Ο Ηλίας Τουτούνης στην εφ. «Πατρίς»: «Η λαογραφία είναι τα Εθνικά Μνημεία του λόγου μας»

 

ΝΑΝΤΙΑ ΜΑΝΙΑΤΗ 26 Σεπτεμβρίου 2021

«Η ενασχόλησή μου με την λαογραφία ξεκίνησε από τότε που ήμουν μαθητής του Γυμνασίου και μου άρεσε να συλλέγω δημοτικά τραγούδια, παροιμίες και ιστορίες από διηγήσεις κυρίως γεροντότερων, οι οποίες είχαν διαδοθεί από στόμα σε στόμα. Τις άκουγα που τις διηγούνταν μεταξύ τους και τις παρακολουθούσα με κατάνυξη. Τους ρωτούσα και τους κατέγραφα…», κάπως έτσι ξεκίνησε η συζήτηση με τον Ηλία Τουτούνη, έναν εξαιρετικό άνθρωπο, με ευγένεια, ήθος, αρχές και πολλή αγάπη για τις ρίζες και την Ηλεία μας.

Κάτι που επιβεβαιώνεται από την πλούσια λαογραφική του δράση και κυρίως από τον τρόπο που μας μιλά για τη διάσωση και τη διάδοση του πολιτισμού, των εθίμων και όλων εκείνων που χαρακτήριζαν τη ζωή των προγόνων μας.

Επίσης μας μιλά και για το τελευταίο δημιούργημά του, τις «Λαογραφικές σελίδες της Ηλείας» που είναι έτοιμο να τυπωθεί.

ΦΥΓΟΔΙΚΟΙ ΔΕΡΟΝΤΕΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΑ (Αντρώνι)

 

Γράφει ο εν Πύργω ανταποκριτής:

Καθ´ ά εγνώσθη εις την περιφέρειαν του Δήμου Λαμπείας έχει σχηματισθή τριμελής συμμορία φυγοδίκων, ήτις προβαίνει εις διάφορους εγκληματικής πράξεις.

Έξωθι του χωρίου Αντρώνι οι φυγόδικοι ούτοι Συλλαβόντες ένα χωροφύλακα, ανήκοντα εις την αστυνομίαν Λαμπείας έδειραν αυτόν και τον υπέβαλαν εις εξευτελισμούς  τραβώντες από τον μύστακα.

Εφημερίδα «Νεολόγος Πατρών»,  Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 1911

Την περίοδο αυτή, λίγο πριν τους Βαλκανικούς πολέμους ψηφίσθηκαν νόμοι^[1] «περί Αστυνομίας του Κράτους» για την αναδιοργάνωση του Σώματος επιτυγχάνονταν την διαίρεση της χώρας σε ισάριθμες προς του νομούς Αστυνομικές Διευθύνσεις, καθεμία από τις οποίες διαιρέθηκε σε ισάριθμες προς τις επαρχίες Αστυνομικές Υποδιευθύνσεις. Η Χωροφυλακή συνιστούσε, έτσι, το Σώμα, που αναλάμβανε αποκλειστικά την αστυνόμευση της χώρας.

Από την ΑΥΓΗ της Τυπογραφίας στην Ηλεκτρονική ΑΥΓΗ

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Μια νέα σελίδα της Ηλείας κοσμεί από σήμερα το απόγευμα 24.09.2021 τον διαδικτυακό μας κόσμο.

Η νέα σελίδα είναι η γνωστή μας εφημερίδα Αυγή στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://avgipyrgou.gr/.

Την "όμορφη" ιστοσελίδα διευθύνει ο κ. Ανδρέα Καπογιάννης.

Βλέπουμε στην πρώτη σελίδα της, οκτώ κύριες κατηγορίες: ΝΕΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΑΡΘΡΑ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, ΣΧΟΛΙΑ που τα ως τώρα άρθρα τους διαβάζονται ευχάριστα χωρίς τις γνωστές ενοχλητικές διαφημίσεις.

Νεκροταφείο, σοβαρά και ευτράπελα (Αντρώνι)

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Σε ένα όμορφο, ορεινό χωριό, με αξιοπρεπείς ανθρώπους, με τον πολιτισμό και την ιστορία του, οφείλουν οι κάτοικοί του να διαφυλάξουν τις αξίες του παρελθόντος και να ζούνε μονιασμένοι και αγαπημένοι. Κάπως έτσι θα ήταν οι εικόνες στα παραμύθια που μου διηγούνταν.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΑΡΣΗ

ΤΟ ΨΑΡΙ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ

Ψάρι (αρχαία ελληνικά: ἰχθύς, λατινικά: piscis) είναι κάθε μέλος μιας ομάδας υδρόβιων κρανιωτών ζωικών οργανισμών που δεν έχουν άκρα με δάκτυλα. Σχηματίζουν μια αδελφή ομάδα με τα χιτωνόζωα, μαζί με τα οποία σχηματίζουν την (ευρύτερη) ομάδα των ολφακτόρων (olfactores).

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

Αυτούς που στριμώχνονται σε κλειστό χώρο, λέμε στριμώχθηκαν σαν σαρδέλες.

Γαύρους, λέμε τους οπαδούς του ΟΣΦΠ. (Ολυμπικού).

Γύλος, λέγεται ο απατεωνίσκος, ο πειστικός.

Δελφίνι, αυτός που είναι άριστος κολυμβητής.

Ζαργάνα, λέμε την ψιλή, αδύνατη και ευλύγιστη γυναίκα.

