Ομιλία της κυρίας Ευγενείας Δρακοπούλου, στην εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον οπλαρχηγό του 1821 Γιώργη Γιαννιά που έγινε στις 22 Μαίου 2011 στη Σπαρτουλιά Αντρωνίου

Κυρίες και κύριοι ,

  Καλωσορίσατε στην εκδήλωση τιμής και μνήμης για το Γιώργη Γιαννιά.

     Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ όχι μόνο για να αποτίσουμε φόρο τιμής στον ήρωα Γιώργη Γιαννιά και τους άνδρες του που θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση του γένους αλλά κυρίως για να παραδειγματιστούμε από τη στάση τους και να κατανοήσουμε τι σημαίνει αληθινή έμπρακτη αγάπη προς την πατρίδα .

        Το μνημείο που βρισκόμαστε σήμερα στήθηκε από τον Σύλλογο Τριταιτών Αχαίας το έτος 1998 προκειμένου να μας υπενθυμίζει μια σπουδαία αλλά δυστυχώς άγνωστη σελίδα της ιστορίας μας, αυτή που αφορά τις μάχες του Γιαννιά και της ομάδας του με τους Λαλαίους Τούρκους και ιδίως την ηρωική μάχη των στενών του Κατσαρού.

    Το Μάρτη του 1821 ,όταν σήμανε η Ελληνική Επανάσταση στα βουνά της Πελοποννήσου βρίσκονταν ήδη ετοιμοπόλεμοι οι οπλαρχηγοί της Κλεφτουριάς που για δεκαετίες πριν έδιναν τον δικό τους αγώνα για να εκδιώξουν τους Τούρκους κατακτητές. Στην περιοχή μας ,μια από τις σημαντικότερες μορφές του Αγώνα ήταν ο καπετάν Γιώργης Γιαννιάς.

  
Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντίνος ή Γιάννης Γιαννιάς που γεννήθηκε το 1760 στην Προστοβίτσα (σημερινή Δροσιά του Δήμου Τριταίας).Λόγω της μεγάλης καταπίεσης από τους Τούρκους και ύστερα από σοβαρές διενέξεις μαζί τους συγκρότησε ομάδα από εκλεκτούς άνδρες  και από τα διάσελα του Ωλενού άρχισε να παρενοχλεί συστηματικά τους Τούρκους και να τους προκαλεί σημαντικές φθορές ,φθάνοντας σε σημείο να γίνει ο φόβος και ο τρόμος στην περιοχή. Η δράση του εκτεινόταν  από Νεζερά, Τριταία, Πηνεία, Λασιώνα, Δίβρη μέχρι Καλαβρυτοχώρια.. Εν τέλει το 1805 συνελήφθη και κρεμάστηκε στο δρόμο Τρίπολης-Πάτρας.

      Το 1795 γεννήθηκε ο Γιώργης Γιαννιάς ,ο οποίος όταν κρέμασαν τον πατέρα του ήταν 10 ετών και κατεχόμενος από άσβεστο μίσος για τους Τούρκους. Εκ του λόγου αυτού οδηγήθηκε από έφηβος στο κλέφτικο με έντονη πολεμική δράση κατά του κατακτητή.

   Το 1818 εντάχθηκε στη Φιλική Εταιρία και κατά την έναρξη της Επανάστασης ήταν καπετάνιος επικεφαλής 100 περίπου παλικαριών, οι οποίοι κατάγονταν από τα γύρω χωριά,Αστρά,Νουσά,Μοστενίτσα,Δερβινή,Γερμοτσάνι,Τσίπιανα,Ανδρώνι, Κούμανι, Κερτίζα, Κακοτάρι, Μπουκοβίνα, Κερέσοβα και Σκιαδά. Από τα κατορθώματά του πήρε το προσωνύμιο Ντελής που σημαίνει σκληρός ή Ντελήγιωργας .

