνη μόλις αντιλήφθηκε το λάθος της, απευθύνθηκε στην τοπική Αστυνομία. Της απάντησαν, ότι αφού τα φορτία είχαν καταχωρισθεί στο τελωνείο σαν τυριά, νομίμως επωλήθησαν σαν τοιαύτα, η δε απώλεια των χρημάτων ήταν δίκαιη τιμωρία για τις απάτες τις οποίες τόσον καιρό διέπραττε σε βάρος των Αρχών…». 

Ο Julius Millingen υπολόγιζε την περιουσία του Σισίνη σε δύο εκατομμύρια τάληρα, ενώ περιέγραφε την συμπεριφορά του παρόμοια προς αυτή των Τούρκων. Αναφέρεται και στους γιούς του Χρύσανθο και Μιχάλη για τους οποίους γράφει, ότι ο Σισίνης εξανάγκαζε τους υποτακτικούς του να τους αποκαλούν Χρυσανθόμπεη και Μιχάλμπεη.

Βιβλιογραφία: Julius Millingen

(Memoirs of the Affaires and Political Events which occurred in 1823 and following Years with various Anecdots relating to Lord Byron, and an Account of his last lilnes and Death, by jullius Millingen, Surgeon of the Byron Brigade at Mesolongi, and to the Greek Army, in Western Greece, Peloponnesus etc. London 1831, σελ. 148- 186).

---

[1] Αξιοσημείωτο είναι και πρέπει να αναφερθεί, ότι ο Ο Julius Millingen ήταν τυχοδιώκτης  γιατρός, που διετέλεσε ως χειρούργος στην υπηρεσία του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι και στον ελληνικό στρατό στη δυτική Ελλάδα. Μετά την κατάληψη του Νεοκάστρου από τον Ιμπραήμ Πασά, πέρασε στο στρατόπεδό του σαν γιατρός.

Πηγή: www.antroni.gr