Καρχαρία, λέμε γενικά τον φαγά σε όλο του το μεγαλείο.

Ξεψάρωσε, λέγεται για τους στρατιώτες που αρχίζουν να εισέρχονται στο ανεπίσημο πνεύμα του στρατού.

Η ΕΠΙΖΩΟΤΙΑ ΚΕΡΤΕΖΗΣ (Κερτίζας)

Γράφει ο εν Πύργο ανταποκριτής:

Η άγνωστος νόσος, η εμφανισθείσα επι των ζώων του χωρίου Κέρτεζα (Κερτίζα) του δήμου Λαμπείας και εις άλλα χωρία εξακολουθεί να κάμνει θραύσιν.

Κατά σημερινάς τηλεγραφικάς πληροφορίας τα προσβαλλόμενα ζώα εκβάλλουσιν εντός των γνωστών συμπτωμάτων και ύλας από τους πόδας. Οι δυστυχείς χωρικοί προσπαθούσι με διάφορα φάρμακα να σώσωσι τα ζώα των από της ενσκηψάσης επζωοτίας.

Εφημερίδα «Νεολόγος Πατρών», Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 1910

Πηγή: www.antroni.gr

Ο ΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΥΝΕΛΗ - ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΛΑΤΤΑ ΠΗΝΕΙΑΣ

Επιμέλεια καταγραφή: Ηλίας Τουτούνης

Τα απομεινάρια του νερόμυλου και της νεροτριβής ή ντριτσέλας, που βρίσκονται νοτιοδυτικά του χωριού Λάττα Πηνείας, του δήμου Ήλιδας, τελευταία αναφέρονται ως ο μύλος ιδιοκτησίας κάποιου ονόματι Μιχάλη και Αμαλίας Κουνέλη.

Ο μύλος ήταν χρονιάρης, δηλαδή η ροή του νερού που έδινε την κίνηση, ήταν συνεχής και αδιάκοπη χειμώνα –καλοκαίρι. Υπήρχαν και ξερόμυλοι ή κουτσόμυλοι, που ήσαν χτισμένοι σε ξερολάγκαδα  και ήσαν εποχιακοί, δηλαδή δούλευαν όσο καιρό είχε το λαγκάδι νερό ικανό να δουλέψει ο μύλος. Αυτά τα λαγκάδια το καλοκαίρι στέρευαν από νερά τους και τοιουτοτρόπως οι μύλοι έμεναν ανενεργοί, μέχρι τον επερχόμενο χειμώνα. Το ίδιο συνέβαινε και με τις νεροτριβές. Η αξία του χρονιάρη μύλου, ήταν διπλάσια και τριπλάσια, από αυτή του ξερόμυλου. Επίσης όσο πιο κοντά ήταν στα χωριά και όσο πιο εύκολη ήταν η προσβασιμότητα προς αυτούς, τόση περισσότερη αξία αποκτούσε.

Φορτσέρι (ντουλάπι) στο Λαογραφικό Μουσείο

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Δυο εκπλήξεις μας περίμεναν φέτος που επισκεφτήκαμε το Λαογραφικό Μουσείου.

• Ο χώρος που φιλοξενούνται τα εκθέματα ήταν πεντακάθαρος, έργο του νεοεκλεγέντος προέδρου κ. Χρύσανθου Μπακάλη.
• Ένα φορτσέρι (ντουλάπι) που προσέφερε ο συμπατριώτης μας κ. Νίκος Β. Παπαντώνης που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοι του. Ο Νίκος διαμένει στο Λουτράκι, αγαπάει και επισκέπτεται τακτικά το χωριό μας.

Το έκθεμα παρέλαβε η κ. Χριστίνα Πανούτσου μέλος του Δ.Σ. του συλλόγου.

Πηγή: www.antroni.gr

Μυρωδάτη ρίγανη Αντρωνίου

ΣΠΗΛΙΟΣ ΣΙΝΟΣ

«Σαν το Σιφούρη με τον Καλλιγάρη». 28.10.1907

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος:

Γνωστή παλιά Αντρωνιώτικη παροιμιώδης φράση που η εξήγησή της βρίσκεται πλέον των 15 ετών στη σελίδα μας www.antroni.gr Λαϊκές παροιμίες όπου υπάρχει και η επεξήγηση.

Επιβεβαιώνεται και από το εδώ δημοσίευμα της εφημερίδας.

ΣΥΜΠΛΟΚΗ ΖΩΟΚΛΕΠΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΜΕΝΩΝ

Τηλεγραφεί ο εν Πύργω ανταποκριτής μας του αστυνομικού σταθμάρχου Λαμπείας εις την ενταύθα Διεύθυνσιν της Αστυνομίας την νύχταν της προχθές οι γνώριμοι ζωοκλέπται Αργύριος Κανελλακόπουλος και Ν. Κωστόπουλος μετέβησαν έξωθι του χωρίου Ανδρώνι του δήμου Λαμπείας στο ποιμνιοστάσιο του Δημοσθένους Μ… και έκλεψαν 5 πρόβατα, εντοπίστηκαν υπό του ποιμένος επυροβόλησαν κατ’ αυτού και αντεπυροβολήθηκαν.

Κατά την άνω συμπλοκήν ετραυματίσθη ο ζωοκλέφτης Κανελλακόπουλος, όστις και έφυγε μετά του συντρόφου του, συναποκομίζοντες τα κλοπιμαία πρόβατα.

28 Οκτώβρη 1907