   Τα επεισόδια που διαδραματίστηκαν στην περιοχή το Μάρτη του 1821 ανησύχησαν σημαντικά τους Λαλαίους Τούρκους. Αναφέρω κάποια ενδεικτικά : στην περιοχή Σαραντάπορο στην Καρυά του Δήμου Ωλένης μια ομάδα από ενόπλους υπό την αρχηγεία του αγωνιστή Νικολάκη Μπαλάσκα ήρθε σε σύγκρουση με τους συνοδούς ενός Τούρκου φοροεισπράκτορα ,του Σειφουλάχ αγά, σκοτώνοντας αρκετούς από αυτούς.

Ακολούθησε στην περιοχή της Κάπελης ο φόνος των Ντελή και Μαξούτη ανθρώπων που ανήκαν στην υπηρεσία των επιφανών Λαλαίων Τούρκων.

Στο Σκλήβα Πηνείας άνδρες υπό τον Κανέλλο Κουτζομυτσόπουλο σκότωσαν τον Τούρκο ταχυδρόμο και φοροεισπράκτορα  του Ραίτ αγά.

    Στη θέση Ανάθεμα ,λίγο πιο κάτω από το μνημείο που βρισκόμαστε σήμερα ο Στασινός και ο Τσούμπας σκότωσαν τον Διβριώτη ,Αθανάσιο Μπέργιο φοροεισπράκτορα του Λαλαίου Σειντάναγα. Περίφημοι είχαν γίνει τότε οι στίχοι που ακούμε και σήμερα αλλά οι περισσότεροι δεν ξέρουμε την προέλευσή τους -«απ το Κούμανι ως το Αντρώνι ο Θεός να σε γλιτώνει» φράση που λεγόταν μεταξύ των εκπροσώπων των Τούρκων που πλησίαζαν τα χωριά να συλλέξουν φόρους.

  Εν μέσω τέτοιων γεγονότων οι Λαλαίοι Τούρκοι  εξοργισμένοι αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν εκκαθαριστικές επιδρομές προς τις εστίες ανάφλεξης των αγωνιστών Ηλείων με σκοπό να τρομοκρατήσουν τους επαναστατημένους και να τους εξολοθρεύσουν.

   Στην πρώτη έξοδο με σκοπό κατάπνιξης της Επανάστασης ,οι Λαλαίοι στράφηκαν κατά του Πύργου ,ο οποίος γνώρισε μεγάλη καταστροφή.

   Στις 10 Μαίου 1821 στο Λαντζόι Πύργου Ηλείας σκότωσαν τον Χαράλαμπο Βιλαέτη και γύρισαν στο Λάλα με λάφυρα και το κεφάλι του Βιλαέτι καρφωμένο σε παλούκι.

  Μετά από αυτή τους την επιτυχία οι Λαλαίοι στράφηκαν προς τη Βόρεια Ηλεία για να επιτύχουν την εξόντωση του υπ’ αριθμόν ένα εναπομείναντα και ιδιαίτερα επικίνδυνου οπλαρχηγού του Ωλενού Γιώργη Γιαννιά.

  Δίχως χρονοτριβές ξεκίνησαν από το Λάλα υπό την αρχηγία του Χασάν Φιδά πέρασαν από το Γούμερο και κατευθύνθηκαν προς την Πηνεία, καίγοντας ,σκοτώνοντας και πλιατσικολογώντας.

  Το κύριο σώμα της εκστρατείας προχώρησε προς το Κακοτάρι πυρπολώντας τα χριστιανικά σπίτια που βρίσκονταν εκεί.Μια επίλεκτη δύναμη κατευθύνθηκε προς τη Μονή Νοτενών την οποία βεβήλωσε και πυρπόλησε.

   Από εκεί επέστρεψαν στο Κακοτάρι ανασυντάχθηκαν και όλοι μαζί προχώρησαν προς του οικισμούς Κερέσοβα, Κερτίζα και Τσίπιανα συνεχίζοντας το καταστροφικό τους έργο και φθάνοντας το σούρουπο αποφάσισαν να διανυκτερεύσουν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου.

    Από το απόγευμα της 16^ης Μαίου με το παλαιό ημερολόγιο (29 Μαίου με το σημερινό) ο έχων το γενικό πρόσταγμα στον Ωλενό Γιώργης Γιαννιάς είχε έρθει ήδη σε ρήξη με τους άλλους καπεταναίους μιας και κάθε οπλαρχηγός προσπαθούσε να σώσει μόνο το δικό του χωριό.

  Οι Τούρκοι είχαν να επιλέξουν δύο δρόμους για να κατεβούν από τα Τσίπιανα.Ο ένας ήταν μέσα από το Ξίβουνι και ο άλλος μέσω Τσάχλης (στην Πολίτσα).Ο Γιαννιάς επιμένει ότι οι Τούρκοι δεν θα διακινδύνευαν να περάσουν πάλι μέσα από επικίνδυνα στενά αλλά θα διέσχιζαν το μικρό στενό της Τσάχλης.

  Αποφασίστηκε τελικά το βράδυ της 16^ης Μαίου 1821 από μερικούς οπλαρχηγούς να πιάσουν τα στενά στο Διπόταμο (Ξίβουνι).Ο Γιαννιάς πήγε στην Τσάχλη ,κατέλαβε τα στενά της και ταυτόχρονα προώθησε μερικά παλικάρια του στην Πολίτσα.

  Τα χαράματα οι σκοπιές των γύρω βουνών δίνουν σήμα σ όλο τον Ωλενό ότι οι Τούρκοι κινούνταν προς την ΤΣΆΧΛΗ για να τρέξουν οι καπεταναίοι να βοηθήσουν τον Ντεληγιώργη όπως είχαν συμφωνήσει.

    Μόλις έφτασε η τορυκική δύναμη στην Τσάχλη από τα ταμπούρια του Γιαννιά ακούστηκε μια ομοβροντία.Οι Τούρκοι αιφνιδιάστηκαν αλλά ταχύτατα ανασυγκροτήθηκαν και προσπάθησαν να σπάσουν τον κλοιό για να ανοίξουν πέρασμα. Είχαν ήδη ενημερωθεί ότι τα στενά υπερασπίζεται ο Γιαννιάς και ήθελαν πάση θυσία να πετύχουν το στόχο τους.Η μάχη αν και άνιση ήταν σκληρή.

    Οι Τούρκοι που έβλεπαν τις προφυλακές τους να δέχονται επίθεση για να ξεγελάσουν τους Έλληνες οπλαρχηγούς απέκοψαν ένα μέρος της δύναμής τους με τα άλογα και διέφυγαν μέσα από το Ξίβουνι και το Κακοτάρι στο σημερινό Πανόπουλο.

    Όταν αντελήφθησαν οι Έλληνες καπεταναίοι τις κινήσεις των Τούρκων, πίστεψαν ότι οι Τούρκοι υποχωρούσαν υπό την αντίσταση του Γιαννιά και υπό τις οδηγίες του Δημήτρη Αργυρόπουλου από την Κερτίζα τους κυνηγούσαν στον Πηνειό προκαλώντας τους αρκετές φθορές.

   Προς το μεσημέρι τα παλικάρια του Γιαννιά λύγισαν από την ολονύχτια κούραση και τη δίψα  και υποχώρησαν προς την Πολίτσα. Ο Γιαννιάς διαισθάνθηκε την αδυναμία των παλικαριών και τον κίνδυνο να υποχωρήσουν άτακτα προς τα γύρω υψώματα. Βλέποντας ότι δεν έρχεται καμία βοήθεια αποφάσισε να υποχωρήσει στην περιοχή του Κατσαρού, απ’ όπου θα μπορούσαν να πιουν νερό και να διασκορπισθούν στο δάσος της Κάπελης και προς τα χωριά Κούμανι και Ανδρώνι.

Οι φρουρές των Τούρκων βλέποντας την πορεία του Γιαννιά προς τη νερομάνα ειδοποίησαν τον εναπομείναντα στρατό που ήταν στο Πανόπουλο να σπεύσει προς βοήθεια.Μια δύναμη Τούρκων καβαλαραίων καλπάζοντας κατευθύνθηκε στις πηγές, ταυτόχρονα οι επιτιθέμενοι Λαλαίοι ακολουθούσαν το Γιαννιά και τον πλησίασαν στου Κατσαρού.

 Τα παλικάρια του Γιαννιά ακούγοντας τους καλπασμούς των αλόγων νόμισαν ότι ήταν Έλληνες που έρχονταν για βοήθεια. Μόλις συνειδητοποίησαν την πραγματικότητα προχώρησαν προς το σημερινό χάνι του Μπαντούνα για να αντιμετωπίσουν τους επιτιθέμενους.

  Ο Γιαννιάς με τους άνδρες του για να αποφύγουν τους Τούρκους ανέβηκαν στο μικρό ύψωμα που βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου και προσπάθησαν να ταμπουρωθούν, όμως οι εχθροί υπερείχαν σαφώς αριθμητικά. Οι Τούρκοι τους εντόπισσαν και τους κύκλωσαν εγκλωβίζοντάς τους στο λόφο. Εκεί ο περιβόητος διώκτης των Χριστιανών Χασάν Φιδάς πλησίασε στα αλώνια και κάλεσε το Γιαννιά να παραδοθεί χαρίζοντάς του τη ζωή.

Σχετικά αναφέρει το δημοτικό τραγούδι :

«Το μαύρο Γιώργη κλείσανε οι άπιστοι Λαλαίοι.

Αυτοί δεν ήταν λιγοστοί, ήταν δυο τρεις χιλιάδες

κι ο Γιώργης ήταν μοναχός με δώδεκα νομάτους .

Χασάν Φιδάς εφώναξε από το μετερίζι.

‘Έβγα Γιώργη, προσκύνησε και δώσε τ’ άρματά σου Να σου χαρίσω τη ζωή και βλάμη να σε κάμω’’

Εγώ μαι ο Γιώργης του Γιαννιά ,του πρώτου καπετάνιου και θα βαστάξω πόλεμο με δώδεκα νομάτους »

Ο Γιαννιάς λοιπόν αρνείται βρίζοντας ,προσπαθεί να τους καθυστερήσει περιμένοντας βοήθεια από τους συντοπίτες του η οποία δεν έφθασε ποτέ. Μη έχοντας άλλη επιλογή πήρε την απόφαση να βγει από το οχυρό του για να αρπάξει πυρομαχικά από τους σκοτωμένους Τούρκους. Ακούστηκε ένας καταιγισμός από σφαίρες και ο καπετάνιος έπεσε νεκρός. Οι δώδεκα άνδρες που ήταν μαζί του καθώς οι υπόλοιποι είχαν λιποτακτήσει προς άγνωστες κατευθύνσεις ,ακολούθησαν τον Γιαννιά, πραγματοποίησαν έξοδο από το οχυρό και σκοτώθηκαν άπαντες.

Οι ιστορικοί μελετητές αναφέρουν ότι στη μάχη αυτή σκοτώθηκαν περίπου 100 Τούρκοι .

  Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι ιστορικοί ηγνόησαν τον Γιαννιά και δεν τον συμπεριέλαβαν στα γραπτά τους, ωστόσο ο Γιαννιάς έμεινε στη συνείδηση του λαού που τον ύμνησε με μοιρολόγια και τραγούδια που έφθασαν από γενιά σε γενιά μέχρι σήμερα σε μας καθώς επίσης έχει παραμείνει στην περιοχή η έκφραση «κλείστηκα σαν τον Γιαννιά» που χρησιμοποιείται για να εκφράσει το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει κάποιος και την ανυπαρξία λύσης.

   Ο Κανέλλος Δεληγιάννης που δεν διακρίνεται στα απομνημονεύματά του για την εύνοιά του προς τους στρατιωτικούς, τον αναφέρει ως «ατρόμητο νέο».Γράφει χαρακτηριστικά πως «μ’ όλας τας προτροπάς ,υποσχέσεις και παρακλήσεις φίλων του τινών Λαλαίων δια να παραδοθή ,εστάθη αδύνατον, λέξας προς αυτούς ότι δεν προδίδει την πίστην του και την πατρίδα του δια μίαν πρόσκαιρον ζωήν».

    Ο Γιαννιάς ήταν άδολος πατριώτης ,καθώς έφθασε στο σημείο να θυσιαστεί για να μην προδώσει τις αρχές του και τα πιστεύω του. Η σημερινή εκδήλωση πέραν του τιμητικού στοιχείου προς τον Γιαννιά στόχο έχει να αφυπνίσει και τους δικούς μας αισθητήριους δέκτες ,το δικό μας καθήκον προς διαμόρφωση αρχών και αξιών και την ανιδιοτελή πίστη σε αυτές. Πρέπει επιτέλους αγαπητοί φίλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πατριωτισμός έχει ουσία, όταν δεν αποτελεί αποκλειστικά σημείο αναφοράς στο παρελθόν, αλλά έχει υπόσταση στο παρόν και στο μέλλον. Με άλλα λόγια, κοιτάζουμε πίσω και τιμάμε όσους προσέφεραν στην πατρίδα με το βλέμμα μπροστά και με τη διαρκή αγωνία για τη δική μας προσφορά στον τόπο μας σήμερα. Ο πατριωτισμός έχει ουσία και ειλικρινές περιεχόμενο, όταν εκφράζει ανιδιοτελή έμπρακτη αγάπη για την πατρίδα... Ας αφήσουμε και εμείς κάτι σε αυτόν τον τόπο, ας μετρήσουμε την προσφορά μας και ας μετρηθούμε με βάση το μέγεθος και την ποιότητα της.

   Ας προστατεύσουμε το φυσικό μας πλούτο, ας δώσουμε τη μάχη για μια καλύτερη παιδεία για όλους, ας συμβάλλουμε στην προσπάθεια για κοινωνική συνοχή, ας αλλάξουμε τον πολιτισμό της καθημερινότητας. Ας διαμορφώσουμε το πλαίσιο για τον πατριώτη που θέλει να συλλογάται λεύτερα. Οχι με ξεθυμασμένη, βαριεστημένη, ανέξοδη φιλοπατρία, που οφείλει να επιδείξει, στη Eurovision, στα γήπεδα ή στις κομματικές συγκεντρώσεις. Χωρίς φωτοστέφανο, εξιδανικεύσεις και θεαθήναι. Χωρίς πιστοποιητικά πατριωτισμού και μαθητεία στα οχυρά του εθνικισμού.
     Ο βαθιά και γνήσια πατριώτης δεν κραδαίνει τη μεζούρα, δεν κόβει και δεν ράβει το χρέος προς την πατρίδα, κατά τα συμφέροντα του. Δεν είναι νέος ή παλιός. Απλώς είναι, και δεν χρειάζεται να δώσει εξετάσεις περίπου αυτοθαυμαζόμενος, κρεμώντας σημαία στο μπαλκόνι του, ή τη μουσική του εθνικού ύμνου σαν ήχο κλήσεως στο κινητό του. Αλλού κρίνεται η αγάπη του στον τόπο που του έτυχε. Στη διάθεση προσφοράς και στην πίστη για συνθήκες ελευθερίας, για μια ελεύθερη συλλογικότητα του παρόντος και του μέλλοντος μας. Στην προσήλωση του στην άλλη «μεγάλη ιδέα» του έθνους. Μια Ελλάδα ελεύθερη από υστερήσεις και αποκλεισμούς, από συντελεσμένες χρεοκοπίες, και θεσμοποιημένες αδικίες, αδέσμευτη από κομματικές ιδιοτέλειες, που αποκρούει βάρβαρες επιθέσεις και επιδρομές στο φυσικό πλούτο της και την εθνική της κυριαρχία.

Ευχαριστώ πολύ.

Πηγή: www.antroni.gr